Osmanlı İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ufak düzenleme yapıldı Etiket: Geri al |
Rescuing 8 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.2 |
||
157. satır:
'''Osmanlı İmparatorluğu''' veya '''Osmanlı Devleti''' ({{dil|ota|دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه|çeviri=Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye}}),<ref name="Osmanlı Devleti-1">{{Kitap kaynağı|yazar=Ekmeleddin İhsanoğlu|başlık=Osmanlı askerlik literatürü tarihi |yayımcı=[[İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi]] |yıl=2004 |sayfalar =741}}</ref><ref name=banknot>{{Web kaynağı | url = http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | başlık = Osmanlı banknotu | erişimtarihi = 3 Ağustos 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170328141013/http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | arşivtarihi = 28 Mart 2017 | ölüurl = no }}</ref> [[Oğuzlar|Oğuz Türkleri]]nden<ref name="OsmanlıDevleti-6">{{Web kaynağı | url = http://http.atilim.edu.tr/osmangazi.htm | website = atilim.edu.tr | başlık = Osman Gazi | erişimtarihi =21 Nisan 2009| arşivengelli = evet}}</ref> [[Osman Gazi]]'nin kurduğu [[Osmanlı Hanedanı]]'nın hükümranlığında varlığını sürdürmüş çok uluslu [[Sünnilik|Sünni Müslüman]] devlet. [[Doğu Avrupa]], [[Güneybatı Asya]] ve [[Kuzey Afrika]]'ya kadar topraklarını genişletmiş ve 16. yüzyılda dünyanın en güçlü imparatorluğu halini almıştır. En geniş sınırlarına 1683 yılında ulaşmıştır (5.200.000 km<sup>2</sup><ref>{{Web kaynağı |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman_Empire |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=29 Mayıs 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180603020241/https://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman_Empire |arşivtarihi=3 Haziran 2018 |ölüurl=no }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=19 Mayıs 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160917031715/http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381 |arşivtarihi=17 Eylül 2016 |ölüurl=no }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://academic.oup.com/isq/article-abstract/41/3/475/1796502?redirectedFrom=fulltext |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=19 Mayıs 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180519205050/https://academic.oup.com/isq/article-abstract/41/3/475/1796502?redirectedFrom=fulltext |arşivtarihi=19 Mayıs 2018 |ölüurl=no }}</ref>).
Devlet, [[Bilecik (il)|Bilecik]] ilinin [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]] ilçesinde kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkması yaygın kabule göre 1299 yılında olmuştur. Ancak Prof. Dr. [[Halil İnalcık]] ve bazı diğer akademisyenler, Osmanlı Devleti'nin 1299'da [[Söğüt]]'te değil 1302'de [[Yalova]]'da Bizans'a karşı yaptığı [[Koyunhisar Muharebesi]] sonrasında devlet niteliğini kazandığını iddia ederler.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660/ |başlık=Prof. İnalcık: Osmanlı 1302'de kuruldu |erişimtarihi=27 Temmuz 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141127104320/http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660 |arşivtarihi=27 Kasım 2014 |ölüurl=no }}</ref><ref>[http://www.bilim.org/?s=haber&haberid=1734 '' Bilim.org - ""Osmanlı İmparatorluğu Söğüt'te değil Yalova'da kurulmuştur"''.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090528080124/http://www.bilim.org/?s=haber&haberid=1734 |tarih=28 Mayıs 2009 }} 23 Mayıs 2009 tarihinde erişilmiştir.</ref> [[İstanbul]] ile sınırlı bir şehir devletine dönüşmüş olan [[Doğu Roma İmparatorluğu|Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu]]'nu yıkmış, bazı tarihçilere göre bu [[Yeni Çağ]]'ı başlatan olay olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu gücünün doruğunda olduğu 16. ve 17. yüzyıllarda [[Osmanlı İmparatorluğu memleketleri listesi|üç kıtaya]] yayılmış ve [[Balkanlar]], [[Orta Doğu]] ve [[Kuzey Afrika]]'nın büyük bölümünü egemenliği altında tutmuştur. Ülkenin sınırları batıda [[Cebelitarık Boğazı]] ve 1553'te Fas kıyılarına, doğuda [[Hazar Denizi]] ve [[Basra Körfezi]]'ne, kuzeyde [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]], [[Macaristan]] ve [[Ukrayna]]'nın bir bölümüne ve güneyde [[Sudan]], [[Eritre]], [[Somali]] ve [[Yemen]]'e uzanmaktaydı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ottomansouvenir.com/img/Maps/Ottoman_Empire_Map_Largest_Borders.JPG |başlık=Osmanlı İmparatorluğu'nun En Geniş Sınırlarını Gösteren Harita |erişimtarihi=3 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110523063411/http://www.ottomansouvenir.com/img/Maps/Ottoman_Empire_Map_Largest_Borders.JPG |arşivtarihi=23 Mayıs 2011 |ölüurl=no }}</ref> Osmanlı İmparatorluğu 29 [[Osmanlı Devleti eyaletleri|eyaletten]] ve özerklik tanınmış olan [[Boğdan Prensliği|Boğdan]], [[Erdel Prensliği|Erdel]] ve [[Eflak Prensliği|Eflak]] prensliklerinden oluşmaktaydı. Devlet zaman zaman denizaşırı topraklarda da söz sahibi olmuştur. [[Atlantik Okyanusu]]'ndaki kısa süreli toprak kazanımları [[Lanzarote]]<ref name="Osmanlı Lanzarote'si">{{Web kaynağı |url=http://www.directholidaylets.com/guides/guide-to-lanzarote.php |başlık=Directholidays - Lanzarote |erişimtarihi=27 Ocak 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090120050344/http://www.directholidaylets.com/guides/guide-to-lanzarote.php |arşivtarihi=20 Ocak 2009 |ölüurl=
Devlet altı yüzyıl boyunca Doğu dünyası ile Batı dünyası arasında bir köprü işlevi görmüştür. Hâkimiyeti altında bulunan topraklarda yaşayan halklar zaman zaman, toplu ya da yerel ayaklanmalar ile Osmanlı iktidarına karşı çıkmışlardır. Genel olarak [[din]], [[dil]] ve [[ırk]] ayrımından uzak durduğu için yüzyıllarca birçok devleti ve milleti hakimiyeti altında tutmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.os-ar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501544 | başlık = Osmanlı'da Hoşgörü | erişimtarihi = 28 Aralık 2009 | yayımcı = OSAV | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171109191713/http://www.os-ar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501544 | arşivtarihi = 9 Kasım 2017 | ölüurl = no }}</ref> Osmanlı İmparatorluğu, eski Türk örf ve adetlerinin ve İslam kültürünün yükümlülüklerinin doğrultusunda bir yönetim şekli belirlemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bilimarastirmavakfi.org/Turkiye_ve_Balkanlar/Turkiye_ve_Balkanlar_02.html | başlık = Osmanlı Yönetim Anlayışı | erişimtarihi = 28 Aralık 2009 | yayımcı = bilimarastirmavakfi.org | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110725073540/http://www.bilimarastirmavakfi.org/Turkiye_ve_Balkanlar/Turkiye_ve_Balkanlar_02.html | arşivtarihi = 25 Temmuz 2011 | ölüurl = no }}</ref> Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi yapısında ve hukuk kurallarının oluşumunda İslam dininin belirleyici bir rol oynaması, Osmanlı İmparatorluğu'nun "İslam devleti", dolayısıyla bir "din devleti" olarak nitelenmesine neden olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.academia.edu/4572439/Klasik_Donem_Osmanli_Devletinde_Din-Devlet_Iliskilerinin_Laiklik_Sekulerizm_Teokrasi_ve_Din_Devleti_Sistemleri_Kapsaminda_Incelenmesi | başlık = Klasik Dönem Osmanlı Devleti’nde Din-Devlet İlişkilerinin Laiklik, Sekülerizm, Teokrasi ve Din Devleti Sistemleri Kapsamında İncelenmesi | yayımcı = Ankara Barosu Dergisi | tarih = 2013 | ilk = Hande Seher | son = Demir | erişimtarihi = 25 Eylül 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130927232142/http://www.academia.edu/4572439/Klasik_Donem_Osmanli_Devletinde_Din-Devlet_Iliskilerinin_Laiklik_Sekulerizm_Teokrasi_ve_Din_Devleti_Sistemleri_Kapsaminda_Incelenmesi | arşivtarihi = 27 Eylül 2013 | ölüurl = no }}</ref>
188. satır:
1326'da Osman Bey, [[Bursa Kuşatması|Bursa'yı kuşattı]]. Fakat kendisinin rahatsızlanması üzerine kuşatmaya [[Orhan Bey]] devam etti. Aynı yıl [[Bursa]] fethedildi ve başkent yapıldı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bursa.bel.tr/hizmetler/sayfa/521 | başlık = Bursa'nın Fethi - Bursa Büyükşehir Belediyesi | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | yayımcı = bursa.bel.tr | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170410174137/http://www.bursa.bel.tr/hizmetler/sayfa/521 | arşivtarihi = 10 Nisan 2017 | ölüurl = no }}</ref> Döneminde kendi adına para bastırarak beyliği devlet haline getirdi.<ref>Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1945), "Gazi Orhan Beyin hükümdar olduğu tarih ve ilk sikkesi", ''Belleten'' C.VIII, s.207-211</ref> 1329'da [[III. Andronikos]]'un başında bulunduğu Bizans ordusu ile yaptığı [[Pelekanon Muharebesi]]{{'}}ni kazandı.<ref>Heath, Ian and Angus McBride, ''Byzantine Armies 1118-1461 AD'', (Osprey Publishing, 1995), 8.</ref> 1331'de [[İznik Kuşatması (1331)|İznik]]'i, 1337'de [[İzmit]]{{'}}i topraklarına kattı.<ref>A History of the Byzantine State and Society, Treadgold, W., Stanford Press, 1997</ref><ref>R.G. Grant, ''Battle: A Visual Journey Through 5,000 Years of Combat'', Dorling Kindersley Publishers Ltd, 2005. ISBN 0-7566-1360-4</ref> Ayrıca kendisinin döneminde devletin sınırları, komşu [[Anadolu beylikleri|Türk beylikleri]]nin toprakları yönünde de genişlemeye başladı. 1345'te [[Karesi Beyliği|Karesioğulları Beyliği]] Osmanlı egemenliği altına girdi. Böylece Osmanlı, hem beyliğin donanmasından yararlandı, hem de [[Rumeli]]'ye geçiş için alınması gereken önemli bazı noktalara sahip oldu.<ref>[[İsmail Hakkı Uzunçarşılı]] "Karesi Vilâyeti Tarihçesi", Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı (2000), sf.68. ISBN 975-94473-3-9.</ref> 1352'de, taht kavgaları ile mücadele eden Bizans yöneticilerinden [[Matheos|Matheos Kantakuzinos]]{{'}}a isteği üzerine yardım kuvveti gönderen Orhan Bey, yardımın karşılığı olarak [[Gelibolu Yarımadası]]'nda bulunan [[Çimpe Kalesi]]{{'}}nin sahibi oldu.<ref>Halil İnalcık, Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, Klasik Dönem (1302-1606): Siyasal, Kurumsal ve Ekonomik Gelişim, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009, s. 49-53. ISBN 978-9944-88-465-1</ref> Çimpe Kalesi'nin ele geçirilmesi ile Osmanlı Devleti, ilk Rumeli toprağını kazandı.<ref>[[Münir Aktepe|Aktepe, M. Münir]] (1950) "Osmanlıların Rumelide ilk fetihleri: Çimpe kalesi", ''Tarih Dergisi'', C.2 say.283-307</ref>
Orhan Bey'den sonra yerine [[I. Murad]] geçti. Murad Hüdavendigâr olarak da bilinen I. Murad, Osmanlı topraklarını Balkanlar yönünde genişletmeyi sürdürdü. İlk olarak [[Edirne]] yakınlarında yapılan [[Edirne'nin fethi|Sazlıdere Savaşı]] ile Türk ilerleyişini durdurmak isteyen bir Bizans-Bulgar ordusunu yenilgiye uğrattı ve zaferin ardından Edirne'yi ele geçirdi. Kısa bir süre sonra, Edirne'yi geri almak isteyen Macar, Sırp, Bulgar, Eflâk ve Bosna birleşik ordusu ile Edirne yakınlarında karşılaştı. Yapılan [[Sırpsındığı Savaşı]]'nda karşı tarafı yenilgiye uğrattı. Döneminde, [[Bulgaristan]], [[Yunanistan]] ve [[Sırbistan]]'ı ele geçirmeyi başardı. Döneminde, [[Hamitoğulları Beyliği]]'nden para karşılığı [[Akşehir]], [[Yalvaç]], [[Beyşehir]], [[Seydişehir]], [[Karaağaç]], [[Eğirdir]] ve [[Isparta]]{{'}}yı; [[Germiyanoğulları Beyliği]]'nden çeyiz yoluyla [[Kütahya]], [[Simav]], [[Tavşanlı]] ve [[Emet]]'i aldı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.amasya.gov.tr/ContentDownload/WY3X7Sehzade_Bayezid_(Yildirim_Bayezid).doc | biçim = DOC | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | yayımcı = amasya.gov.tr | başlık = Şehzade Bayezid (Yıldırım Bayezid) | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121025110210/http://www.amasya.gov.tr/ContentDownload/WY3X7Sehzade_Bayezid_(Yildirim_Bayezid).doc | arşivtarihi = 25 Ekim 2012 | ölüurl =
I. Murad'ın I. Kosova Savaşı sonrasında şehit edilmesi üzerine Osmanlı tahtına daha sonraları Yıldırım Bayezid olarak da tanınacak olan [[I. Bayezid]] geçti. I. Bayezid, Balkanlar'ın yanı sıra Anadolu'da siyasi birlik sağlama çabasına girişti. Bu kapsamda [[Aydınoğulları]], Germiyanoğulları, Hamitoğulları, [[Menteşeoğulları]] ve [[Saruhanoğulları]] beyliklerini topraklarına kattı.<ref name=lamartine1>{{kitap kaynağı |başlık=Historie de la Turquie (Aşiretten Devlete) |özgünyıl=1854 |sayfalar=120,126,154,159, 160|soyadı1=Alphonse de Lamartine|yıl=Eylül 2005|yayıncı=Bilge Kültür Sanat. ''(Çeviren: Dr. Reşat Uzmen)''|isbn=975-6316-54-3}}</ref> 1392'de [[Candaroğulları]] topraklarını ele geçirdi.<ref>Yücel, Yaşar M. (1963) "Kastamonu'nun ilk fethine kadar Osmanlı-Candar muüasebetleri", ''Tarihi Araştırmalar Dergisi'' C.I say.133-144</ref> Saltanatı süresince dört kez [[Konstantinopolis kuşatmaları|İstanbul'u abluka altına aldı]]. Bunlardan üçüncüsünü 1396 yılında yaptı fakat Haçlı ordusunun [[Niğbolu]]{{'}}ya kadar gelmesi üzerine ablukayı kaldırdı.<ref>Charanis,P. (1942) "The strife among Palaeologi and the Ottoman Turks (Palaeiologlar ile Osmanlı Türkleri arasında çekişmeler)", ''Byzantion'' C.16 say.286-314 {{ing}}</ref> Eylül 1396'da yapılan [[Niğbolu Muharebesi (1396)|Niğbolu Savaşı]]'nı kazandı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.tsk.tr/8_tarihten_kesitler/8_4_turk_tarihinde_onemli_gunler/nigbolu_zaferi/nigbolu_zaferi.htm | başlık = Niğbolu Zaferi (25 Eylül 1396) | yayımcı = tsk.tr | erişimtarihi = 18 Kasım 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160304200405/http://www.tsk.tr/8_tarihten_kesitler/8_4_turk_tarihinde_onemli_gunler/nigbolu_zaferi/nigbolu_zaferi.htm | arşivtarihi = 4 Mart 2016 | ölüurl = yes }}</ref> Savaşın ardından İstanbul'u dördüncü kez abluka altına aldı, fakat bu albukayı da doğuda beliren [[Timur]] tehlikesi sebebiyle kaldırdı.<ref>Öztuna,T.Yılmaz (1946). ''Ankara Muharebesi'', İstanbul</ref> [[Çin]]'e sefer düzenlemek isteyen ve batısında güçlü bir devlet barındırmak istemeyen Timur, daha önceleri savaşarak yenilgiye uğrattığı [[Karakoyunlu]] ile [[Celayirîler|Celayirîli]] hükümdarlarının Osmanlı'ya sığınmasını ve istediği şartların kabul edilmemesini ileri sürerek Osmanlı'ya savaş açtı. İki ordu, [[Ankara]]'nın [[Çubuk Ovası]]'nda karşılaştı. 1402'de yapılan [[Ankara Savaşı]]'nda Yıldırım Bayezid, kendisine bağlı Türk beylerinin Timur'un tarafına geçmesininde etkisi ile de yenilgiye uğradı; oğullarından [[Mustafa Çelebi|Mustafa]] ve [[Musa Çelebi|Musa]] ile birlikte Timur'a esir düştü.<ref name=lamartine1/><ref name=mulk/> Yıldırım, 1403'te [[Akşehir]]{{'}}de vefat etti.<ref name="mulk">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu mülkün sultanları'', İstanbul: Oğlak yayınları ISBN 975-329-299-6, say.52, 62, 67</ref> Timur, Yıldırım'ın vefatı üzerine Musa'yı serbest bıraktı.<ref name=mulk/>
208. satır:
Daha sonradan Yavuz Sultan Selim adıyla da anılacak olan [[I. Selim]], babasının döneminde başlayan Şii tehdidine karşı mücadeleye girişti. Safeviler ile yaptığı [[Çaldıran Muharebesi]]'ni kazandı ve ülkenin başkenti [[Tebriz]]'e kadar ilerledi.<ref>{{Dergi kaynağı|son=Savory|ilk=R. M.|başlık=The Principal Offices of the Ṣafawid State during the Reign of Ismā'īl I (907-30/1501-24|dergi=Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London|cilt=23|sayı=1|sayfalar=91-105|yıl=1960|doi=10.1017/S0041977X00149006|jstor=609888|kaynak=harv}}</ref> Bundan sonra, Memlûklar'a karşı harekete geçti. Yapılan [[Mercidabık Muharebesi|Mercidabık]] ve [[Ridaniye Muharebesi|Ridaniye Muharebeleri]] sonrasında [[Memlûk Sultanlığı|Memlüklüleri]] yıkarak [[Suriye]], [[Filistin]] ve [[Mısır]]'ı devletin topraklarına kattı.<ref name="muir">Muir, William (2007) ''The Mameluke or Slave Dynasty of Egypt, 1260-1517'' Piscataway, NJ: Gorgias Press. ISBN 978-1-59333-697-4. {{ing}}</ref><ref>''E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936'', Vol.9, Ed. Martijn Theodoor Houtsma, (BRILL, 1938), 432.</ref> [[Hicaz]]'ı, egemenlik altına altına aldı ve devleti [[Hint Okyanusu]]'na açılma olanağına kavuşturdu.<ref>{{Dergi kaynağı|son=Hess|ilk=Andrew C.|başlık= The Ottoman Conquest of Egypt (1517) and the Beginning of the Sixteenth-Century World War|dergi= International Journal of Middle East Studies|cilt=4|sayı=1|sayfalar=55-76|ay=Ocak |yıl=1973|jstor=162225|doi=10.1017/S0020743800027276|kaynak=harv}}</ref> [[Muhammed bin Abdullah|Peygamber Muhammed]]'in [[Kutsal Emanetler]] olarak kabul edilen eşyaları İstanbul'a getirtti ve [[hilafet]]in [[Osmanlı Hanedanı]]'na geçmesini sağladı. Böylece halife unvanını kullanan ilk Osmanlı padişahı olmuş oldu.<ref name="Pamir">Dr. Aybars Pamir. ''Osmanlı Egemenlik Anlayışında Senedi İttifak'ın Yeri''. Yıl 2004 C.53 Sa.2 s.66-67. [http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-2004-53-02/AUHF-2004-53-02-Pamir.pdf Tam metin] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151117132212/http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-2004-53-02/AUHF-2004-53-02-Pamir.pdf |tarih=17 Kasım 2015 }}</ref> 1520'de, batıya sefer düzenlemek amacıyla yola çıktığı sırada Edirne'de vefat etti.
Babasının ölümü üzerine tahta çıkan [[I. Süleyman]], saltanatının ilk yıllarında [[Belgrad'ın fethi|Belgrad]]'ı ve [[Rodos'un Fethi|Rodos]]'u fethetti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:BdGWxe419j8J:dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1020/12367.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEEShJQNbFWk5R4k3TcEfDrm5ZkuaYXDZr6RHOWTR-vMySClwdJNFnVvqajaBTCIqWJbUen-TiP6KsXaRIQymDStI4iarrZcAD_5jrcfK9OOB3WP_mXfJrh73I7koMrIKnNMWv-J6m&sig=AHIEtbQFz0Y8fjCIUtoig04r1bcJjgi3tQ | başlık = Ferdî'nin Süleymannâme'sinin yeni bir nüshası | ilk = Hüseyin G. | son = Yurdaydın | sayfalar = 12 | arşivengelli = evet | erişimtarihi = 5 Şubat 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170910141142/https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache%3ABdGWxe419j8J%3Adergiler.ankara.edu.tr%2Fdergiler%2F26%2F1020%2F12367.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEEShJQNbFWk5R4k3TcEfDrm5ZkuaYXDZr6RHOWTR-vMySClwdJNFnVvqajaBTCIqWJbUen-TiP6KsXaRIQymDStI4iarrZcAD_5jrcfK9OOB3WP_mXfJrh73I7koMrIKnNMWv-J6m&sig=AHIEtbQFz0Y8fjCIUtoig04r1bcJjgi3tQ | arşivtarihi = 10 Eylül 2017 | ölüurl = no }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sizinti.com.tr/konular/ayrinti/rodos-un-fethi-aralik-2010.html | başlık = Rodos’un Fethi | erişimtarihi = 20 Haziran 2012 | son = Haleoğlu | ilk = Mehmet | tarih = Aralık 2010 | yayımcı = Sızıntı Dergisi | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130828095006/http://www.sizinti.com.tr/konular/ayrinti/rodos-un-fethi-aralik-2010.html | arşivtarihi = 28 Ağustos 2013 | ölüurl =
==== Krizler ve değişim (1566-1683) ====
336. satır:
==== Donanma ====
{{ana madde|Osmanlı Donanması}}
Osmanlı imparatorluğu'nun deniz kuvvetleri olan Donanma-yı Hümâyûn, XIV. yüzyılda kuruldu.<ref name="TSK" >{{Web kaynağı |url=http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/tarihimiras/geneltarihce.php |başlık=TSK'nın resmi tarihçe sayfası |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120723102926/http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/tarihimiras/geneltarihce.php |arşivtarihi=23 Temmuz 2012 |ölüurl=no }}</ref><ref name= "Larousse17" >Büyük Larousse (1986), Milliyet Yayınları, Cilt 17, s. 8946 - 8947</ref> Osmanlı Devleti, 1323 yılında [[Karamürsel]]'i fethederek denize ulaştı, [[Karamürsel Alp|Karamürsel Bey]] komutasında ilk donanma oluşturuldu ve [[Kocaeli]]'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.karamursel.bel.tr/bpi.asp?caid=98&cid=570 |başlık=Karamürsel İlçesi Resmi tarihçe sayfası |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20111202190657/http://www.karamursel.bel.tr/bpi.asp?caid=98&cid=570 |arşivtarihi=2 Aralık 2011 |ölüurl=
[[Dosya:Battle of Lepanto 1571.jpg|thumb|sağ|235px|[[İnebahtı Deniz Savaşı]]'nı tasvir eden bir eser]]
İstanbul'un fethinde II. Mehmed, donanmadan yararlandı.<ref name="Larousse6" /> Karadeniz'de ve Akdeniz'de etkisi artan Osmanlı donanması, [[Ridaniye Muharebesi|Mısır seferinde]] Osmanlı kuvvetlerine lojistik destek sağladı.<ref name="TSK" /><ref name="Larousse6" /> 1538 yılında [[Preveze Deniz Muharebesi]] kazanıldı. Bundan sonra [[Cerbe Deniz Muharebesi]] de kazanıldı, [[Malta kuşatması|Malta kuşatıldı]] ancak bir şey elde edilemedi. Osmanlı donanmasını büyütmek için birçok tersane kuruldu, ihtiyaç duyulan malzemeler Kocaeli'den, Biga'dan, [[Samsun]]'dan, Kastamonu'dan ve Aydın'dan getiriliyordu.<ref name="Larousse17" /><ref>{{Web kaynağı |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/26/201.pdf |başlık=Osmanlı Denizciliğinde Gemi Kazaları ve Dalışlar, Şenay Özdemir |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120417162057/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/26/201.pdf |arşivtarihi=17 Nisan 2012 |ölüurl=no }}</ref> Kaptan-ı Deryalara gelenek olarak Cezayir beylerbeyliği verilirdi.<ref name="Larousse17" /> Tersane-i Amire'nin bulunduğu [[Kasımpaşa, Beyoğlu|Kasımpaşa]]'nın inzibat sorumlusu donanmaydı. Gelibolu, [[Akdeniz adaları listesi|Akdeniz adaları]] ve İzmir'in bazı yerleri Osmanlı kaptanlarına dirlik olarak verilirdi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.youtube.com/watch?v=HPWAeusIuiI |başlık=''İlber Ortaylı ile Osmanlı Donanması'', 03:00 |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141014132240/http://www.youtube.com/watch?v=HPWAeusIuiI |arşivtarihi=14 Ekim 2014 |ölüurl=no }}</ref>
16. yüzyılda [[Hint Okyanusu]]'nda [[Portekiz Krallığı]]'na karşı [[Hadım Süleyman Paşa]] ve [[Piri Reis]] komutasında seferler düzenlendiyse de, Portekiz donanması üstün geldi ve Piri Reis idam edildi.<ref name="hurmuz" >{{Web kaynağı |url=http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1574/17072.pdf |başlık=Piri Reis'in Hürmüz Seferi ve İdamı, Ertuğrul Önalp |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121202055408/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1574/17072.pdf |arşivtarihi=2 Aralık 2012 |ölüurl=no }}</ref> [[İnebahtı Savaşı]]'ndan sonra ağır kayıplar veren Osmanlı donanması, kayıplarını telafi etmeyi başardı.<ref name="lepanto" >{{Web kaynağı |url=http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi16/%C3%A7akiribrahimethem1225.pdf |başlık=İnebahtı Savaşı ve Donanmanın Yeniden İnşası, İbrahim Etem Çakır |erişimtarihi=23 Ocak 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121107010850/http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi16/%C3%A7akiribrahimethem1225.pdf |arşivtarihi=7 Kasım 2012 |ölüurl=
==== Hava kuvvetleri ====
351. satır:
== Toplum yapısı ==
{{ana madde|Osmanlı toplumu}}
Toplum asker ve reaya olmak üzere iki farklı tabakadan oluşmaktaydı. Asker dışındaki halk, "reaya", devlete vergi ödemekteydi. Osmanlı siyasal uygulamasında asker ve reaya kesin kurallarla ayrılmıştı.<ref name="Halil İnalcık">{{kitap kaynağı | başlık=Osmanlı İmparatorluğu - Toplum ve Ekonomi | yayıncı=Eren Yayıncılık | yazar=Halil İnalcık | yıl=1996 | sayfa=31-40 | isbn=9757622095}}</ref> Toplumsal köken, yetişme koşulları ve resmi görev bakımından askeri sınıf: kılıç ve kalem ehli olarak ikiye ayrılmaktaydı.<ref name="Türkiye Tarihi 2">{{kitap kaynağı | başlık=Türkiye Tarihi 2 Osmanlı Devleti 1300-1600 | yayıncı=Cem Yayınevi | yazar=Kolektif | yazarbağı=Temkinli Yükseliş | sayfa=129 | isbn=9754065640}}</ref> Halk ise müslüman ve müslüman olmayan "[[millet]]"lerden oluşuyordu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://sablon.sdu.edu.tr/fakulteler/iibf/dergi/files/2003-2-16.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=12 Ocak 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120710210634/http://sablon.sdu.edu.tr/fakulteler/iibf/dergi/files/2003-2-16.pdf |arşivtarihi=10 Temmuz 2012 |ölüurl=
== Ekonomi ==
| |||