Pankreas kanseri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck (mesaj | katkılar)
k Kaynak düzenleme
k düzeltme AWB ile
2. satır:
 
== Türler ==
Pankreas kanserinin çok sayıda türü olup, bu türler iki ana sınıfa ayrılabilir. Tümörlerin %99'undan fazlası pankreasın [[ekzokrin bez|ekzokrin]] (dış salgı) bölgesi olarak bilinen, sindirim enzimlerinin üretildiği bölgede gerçekleşmektedir. Ekzokrin pankreas kanserinin pek çok türü vardır; ancak bu türler teşhis ve tedavi bakımından pek çok ortak noktaya sahiptir. Hormon üreten [[endokrin]] bölgelerde gerçekleşen kanserler ise farklı klinik özelliklere sahiptir. İki sınıftaki tümörler de genelde (daima değil) 40 yaş üstü bireylerde görülmektedir ve erkeklerde az bir farkla daha yaygındır. Bazı nadir türlerse kadınlar ve çocuklarda daha sık gözlemlenir.<ref name=Harris-2013>{{kitap kaynağı| soyadı=Harris| ad=RE| başlık=Epidemiology of Chronic Disease|url=https://books.google.com/books?id=KJLEIvX4wzoC&pg=PA182| yıl=2013| yayıncı=Jones & Bartlett |isbn=978-0-7637-8047-0 |sayfalar=181–190| bölüm=Epidemiology of pancreatic cancer}}</ref><ref name=pmid22997445>{{dergi kaynağı|yazarlar=Öberg K, Knigge U, Kwekkeboom D, Perren A | başlık = Neuroendocrine gastro-entero-pancreatic tumors: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up | journaldergi = Annals of Oncology | cilt = 23 Suppl 7 | sayı = | sayfalar = vii124–30 | tarih = Ekim 2012 | pmid = 22997445 | doi = 10.1093/annonc/mds295 | url = http://annonc.oxfordjournals.org/content/23/suppl_7/vii124.long }} ([http://annonc.oxfordjournals.org/content/23/suppl_7/vii124/T5.expansion.html Tablo 5] PanNET'ler için önerilen TNM safha ayırma sürecini ortaya koyar.)</ref>
 
== Belirtiler ==
Pankreas kanseri tipik olarak ilk başlarda kolay tespit edilen belirtiler göstermez. Bu nedenle genelde pankreasın dışına yayılmadığı sürece teşhisi konulamaz.<ref name="Lancet">{{dergi kaynağı |yazarlar=Vincent A, Herman J, Schulick R, Hruban RH, Goggins M | başlık = Pancreatic cancer | journaldergi = Lancet | cilt = 378 | sayı = 9791 | sayfalar = 607–20 | tarih = Ağustos 2011 | pmid = 21620466 | doi = 10.1016/S0140-6736(10)62307-0 | url = http://m-learning.zju.edu.cn/G2S/eWebEditor/uploadfile/20111127193405_869876397245.pdf }}</ref>
 
Hastalığın nadiren 40 yaşının altında görüldüğünü göz önünde bulundurarak, pankreas adenokarsinomunun yaygın belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
* Üst karın veya sırt ağrısı: Birçok hastada ağrı mide civarından sırta doğru yayılır. Ağrının tam konumu tümörün pankreasın neresinde olduğunu gösterebilir. Ağrı geceleri kötüleşebilir, şiddetlenebilir, durmadan devam edebilir.<ref name="Tobias">{{kitap kaynağı|yazarlar=Tobias JS, Hochhauser D |başlık= Cancer and its Management |sayfa=297 |yıl= 2014 |baskı= 7. |isbn= 978-1-118-46871-5}}</ref>
* [[Sarılık]]: [[Sklera|Gözün beyazında]] veya deride sararma olarak gözlemlenebilir. Ağrılı veya ağrısız olabilir, sarılığa koyu idrar eşlik edebilir. [[Ortak safra kanalı]]nın pankreasın başındaki bir tümör tarafından bastırılmasıyla ortaya çıkar.<ref name="Cruz" >{{dergi kaynağı |yazarlar=De La Cruz MS, Young AP, Ruffin MT | başlık = Diagnosis and management of pancreatic cancer | journaldergi = Am Fam Physician | cilt = 89 | sayı = 8 | sayfalar = 626–32 | tarih = Nisan 2014 | pmid = 24784121 }}</ref>
* [[Kaşeksi|Açıklanamayan kilo kaybı]]: [[anoreksi|iştahsızlık]] veya pankreasın salgılama yetisinin bozulmasından kaynaklanan [[dispepsi|sindirim güçlüğü]] buna yol açabilir.<ref name="Bond-Smith">{{dergi kaynağı|yazarlar=Bond-Smith G, Banga N, Hammond TM, Imber CJ | başlık = Pancreatic adenocarcinoma | journaldergi = BMJ (Clinical research ed.) | cilt = 344 | sayfa = e2476 | yıl = 2012 | pmid = 22592847 | doi = 10.1136/bmj.e2476 | url = http://www.wessexcolorectalclinic.com/app/download/5789745892/2012_PancreaticAdenocarcinoma_BMJ.pdf }}</ref>
* [[Karaciğer]] büyümesi{{kaynak belirt|tarih=Şubat 2017}}
* Kaşıntı, bulantı, karında hassasiyet, karın boşluğunda sıvı birikmesi.{{kaynak belirt|tarih=Şubat 2017}}
* [[Diyabet]]: Pankreas kanseri hastalarının en az %50'si tanı konulduğunda diyabetten muzdariptir.<ref name=NEJM14>{{dergi kaynağı|yazarlar=Ryan DP, Hong TS, Bardeesy N | başlık = Pancreatic adenocarcinoma | journaldergi = N. Engl. J. Med. | cilt = 371 | sayı = 11 | sayfalar = 1039–49 | tarih = Eylül 2014 | pmid = 25207767 | doi = 10.1056/NEJMra1404198 | url = http://www.enotes.us/Pancreatic_Ca2014.pdf }}</ref> Uzun süreli diyabet pankreas kanseri riskini arttıran bir faktör olsa da kanserin kendisi de diyabete yol açabildiğinden yakın zamanda baş gösteren diyabet tanımda önemli bir bulgu olarak değerlendirilir.<ref name=Pannala2009>{{dergi kaynağı |yazarlar=Pannala R, Basu A, Petersen GM, Chari ST | başlık = New-onset diabetes: a potential clue to the early diagnosis of pancreatic cancer | journaldergi = The Lancet. Oncology | cilt = 10 | sayı = 1 | sayfalar = 88–95 | tarih = Ocak 2009 | pmid = 19111249 | pmc = 2795483 | doi = 10.1016/S1470-2045(08)70337-1 }}</ref>
* [[Majör depresif bozukluk|Klinik depresyon]]: Yapılan araştırmalar pankreas kanseri hastalarında depresif semptomların görülme sıklığını %10-45 arasında bulmuştur. Depresyon bazı vakalarda kanser tanısından önce baş gösterdiğinden hastalığın biyolojik temeliyle ilintili olduğu öne sürülmektedir.<ref name="Kamisawa"/><ref name="Wolfgang2013">{{dergi kaynağı |yazarlar=Wolfgang CL, Herman JM, Laheru DA, Klein AP, Erdek MA, Fishman EK, Hruban RH | başlık = Recent progress in pancreatic cancer | journaldergi = CA: A Cancer Journal for Clinicians | cilt = 63 | sayı = 5 | sayfalar = 318–48 | tarih = Eylül 2013 | pmid = 23856911 | pmc = 3769458 | doi = 10.3322/caac.21190 }}</ref>
 
Özellikle diyabet ve karın ağrısı ilerlemiş safhadaki pankreas kanserinin sıkça görülen semptomlarıdır. Araştırmalar hastaların yüzde %25'inin teşhisten altı ay kadar önce karın ağrısı belirttiğini bildirse de pankreas kanseri halen erken teşhisi güç bir kanser kabul edilir.<ref name="Kamisawa">{{dergi kaynağı |yazarlar=Kamisawa T, Wood LD, Itoi T, Takaori K | başlık = Pancreatic cancer | journaldergi = Lancet | cilt = 388 | sayı = 10039 | sayfalar = 73–85 | tarih = Temmuz 2016 | pmid = | doi = 10.1016/S0140-6736(16)00141-0| url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673616001410}}</ref>
 
== Tedavi ==
24. satır:
Ameliyattan bağımsız olarak çoğu hastaya [[kemoterapi]] ve daha az sıklıkla [[radyoterapi]] önerilir. Pankreas kanserinin ideal olarak [[onkoloji]]nin farklı alanlarda uzmanlaşmış doktorlarının da bulunduğu çok disiplinli bir ekip tarafından tedavi edilmesi gerektiğinden daha büyük sağlık merkezleri daha iyi sonuçlar doğurur.<ref name="NEJM14" /><ref name="Wolfgang2013"/>
 
Kesin iyileştirme amacıyla ameliyat hastaların sadece %20'sinde mümkündür.<ref name="Bond-Smith" /> BT yardımcı olsa da pratikte tümörün alınıp alınamayacağını belirlemek güç olabildiğinden bazı vakalarda yaşam için zorunlu dokulara zarar vermeden tümörün alınamayacağı sadece ameliyat sırasında belli olabilmektedir. Ameliyatın önerilip önerilmemesine karar verilirken değerlendirilen faktörler arasında bölgedeki [[atardamar]] ve [[toplardamar]]lara yakınlık,<ref name="NEJM14" /> cerrahın uzmanlık derecesi ve ameliyat sonrası iyileşmeyle ilgili detaylı bir değerlendirme yer alır.<ref>{{dergi kaynağı |yazarlar=Gurusamy KS, Kumar S, Davidson BR, Fusai G | başlık = Cochrane Database of Systematic Reviews | journaldergi = The Cochrane database of systematic reviews | cilt = 2| sayı = 2 | yıl = 2014 | pmid = 24578248 | doi = 10.1002/14651858.CD010244.pub2 | sayfalar=CD010244}}</ref><ref name="Mollberg2011">{{dergi kaynağı|yazarlar=Mollberg N, Rahbari NN, Koch M, Hartwig W, Hoeger Y, Büchler MW, Weitz J | başlık = Arterial resection during pancreatectomy for pancreatic cancer: A systematic review and meta-analysis | journaldergi = Annals of Surgery | cilt = 254 | sayı = 6 | sayfalar = 882–93 | yıl = 2011 | pmid = 22064622 | doi = 10.1097/SLA.0b013e31823ac299 }}</ref>
 
Pankreas başında bulunan kanserlerde [[Pankreatoduodenektomi|Whipple ameliyatı]] en çok denenen iyileştirme amaçlı ameliyattır. Bu büyük ameliyatta pankreasın başı ve [[oniki parmak bağırsağı]] (duodenum) alınır (pankreato-duodenektomi) ve yemeğin [[mide]]den doğrudan [[jejunum]]a geçmesi için bir baypas (bağlantı) oluşturulur. [[Sistik kanal]] safranın geçebilmesi için jejunuma bağlanır. Bu ameliyat ancak eğer hasta büyük bir ameliyatı atlatabilecek durumdaysa ve kanser metastaz yapmamışsa veya bölgedeki diğer dokulara yayılmamışsa gerçekleştirilebilir. Bu vakaların azınlığına denk gelir. Pankreasın kuyruğu [[pankreatektomi|distal pankreatektomi]] adı verilen bir prosedürle alınabilir. Genelde [[dalak|dalağın]] da alındığı bu prosedür günümüzde [[laparoskopi]]k olarak uygulanabilir.<ref name="NEJM14" /><ref name="Wolfgang2013"/>