[[İraniProto diller|Proto-İranlılar]] ilk olarak [[HinduHint-İranlılar|Hint-İranlıların]]ın ayrılmasını takiben ortaya çıkmışlar ve izleri [[Baktria- Margiyana Arkeoloji Bölgesi]]ne kadar takip edilmektedir.<ref name="Panshin">[http://www.panshin.com/trogholm/wonder/indoeuropean/indoeuropean3.html "The Palaeolithic Indo-Europeans"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130629140035/http://www.panshin.com/trogholm/wonder/indoeuropean/indoeuropean3.html |tarih=29 June 2013 }} — Panshin.com (retrieved 4 Haziran 2006)</ref> [[Aryan]], ([[İrani diller|Antik İran halkları]]) toplulukları MÖ üçüncü veya ikinci binyılda [[İran platosu]]na; büyük olasılıkla birden fazla göç dalgası ile gelmiş ve yerleşmişlerdir. Proto- İranlıların "[[Doğu İran dilleri|Doğu]]" ve "[[Batı İran dilleri|Batı]]" diye gruplara ayrılması göçe bağlı olarak meydana gelmiştir.
==== MÖ birinci binyıl ====
[[MÖ 11. yüzyıl|MÖ birinci milenyumda]] [[Medler]], [[Fars]]lar, [[BaktriaBaktriya|Baktriyalılar]]lılar ve [[Partlar]] batı bölgesinin nüfusunu oluştururken, [[Karadeniz]]'in kuzey steplerini [[Kimmerler]], [[Sarmatlar]] ve [[Alanlar]] yerleşmişti. Diğer topluluklar [[Hindistan|Hindistan yarımadası]] kuzeybatı sınırındaki dağlık kesimde ve bugün [[Belûcistan]] denilen bölgede yerleşmişlerdir. [[İskitler|İskit]] toplulukları gibi diğer topluluklar batıda [[Balkanlar]]a doğuda ise [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]]'ne kadar yayılmışlardır. [[Avesta dili]] ''c.'' MÖ 1000 ortaya çıkan [[Zerdüştlük|Zerdüştlük'ün]] kutsal kitabı [[Avesta]]'nın kutsal ilahi ve kurallarını bir araya getirmek için kullanılmış eski bir İrani dildir. Zerdüştlük, 7. yüzyıla kadar [[Ahameniş İmparatorluğu]] ve sonraki İran imparatorluklarının devlet diniydi.
=== İslâmiyet öncesi (MÖ 625<ref name="Encyclopædia Britannica Concise Encyclopedia Article: Media">Encyclopædia Britannica Concise Encyclopedia Article: Media</ref> – MS 651) ===
