1921 Moğol Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k Bot: Kozmetik değişiklikler |
||
27. satır:
'''1921 Moğol Devrimi''', [[Moğolistan]]'da gerçekleşmiş [[Komünizm|komünist]] devrimdir. Devrim sonucunda [[Moğolistan]] [[Çin Cumhuriyeti (1912-1949)|Çin]]'den bağımsızlığını kazanarak [[Moğolistan Halk Cumhuriyeti]] ilan edildi.
== Arka plan ==
[[Moğolistan]], 1691'den 1911'e kadar, [[Çin (bölge)|Çin]]'i yöneten [[Qing Hanedanı|Qing (Mançu) Hanedanı]]'nın yönetiminde kaldı. Asya'nın iki büyük gücünü karşı karşıya getiren [[Rus-Japon Savaşı]]'nda (1904-05) hem [[Rusya İmparatorluğu|
Çin'deki [[1911 Devrimi]]'nin ardından [[Cebtsundamba Hutuhtu]]'nun önderliğinde birleşen Moğollar, Rus Çarlığı'nın desteğine güvenerek bağımsızlıklarını ilan ettiler. Ama Japonya ve [[Birleşik Krallık|Britanya]] ile ilişkilerini bozmak istemeyen Rusya, ağırlığını "özerklik"ten yana koyarak Moğolların ve Çinlilerin de katıldığı çetin görüşmelerden sonra bu statünün onaylanmasını sağladı. İç ve Dış Moğolistan'ın birliği ise gerçekleşmedi.
== Devrim ==
Bu belirsiz siyasi durum, artan ekonomik ve toplumsal sorunlarla birlikte [[1917 Devrimi]]'ne kadar sürdü. Rusya'daki gelişmeler üzerine Moğolistan'a giren bir Çin ordusu ülke yöneticilerini [[Çin Cumhuriyeti (1912-1949)|Çin Cumhuriyeti]]'ne katılmaya zorladı. Ardundan [[Bolşevikler]]den kaçarak Moğolistan'a giren [[Roman Ungern von Sternberg]] (Deli Baron) komutasındaki [[Beyaz Ordu|Beyaz kuvvetler]] Çin işgaline son verirken Moğollara karşı da acımasız baskılara giriştiler. Bu karışıklık ortamında eski bir asker olan [[Damdiny Sühbaatar]]'ın sol eğilimli bir aydın olan Khorloghiyin Çoybalsan'ın önderlik ettiği grupların birleşmesiyle, Moğolistan'ın bağımsızlığını hedef alan güçlü bir hareket ortaya çıktı. Geleneksel önderlerin dış müdahalelere karşı koymamasına duyulan tepki, geniş Moğol kitlelerinin bu radikal harekete katılmasını sağladı.
[[Kızıl Ordu]]'dan yardım alan devrimci Moğol kuvvetleri, işgalci birlikleri yenilgiye uğratarak Temmuz 1921'de başkent [[Urga]]'yı (bugün Ulan Bator) aldı. Sembolik bir hükûmet olarak başta tutulan Cebtsundamba Hutuhtu'nun ölümünden sonra 26 Kasım 1924'te halk cumhuriyeti ilan edildi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://ulaanbaatar.emb.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=121354 | başlık = Moğolistan’a ilişkin genel bilgiler | yayıncı = Türkiye Cumhuriyeti Ulanbator Büyükelçiliği | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140112210000/http://ulaanbaatar.emb.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=121354 | arşivtarihi = 12 Ocak 2014 | erişimtarihi = 6 Eylül 2015 | ölüurl = no }}</ref>
== Ayrıca bakınız ==
* ''[[Onun Adı Sukhbaatar]]''
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
| |||