Engellilik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme, değiştirildi: {{olgu → {{kaynak belirt AWB ile |
|||
3. satır:
'''Engelli''', yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, [[duyu]]ları veya işlevleri kısıtlanan (kişi).<ref>{{Oxford|disabled}}</ref><ref>[http://tdkterim.gov.tr/bts/ "engelli."] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20131220065655/http://tdkterim.gov.tr/bts/ |tarih=20 Aralık 2013 }} ''Büyük Türkçe Sözlük''. [[Türk Dil Kurumu]]. Erişim: 6 Ekim 2011</ref> Engeller doğuştan gelebilir veya sonradan geçirilen hastalıklar veya kazalar sonucu ortaya çıkabilir. [[Dünya Sağlık Örgütü]]'nün [[İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması]]'na göre engelli olma hâli için '''yeti yitimi''' terimi kullanılır. Engelliler; vücudun duyusal, işlevsel, zihinsel ve ruhsal farklılıkları öne sürülerek; toplumsal veya yönetimsel tutum ve tercihler sonucu, yaşamın birçok alanında kısıtlama ve engellerle karşılaşabilirler.
Engellilik farklı topluluklarda farklı anlamlara gelebilecek tartışmalı bir mefhumdur<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Linton, Simi (1998). Claiming Disability: Knowledge and Identity. New York: New York University Press.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>. Bu kavram ''Medikal Model''<nowiki/>'<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Medical_model_of_disability|başlık=Medical model of disability|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref> e göre tıp gibi alanlar tarafından düzeltilme ya da iyileştirme gerekliliği görülen fiziksel ya da zihinsel nitelikler; ve ''Sosyal Model''<nowiki/>'e göre engellilere karşı ön yargılı tutumları olan (''[[:en:Ableism|ableist]]'') toplumun dayattığı kısıtlamalar anlamına gelir. Bireyin günlük hayatını idame ettirme kabiliyetine dair fikir veren Fizyolojik Fonksiyonel Kapasite (''PFC'')<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Physiological_functional_capacity#:~:text=Physiological%20functional%20capacity%20(PFC)%20is,these%20tasks%20can%20be%20performed.|başlık=Physiological functional capacity|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref> engel ile yaşamını sürdüren bireylerin etiketlenmeye maruz kalmamalarına yönelik önemli bir ölçüm mekanizmasıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Disability|başlık=Disability|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref>▼
▲Engellilik farklı topluluklarda farklı anlamlara gelebilecek tartışmalı bir mefhumdur<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Linton, Simi (1998). Claiming Disability: Knowledge and Identity. New York: New York University Press.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>. Bu kavram ''Medikal Model''<nowiki/>'<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Medical_model_of_disability|başlık=Medical model of disability|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref>e göre tıp gibi alanlar tarafından düzeltilme ya da iyileştirme gerekliliği görülen fiziksel ya da zihinsel nitelikler; ve ''Sosyal Model''<nowiki/>'e göre engellilere karşı ön yargılı tutumları olan (''[[:en:Ableism|ableist]]'') toplumun dayattığı kısıtlamalar anlamına gelir. Bireyin günlük hayatını idame ettirme kabiliyetine dair fikir veren Fizyolojik Fonksiyonel Kapasite (''PFC'')<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Physiological_functional_capacity#:~:text=Physiological%20functional%20capacity%20(PFC)%20is,these%20tasks%20can%20be%20performed.|başlık=Physiological functional capacity|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref> engel ile yaşamını sürdüren bireylerin etiketlenmeye maruz kalmamalarına yönelik önemli bir ölçüm mekanizmasıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Disability|başlık=Disability|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=Wikipedia}}</ref>
== Tanımlama ==
Türkçede yeti yitimini tanımlamak için ''sakat'', ''çürük'', ''özürlü'' ve ''malul'' gibi çok çeşitli sözcükler kullanılır. Bunların bir kısmı engelli toplumu tarafından incitici bulunsa da zaman zaman resmî yayınlarda dahi yer alır. Örneğin askere elverişli olmama durumunu belirtmekte kullanılan çürük sözcüğüne çeşitli askerî belgelerde rastlanır.{{
== Sosyal boyut ==
[[Dosya:Wheelchair basketball at the 2008 Summer Paralympics.jpg|thumb|200px|[[2008 Paralimpik Yaz Oyunları]]'nda [[Güney Afrika]]-[[İran]] maçı.]]
Engellilerin en büyük problemlerinden biri, sosyal çevrenin bireye yaklaşma biçimidir. Hafif engelli durumda olanlar kendi özel ihtiyaçlarını (yemek,tuvalet vs.) karşılayabilirler. Ağır engelliler ise özel veya yaşamsal ihtiyaçlarını ancak bir başkasının yardımıyla karşılayabilirler.
== Çeşitleri ==
| |||