Okyanus ortası sırtı: Revizyonlar arasındaki fark

Bir okyanus ortası sırt (MOR), [[:en:Plate_tectonicsPlate tectonics|plaka tektoniği ile]] oluşturulan [[:en:Mountain_systemMountain system|deniz tabanı dağ sistemidir.]] Genellikle ~ 2.600 metre (8.500  ft) derinliğe sahiptir ve bir [[:en:Ocean_basinOcean basin|okyanus havzasının]] en derin bölümünün yaklaşık iki kilometre üzerinde yükselir. Bu özellik, [[:en:Seafloor_spreadingSeafloor spreading|deniz tabanının yayılmasının]] [[:en:Divergent_boundaryDivergent boundary|farklı bir plaka sınırı]] boyunca gerçekleştiği yerdir. Deniz tabanının yayılma oranı, okyanus ortası sırtının tepesinin morfolojisini ve bir okyanus havzasındaki genişliğini belirler. Yeni [[:en:Seafloor|deniz zemini]] ve okyanus [[:en:Lithosphere|litosferinin üretimi]], plaka ayrılmasına yanıt olarak [[:en:Mantle_Mantle (geology)|manto]] yükselişinden kaynaklanmaktadır. Eriyik [[:en:Magma|magma]] olarak yükselik ayırma plakaları arasındaki doğrusal zayıflıkta magma olarak yükselir ve lav olarak ortaya çıkar ve soğutma üzerine yeni [[:en:Oceanic_crustOceanic crust|okyanus kabuğu]] ve litosfer oluşturur. İlk keşfedilen okyanus ortası sırt, Kuzey ve Güney Atlantik havzalarını ikiye bölen bir yayılma merkezi olan [[:en:Mid-Atlantic_RidgeAtlantic Ridge|Orta Atlantik Sırtı]] idi; dolayısıyla 'okyanus ortası sırt' adının kökeni. Çoğu okyanus yayılma merkezi, barındıran okyanus temellerinin ortasında değil, ne olursa olsun, geleneksel olarak okyanus ortası sırtları olarak adlandırılır. Dünyanın dört bir yanındaki okyanus ortası sırtları plaka tektonik sınırları ile bağlantılıdır ve okyanus tabanındaki sırtların izleri bir [[:en:Baseball_Baseball (ball)|beyzbol]] dikişine benzer görünmektedir. Böylece, okyanus ortası sırt sistemi, yaklaşık 65.000  km'ye (40.000  mi) ulaşan Dünya'daki en uzun dağ silsilesi.

Dünyanın orta okyanus sırtları birbirine bağlı ve her [[:en:Ocean|okyanusun]] bir parçası olan tek bir küresel orta okyanus sırt sistemi olan Ocean Ridge'i oluşturuyor ve bu da onu dünyanın [[:en:List_of_mountain_rangesList of mountain ranges#By_lengthBy length|en uzun]] [[:en:Mountain_rangeMountain range|dağ sırası]] yapıyor. Sürekli dağ silsilesi 65.000 &nbsp;km (40.400 &nbsp;mi) uzunluğundadır ([[:en:Andes|And Dağları]], en uzun kıta dağ silsilesi birkaç kat daha uzun) ve okyanus sırt sisteminin toplam uzunluğu 80.000 &nbsp;km (49.700 &nbsp;mi) uzunluğundadır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://oceanservice.noaa.gov/facts/midoceanridge.html | başlık = | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090115124601/https://oceanservice.noaa.gov/facts/midoceanridge.html | arşivtarihi = 15 Ocak 2009}}</ref>

At [[:en:Spreading_centerSpreading center|yayılan merkezi]] bir okyanus ortası sırtta deniz tabanında derinliği yaklaşık 2,600 metre (8,500 &nbsp;ft).<ref>{{Web kaynağı | url = https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780128130827 | başlık = | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200516151848/https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780128130827 | arşivtarihi = 16 Mayıs 2020}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=Searle, Roger, 1944– (2013-09-19). Okyanus ortası sırtlar . New York. ISBN 9781107017528. OCLC 842323181 .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Sırt yanlarında deniz tabanının derinliği (veya bir taban seviyesinin üzerindeki bir orta okyanus sırtındaki bir yerin yüksekliği) yaşı ( derinliğin ölçüldüğü [[:en:Lithosphere|litosferin]] yaşı) ile ilişkilidir . '''[[:en:Seafloor_depth_versus_ageSeafloor depth versus age|Derinlik yaş ilişki]]''' bir litosferleri plakanın soğutulması ile modellenebilir <ref>{{Dergi kaynağı|url=Sclater, John G .; Anderson, Roger N .; Bell, M. Lee (1971-11-10). "Orta doğu Pasifik sırtlarının yükselmesi ve evrimi". Jeofizik Araştırmaları Dergisi .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=Parsons, Barry; Sclater, John G. (1977-02-10). "Okyanus tabanı batimetrisi ve ısı akışının yaşla değişiminin analizi". Jeofizik Araştırmaları Dergisi|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> ya da [[doi:10.1016/0012-821X(74)90180-0|manto yarı-uzay]].<ref>{{Dergi kaynağı|url=Davis, EE; Lister, CRB (1974). "Ridge Crest Topografisinin Temelleri". Dünya ve Gezegensel Bilim Mektupları .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>  İyi bir yaklaşım, deniz tabanının, deniz tabanı çağının kare kökü ile orantılı olarak yayılan bir okyanus ortası sırtındaki bir yerde derinliğidir. [https://doi.org/10.1016%2F0012-821X%2874%2990180-0]  Çıkıntıların genel şekli [[:en:Wallace_PrattWallace Pratt|Pratt isostacy]] : sırt eksenine yakın, okyanus kabuğunu destekleyen sıcak, düşük yoğunluklu manto vardır. Okyanus plakası, sırt ekseninden uzakta soğudukça, okyanus mantosu [[:en:Lithosphere|litosferi]] (kabuğun ile birlikte okyanus plakalarını içeren daha soğuk ve daha yoğun kısmı) kalınlaşır ve yoğunluk artar. Böylece daha eski deniz tabanının altında daha yoğun bir malzeme bulunur ve daha derindir.

''Yayılma oranı'' , bir okyanus havzasının deniz tabanının yayılması nedeniyle genişleme hızıdır. Oranlar, okyanus ortası sırtlara yayılan deniz manyetik anomalilerinin haritalanmasıyla hesaplanabilir. Bir sırt ekseninde ekstrüde edilmiş kristalize bazalt , uygun demir-titanyum oksitlerin [[:en:Curie_pointCurie point|Curie noktalarının]] altında soğudukça , bu manyetik alanlara Dünya'nın manyetik alanına paralel manyetik alan yönleri kaydedilir. Okyanus kabuğunda korunan alanın yönelimleri, zaman içinde [[:en:Earth's_magnetic_fields magnetic field|Dünya'nın manyetik alanının]] yönlerinin bir kaydını içerir . Alan, tarihi boyunca bilinen aralıklarla yönleri tersine çevirdiğinden, [[:en:Geomagnetic_reversalsGeomagnetic reversals|jeomanyetik ters çevrimlerin]] paterniokyanus kabuğunda yaşın bir göstergesi olarak kullanılabilir; kabuk yaşı ve sırt ekseninden uzaklığı göz önüne alındığında, yayılma oranları hesaplanabilir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=Vine, FJ; Matthews, DH (1963). "Okyanus Sırtları Üzerinde Manyetik Anomaliler". Doğa . 199 (4897): 947-949'da açıklanmaktadır.|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=Vine, FJ (1966-12-16). "Okyanus Tabanının Yayılması: Yeni Kanıt". Bilim . 154 (3755): 1405–1415. Ürün kodu : 1966Sci ... 154.1405V . doi : 10.1126 / science.154.3755.1405 . ISSN 0036-8075 . PMID 17821553 .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>

[[Dosya:Mid-ocean ridge topography.gif|küçükresim|235x235pik|Aşağıdaki odadan magma yükseliyor. , sırttan uzağa yayılan yeni [[:en:Lithosphere#Oceanic_lithosphereOceanic lithosphere|okyanus litosferi]] oluşuyor.]]

Yayılma oranları yaklaşık 10-200 10–200&nbsp;mm / yıl arasında değişmektedir. Orta Atlantik Sırtı gibi yavaş yayılan sırtlar , aynı süre ve soğutma için [[:en:East_Pacific_RiseEast Pacific Rise|Doğu Pasifik Yükselişi]] (yumuşak profil) gibi daha hızlı sırtlardan çok daha az (daha dik bir profil göstererek) yayılmıştır ve sonuçta batimetrik derinleşme.  Yavaş yayılan sırtlar (40 &nbsp;mm / yıldan az) genellikle büyük [[:en:Rift_valleyRift valley|yarık vadileri]] , bazen 10-20 10–20&nbsp;km (6,2-12,4 &nbsp;mi) kadar geniş ve sırt tepesinde hafifletilebilecek çok engebeli arazilere sahiptir. 1.000 m'ye (3.300 &nbsp;ft) kadar. <ref>{{Dergi kaynağı|url=Macdonald, Ken C. (1977). "Yakın dip manyetik anomaliler, asimetrik yayılma, eğik yayılma ve Orta Atlantik Sırtı'nın tektoniği 37 ° N. Amerika Jeoloji Derneği Bülteni . 88 (4): 541. Bibcode : 1977GSAB ... 88..541M . doi : 10.1130 / 0016-7606 (1977) 88 <541: NMAASO> 2.0.CO; 2 . ISSN 0016-7606 .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=Macdonald, KC (1982). "Okyanus Ortası Sırtları: Levha Sınır Bölgesi İçinde İnce Ölçekli Tektonik, Volkanik ve Hidrotermal İşlemler". Yer ve Gezegen Bilimlerinin Yıllık İncelemesi .|başlık=|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Buna karşılık, Doğu Pasifik Yükselişi gibi hızlı yayılan sırtlar (90 &nbsp;mm / yıldan daha büyük) çatlak vadilerinden yoksundur. [[:en:North_Atlantic_OceanNorth Atlantic Ocean|Kuzey Atlantik Okyanusu'nun]] yayılma oranı ~ 25 &nbsp;mm / yıl iken, [[:en:Pacific|Pasifik bölgesinde]] 80-145 80–145&nbsp;mm / yıl'dır.<ref>{{Dergi kaynağı|url=Argus, Donald F .; Gordon, Richard G .; DeMets, Charles (2010-04-01). Msgstr "Jeolojik olarak güncel plaka hareketleri" . Uluslararası Jeofizik Dergisi . 181 (1): 1-80. Bibcode : 2010GeoJI.181 .... 1D . doi : 10.1111 / j.1365-246X.2009.04491.x . ISSN 0956-540X|başlık=|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Bilinen en yüksek oran Doğu Pasifik'teki [[:en:Miocene_EraMiocene Era|Miyosen'de]] 200 &nbsp;mm / yıl'ın üzerindedir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=Wilson, Douglas S. (1996). "Miosen Cocos-Pacific Plaka Sınırında bilinen en hızlı yayılma". Jeofizik Araştırma Mektupları . 23 (21): 3003-3006. Bibcode : 1996GeoRL..23.3003W . doi : 10.1029 / 96GL02893 . ISSN 1944-8007 .|başlık=|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>  Çıkıntılar oranları <20 &nbsp;mm / yıl de yayılmış ULTRA sırtlar yayılan olarak ifade edilir bu <ref>{{Dergi kaynağı|url=çık Dick, Henry JB; Lin, Jian; Schouten, Hans (Kasım 2003). "Son derece yayılan bir okyanus sırtı sınıfı". Doğa . 426 (6965): 405–412. Ürün kodu : 2003 Natur.426..405D . doi : 10.1038 / nature02128 . ISSN 1476-4687 . PMID 14647373 .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=14.05.2020|çalışma=|yayıncı=}}</ref> (örneğin, [[:en:Gakkel_RidgeGakkel Ridge|Gakkel Ridge]] içinde [[:en:Arctic_OceanArctic Ocean|Arktik Okyanusu]] ve [[:en:Southwest_Indian_RidgeSouthwest Indian Ridge|Southwest Indian Ridge]] ).

Yayılma merkezi veya eksen, genellikle eksene dik açılarla yönlendirilmiş bir [[:en:Transform_faultTransform fault|dönüşüm hatasına]] bağlanır . Orta okyanus sırtlarının yanları, [[:en:Fracture_zoneFracture zone|kırılma bölgeleri]] adı verilen dönüşüm hatalarının inaktif izleri ile işaretlenmiş birçok yerde [[:en:Fracture_zoneFracture zone|bulunur]] . Daha hızlı yayılma oranlarında, eksenler genellikle , dönüşüm hatalarına bağlanmayan [[:en:Overlapping_spreading_centersOverlapping spreading centers|örtüşen yayılma merkezlerini]] gösterir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=Macdonald, Ken C .; Fox, PJ (1983). "Örtüşen serpme merkezleri: Doğu Pasifik'teki yükseliş geometrisi". Doğa . 302 (5903): 55-58. Ürün kodu : 1983 Natur.302 ... 55M . doi : 10.1038 / 302055a0 . ISSN 1476-4687 .|başlık=|erişimtarihi=15.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Eksenin derinliği, dönüşüm hataları ve ekseni segmentlere ayıran üst üste binen serpme merkezleri gibi ofsetler arasındaki sığ derinliklerle sistematik bir şekilde değişir. Farklı eksenler arası derinlikler için bir hipotez, yayma merkezine magma beslemesindeki farklılıklardır. Ultra yavaş yayılma sırtları, transformasyon hataları olmadan hem magmatik hem de amagmatik (şu anda volkanik aktiviteden yoksun) sırt segmentleri oluşturur.

Okyanus ortası sırtları aktif [[:en:Volcanism|volkanizma]] ve [[:en:Seismicity|sismisite gösterir]].Okyanus kabuğu, deniz tabanının yayılması ve plaka tektoniği süreçleri ile okyanus ortası sırtlarında sürekli bir 'yenileme' halindedir. Yeni magma sürekli olarak okyanus tabanına çıkar ve sırt eksenleri boyunca ve yakınındaki yarıklarda mevcut [[:en:Oceanic_crustOceanic crust|okyanus kabuğuna]] girer . Deniz tabanının altındaki kabuğu oluşturan kayalar, sırtın ekseni boyunca en genç ve yaşları o eksene olan mesafe artmaktadır. Bazalt kompozisyonunun yeni magması , altta yatan [[:en:Earth's_mantles mantle|Dünya'nın mantosundaki]] [[:en:Igneous_rockIgneous rock#Decompression|erime dekompresyonu]] nedeniyle eksende ve eksenin yakınında ortaya çıkar. <ref>{{Dergi kaynağı|url=Marjorie Wilson (1993). Magmatik petrogenez . Londra: Chapman & Hall. ISBN 978-0-412-53310-5.|başlık=|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> [[:en:Isentropic|izentropik]] kabarık katı manto malzemesi [[:en:Solidus_Solidus (chemistry)|solidus]] sıcaklığını aşar ve erir. Kristalize magma , okyanus ortası sırt bazaltında '''MORB''' olarak bilinen yeni [[:en:Basalt|bazalt]] kabuğunu ve [[:en:Lower_oceanic_crustLower oceanic crust|alt okyanus kabuğunda]] [[:en:Gabbro|gabro]] altında oluşturur. <ref>{{Dergi kaynağı|url=Michael, Peter; Cheadle, Michael (20 Şubat 2009). "Kabuk Yapmak". Bilim . 323 (5917): 1017-18. doi : 10.1126 / science.1169556 . PMID 19229024 .|başlık=|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Okyanus ortası sırt bazalt [[:en:Tholeiitic_basaltTholeiitic basalt|toleitik]] bir bazalttır ve [[:en:Incompatible_elementIncompatible element|uyumsuz elementlerde]] düşüktür. <ref>{{Kitap kaynağı|url=Hyndman, Donald W. (1985). Magmatik ve metamorfik kayaçların petrolojisi (2. baskı). McGraw-Hill.|başlık=|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/978-0-7167-2438-4|başlık=Blatt, Harvey ve Robert Tracy (1996). Petroloji (2. baskı). Özgür adam.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref> Magmatik ve volkanik ısı ile beslenen [[:en:Hydrothermal_ventHydrothermal vent|hidrotermal menfezler]] okyanus yayılma merkezlerinde ortak bir özelliktir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1126%2Fscience.207.4438.1421|başlık=Spiess, FN; Macdonald, KC; Atwater, T .; Ballard, R .; Carranza, A .; Cordoba, D .; Cox, C .; Garcia, VMD; Francheteau, J. (1980-03-28). "Doğu Pasifik Yükselişi: Kaplıcalar ve Jeofizik Deneyleri". Bilim . 207 (4438): 1421-1433.|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|url=805-814. doi : 10.1038 / nrmicro1991 . ISSN 1740-1526 . PMID 18820700|başlık=Martin, William; Baross, John; Kelley, Deborah; Russell, Michael J. (2008-11-01). "Hidrotermal menfezler ve yaşamın kökeni". Doğa İncelemeleri Mikrobiyoloji . 6 (11):|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref><blockquote>Okyanus havzalarındaki kabukların çoğu 200 milyon yıldan daha azdır,<ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Larson, RL, WC Pitman, X. Golovchenko, SD Cande, JF. Dewey, WF Haxby ve JL La Brecque, Dünya Ana Kaya Jeolojisi, WH Freeman, New York, 1985.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Müller, R. Dietmar; Roest, Walter R .; Royer, Jean-Yves; Gahagan, Lisa M .; Sclater, John G. (1997-02-10). "Dünyanın okyanus tabanının dijital izokronları". Jeofizik Araştırmaları Dergisi: Katı Toprak .|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Dünya'nın [[:en:Age_of_the_EarthAge of the Earth|4.54 milyar]] yaşından çok daha gençtir . Bu gerçek, taşma sırasında Dünya'nın mantosuna litosfer geri dönüşüm sürecini yansıtır. Okyanus kabuğu ve litosfer sırt ekseninden uzaklaştıkça , alttaki manto litosferdeki peridotit soğur ve daha sert hale gelir. Kabuğu ve altındaki nispeten sert [[:en:Peridotite|peridotit]] , daha az sert ve viskoz [[:en:Asthenosphere|astenosferin]] üstünde bulunan [[:en:Oceanic_lithosphereOceanic lithosphere|okyanus litosferini]] oluşturur. </blockquote>

Daha fazla bilgi: [[:en:Plate_tectonicsPlate tectonics|Plaka tektoniği]]

Okyanus litosferi bir okyanus sırtında oluşturulurken, litosfer okyanus [[:en:Oceanic_trenchOceanic trench|siperlerinde]] astenosfere geri verilir . İki işlemin, [[:en:Slab_pullSlab pull|sırt itme]] ve slab çekme işleminin okyanus ortası sırtlarına yayılmasından sorumlu olduğu düşünülmektedir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Forsyth, D .; Uyeda, S. (1975-10-01). "Plaka Hareketinin Kuvvetlerinin Göreli Önemi Üzerine". Uluslararası Jeofizik Dergisi . 43 (1): 163-200.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Ridge itme, böylece levha aşağı yamaca kaymasını neden olan vücut kuvveti yaratarak, sıcak astenosferin üzerinde yükseltilir okyanus plakanın kayma çekim anlamına gelir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=ISBN 0521661862. OCLC 48194722|başlık=Turcotte, Donald Lawson; Schubert, Gerald (2002). Jeodinamik (2. baskı). Cambridge. s.|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>  bir yapısal tabaka ağırlığı yitimi olan kütüğün çekme bir bir üstte uzanan plakasının altında (çekilmiş) [[:en:Subduction|yitim zonu]] arkasında birlikte plakanın geri kalanı sürükler. Döşeme çekme mekanizmasının, sırt itmesinden daha fazla katkıda bulunduğu düşünülmektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://doi.org/10.1007%2F978-94-007-6644-0_105-1|başlık=Harff, Ocak; Meschede, Martin; Petersen, Sven; Thiede, Jörn (2014). Deniz Yerbilimleri Ansiklopedisi (2014 ed.). Springer Hollanda. s. 1-6.|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>

Daha önce levha hareketine ve okyanus ortası sırtlarında yeni okyanus kabuğu oluşumuna katkıda bulunmak için önerilen bir süreç, derin [[:en:Mantle_convectionMantle convection|konveksiyon]] nedeniyle "manto konveyörü" dür.<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Holmes, A., 1928. 1930, Radyoaktivite ve Dünya hareketleri. Glasgow Jeolojik İşlemler Derneği , 18 , s.559-606.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Hess, HH (1962), "Okyanus Havzalarının Tarihi" , Engel, AEJ; James, Harold L .; Leonard, BF (ed.), Petrologic Studies , America, Geological Society, s. 599–620,|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref> Bununla birlikte, bazı çalışmalar üst mantonun ( [[:en:Asthenosphere|astenosfer]] ) tektonik plakayı çekmek için yeterli [[:en:Friction|sürtünme]] oluşturmak için çok plastik (esnek) olduğunu göstermiştir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1029%2FRG011i002p00223|başlık=Richter, Frank M. (1973). Msgstr "Deniz tabanının yayılması için dinamik modeller". Jeofizik Yorumları . 11 (2): 223-287.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1029%2FJB078i035p08735|başlık=Richter, Frank M. (1973). "Konveksiyon ve mantonun büyük ölçekli dolaşımı". Jeofizik Araştırmaları Dergisi . 78 (35): 8735-8745'te açıklanmaktadır.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Ayrıca, okyanus sırtlarının altında magmanın oluşmasına neden olan manto yükselişi, [[:en:Seismic_tomographySeismic tomography|sismik tomografiden]] çıkarıldığı gibi sadece üst 400 kilometresini (250 &nbsp;mi) içeriyor gibi görünmektedir. Ve üst mantoda yaklaşık 400 &nbsp;km'de (250 &nbsp;mi) sismik süreksizlik gözlemlerinden. Öte yandan, [[:en:North_American_PlateNorth American Plate|Kuzey Amerika Plakası]] ve [[:en:South_American_PlateSouth American Plate|Güney Amerika]] plakası gibi dünyanın en büyük tektonik plakaları hareket halindeyken, sadece [[:en:Lesser_AntillesLesser Antilles|Küçük Antiller Ark]] ve [[:en:Scotia_ArcScotia Arc|Scotia Ark]] gibi kısıtlı konumlarda , sırtın harekete geçtiği belirtiliyor bu plakalar üzerinde vücut kuvvetini itin. Plakaların ve manto hareketlerinin bilgisayar modellemesi, plaka hareketinin ve manto konveksiyonunun bağlı olmadığını ve ana plaka itici gücünün levha çekme olduğunu göstermektedir. <ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6821462 | başlık = Coltice, Nicolas; Husson, Laurent; Faccenna, Claudio; Arnould, Maëlis (2019) | erişimtarihi = 14.05.2020 | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet}}</ref>

[[:en:Seafloor_spreadingSeafloor spreading|Deniz tabanının]] yayılma oranlarının artması (yani okyanus ortası sırtın genişleme oranı) küresel ( [[Östatik hareketler|östatik]] ) deniz seviyesinin çok uzun zaman dilimleri (milyonlarca yıl) boyunca yükselmesine neden olmuştur. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1130%2F0016-7606%281978%2989%3C1389%3ARBEASS%3E2.0.CO%3B2|başlık=Pitman, Walter C. (1978-09-01). "Eustacy ve pasif sınırların stratigrafik dizileri arasındaki ilişki". GSA Bülteni . 89 (9): 1389-1403.|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/encyclopediaofoc0000unse/page/2599|başlık=Kilise, JA; Gregory, JM (2001). Okyanus Bilimleri Ansiklopedisi . sayfa 2599-2604|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref> Artan deniz tabanı yayılması, okyanus ortası sırtın genişleyeceği ve okyanus havzasında daha fazla yer kapladığı, ortalama derinliği azaltılmış daha geniş bir sırt oluşturacağı anlamına gelir. Bu, üstteki okyanusun yerini alır ve deniz seviyelerinin yükselmesine neden olur. <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://doi.org/10.1007%2F978-1-4020-4411-3_206|başlık=Miller, Kenneth G. (2009). "Deniz Seviyesi Değişimi, Son 250 Milyon Yıl". Paleoklimatoloji Ansiklopedisi ve Eski Ortamlar . Yer Bilimleri Serisi Ansiklopedisi. Springer, Dordrecht. s. 879-887.|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>

[[:en:Sea_level_riseSea level rise|Deniz Seviyesi değişikliği]] diğer faktörlere bağlı olabilir ( [[:en:Thermal_expansionThermal expansion|ısıl genleşme]] , buz erimesi ve [[:en:Mantle_convectionMantle convection|manto konveksiyonu]] oluşturma ve [[:en:Dynamic_topographyDynamic topography|dinamik topografya]]). <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1126%2Fscience.1151540|başlık=Muller, RD; Sdrolias, M .; Gaina, C .; Steinberger, B .; Heine, C. (2008-03-07). Msgstr "Uzun Vadeli {{subst: lc: Deniz}} - Okyanus Havzası Dinamikleri Nedeniyle Hareket Eden Seviye Dalgalanmaları". Bilim . 319 (5868): 1357-1362.|erişimtarihi=14.05.2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Bununla birlikte, çok uzun zaman dilimleri boyunca, okyanus havzalarının hacmindeki değişikliklerin bir sonucu olarak, bu da okyanus ortası sırtlar boyunca yayılan deniz tabanının oranlarından etkilenmektedir. <ref>{{Kitap kaynağı|url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B012227430X002555|başlık=Kominz, MA (2001). "Jeolojik Zamana Göre Deniz Seviyesi Değişimleri" . Okyanus Bilimleri Ansiklopedisi . San Diego: Akademik Basın. sayfa 2605-2613|erişimtarihi=|tarih=|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=|isbn=}}</ref>

[[:en:Cretaceous|Kretase Dönemi]] (144-65 Ma) sırasında meydana gelen yüksek deniz seviyesi, termal genişleme ve buz tabakalarının kendi başlarına bulunmaması, deniz seviyelerinin bugünden 100-170 metre daha yüksek olduğu gerçeğini açıklayamadığı için sadece plaka tektoniğine atfedilebilir. <br />

Okyanus ortası sırtlara yayılan deniz tabanı küresel ölçekte bir iyon değişim sistemidir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Stanley, SM ve Hardie, LA, 1999. Hiperkalsifikasyon: paleontoloji plaka tektoniği ve jeokimyayı sedimantolojiye bağlar. Bugün GSA , 9 (2), s. 1-7.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>  yayma merkezlerinde hidrotermal delikleri çeşitli miktarlarda tanıtmak [[:en:Iron|demir]] , [[:en:S|kükürt]] , [[:en:Manganese|manganez]] , [[:en:Silicon|silikon]] okyanus kabuk içine geri bunlardan bazıları okyanus içine ve diğer elementlerin. Mantodan volkanizmaya eşlik eden bir izotop olan helyum-3 , hidrotermal menfezler tarafından yayılır ve okyanus içindeki tüylerde tespit edilebilir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Lupton, J., 1998. Pasifik Okyanusunda hidrotermal helyum tüyleri. Jeofizik Araştırmaları Dergisi: Oceans , 103 (C8), s.15853-15868.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>

Hızlı yayılma oranları okyanus ortası sırtını genişletecek ve deniz suyu ile bazalt reaksiyonlarının daha hızlı gerçekleşmesine neden olacaktır. Magnezyum / kalsiyum oranı daha düşük olacaktır, çünkü deniz suyundan daha fazla magnezyum iyonu çıkarılır ve kaya tarafından tüketilir ve kayadan daha fazla kalsiyum iyonu çıkarılır ve deniz suyuna bırakılır. Sırt kretindeki hidrotermal aktivite, magnezyumun giderilmesinde etkilidir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1126%2Fscience.1182252|başlık=Coggon, RM; Teagle, DAH; Smith-Duque, CE; Alt, JC; Cooper, MJ (2010-02-26). "Orta Okyanus Sırtı Yan Kalsiyum Karbonat Damarlarından Geçmiş Deniz Suyu Mg / Ca ve Sr / Ca'nın Yeniden Yapılandırılması". Bilim . 327 (5969): 1114–1117.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>  Düşük bir Mg / Ca oranı, düşük Mg kalsit polimorflarının [[:en:Calcium_carbonateCalcium carbonate|kalsiyum karbonatın]] çökelmesini destekler. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1130%2F0091-7613%281997%29025%3C0085%3AIOTAMC%3E2.3.CO%3B2|başlık=Morse, John W .; Wang, Qiwei; Tsio, Mai Yin (1997). "Sıcaklık ve Mg: Ca oranının CaCO3 üzerindeki etkileri deniz suyundan çökelir". Jeoloji . 25 (1): 85.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.geosociety.org/gsatoday/archive/9/2/pdf/i1052-5173-9-2-1.pdf|başlık=Hardie, Lawrence; Stanley, Steven (Şubat 1999).|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>

Okyanus ortası sırtlarında yavaş yayılma ters etkiye sahiptir ve aragonit ve yüksek Mg kalsit polimerik kalsiyum karbonat çökelmesini destekleyen yüksek Mg / Ca oranıyla sonuçlanacaktır .

Deneyler, modern yüksek Mg kalsitli organizmaların çoğunun, geçmiş kalsit denizlerinde düşük Mg kalsitinin olacağını göstermektedir, <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004Geo....32..981R|başlık=Ries, Justin B. (2004-11-01). "Ortam Mg / Ca oranının kalkerli deniz omurgasızlarında Mg fraksiyonlanması üzerine etkisi: Okyanus Mg / Ca oranının Phanerozoik üzerine kaydı". Jeoloji . 32 (11)|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> bir organizmanın iskeletindeki Mg / Ca oranının, içinde bulunduğu deniz suyunun Mg / Ca oranına göre değiştiği anlamına gelir. yetiştirilen.

Bir sırtın [[:en:Atlantic_OceanAtlantic Ocean|Atlantik Okyanusu]] havzasını ikiye böldüğüne dair ilk göstergeler , 19. yüzyıldaki İngiliz [[:en:Challenger_expeditionChallenger expedition|Challenger seferi]] sonuçlarından geldi . <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9781400863020|başlık=Hsü, Kenneth J. (Kenneth Jinghwa), 1929– (2014-07-14). Denizde meydan okuyucu: Dünya biliminde devrim yaratan bir gemi . Princeton, New Jersey.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Deniz tabanına düşen hatlardan elde edilen sondajlar oşinograflar; [[:en:Matthew_Fontaine_MauryMatthew Fontaine Maury|Matthew Fontaine Maury]] ve [[:en:Charles_Wyville_ThomsonCharles Wyville Thomson|Charles Wyville Thomson]] tarafından analiz edilmiş ve Atlantik havzasından kuzeyden güneye doğru uzanan deniz tabanında belirgin bir artış olduğunu ortaya koymuştur. [[:en:Sonar|Sonar]] [[:en:Echo_soundingEcho sounding|yankı iskandilleri]] bunu yirminci yüzyılın başlarında doğruladı. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/isbn_9780618221233|başlık=Bunch, Bryan H. (2004). Bilim ve teknoloji tarihi: zamanın başlangıcından bugüne kadar büyük keşifler, icatlar ve onları yapan insanlar için bir tarayıcı rehberi . Hellemans, Alexander, 1946–. Boston: Houghton Mifflin.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>

Bu sonrasına kadar değildi Dünya Savaşı okyanus ortası sırtları tam ölçüde tanındı, okyanus tabanı daha detaylı bir şekilde incelenmiştir. ''[[:en:Research_Vessel_VemaResearch Vessel Vema|Vema]]'' , bir gemi [[:en:Lamont-Doherty_Earth_ObservatoryDoherty Earth Observatory|Lamont-Doherty Dünya Gözlemevi]] arasında [[:en:Columbia_UniversityColumbia University|Columbia Üniversitesi]] , okyanus tabanı derinliğine İskandiller verileri kaydetme, Atlas Okyanusu geçtiler. Marie Tharp ve Bruce Heezen liderliğindeki bir ekip , zirvesinde Atlantik Okyanusu'nun ortasından geçen büyük bir dağ zinciri olduğu sonucuna vardı. Bilim adamları buna 'Orta Atlantik Sırtı' adını verdi. Diğer araştırmalar, sırt tepesinin sismik olarak aktif olduğunu <ref>{{Dergi kaynağı|url=|başlık=Gutenberg, B .; Richter, CF (1954). Dünya'nın Depremselliği ve İlişkili Olaylar . Princeton Üniv. Basın. s. 309.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> ve yarık vadisinde taze lavların bulunduğunu göstermiştir. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1086%2F625580|başlık=Shand, SJ (1949-01-01). "Orta Atlantik Sırtı Kayalar". Jeoloji Dergisi . 57 (1): 89-92.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Ek olarak, kabuk ısı akışı yüksek burada başka yerde Atlantik Okyanusu havzasında daha oldu. <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1111%2Fj.1365-246X.1961.tb06820.x|başlık=Gün, A .; Bullard, EC (1961-12-01). "Atlantik Okyanusu'nun Tabanından Isı Akışı". Uluslararası Jeofizik Dergisi . 4 (Ek_1): 282-292|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>

İlk başta, sırtın Atlantik Okyanusu'na özgü bir özellik olduğu düşünülüyordu. Bununla birlikte, okyanus tabanı araştırmaları tüm dünyada devam ederken, her okyanusun okyanus ortası sırt sisteminin bir kısmını içerdiği keşfedildi. [[:en:German_Meteor_expeditionGerman Meteor expedition|Alman Meteor seferi,]] gelen okyanus ortası sırtı takip [[:en:South_AtlanticSouth Atlantic|Güney Atlantik'te]] içine [[:en:Indian_OceanIndian Ocean|Hint Okyanusu]] yirminci yüzyılın başlarında. Sırt sisteminin ilk keşfedilen bölümü Atlantik Okyanusu'nun ortasından aşağıya inmesine rağmen, okyanus ortası sırtların çoğunun diğer okyanus havzalarının merkezinden uzakta olduğu bulunmuştur.

[[:en:Alfred_WegenerAlfred Wegener|Alfred Wegener]] 1912'de [[:en:Continental_driftContinental drift|kıtasal sürüklenme]] teorisini önerdi . "Orta Atlantik Sırtı ... yayıldıkça Atlantik'in zemini sürekli yırtılmakta ve taze, nispeten akışkan ve "sıcak sima derinlikten yükseliyor". <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://doi.org/10.1130%2F0091-7613%281981%299%3C25%3AMCOEDA%3E2.0.CO%3B2|başlık=Jacoby, WR (Ocak 1981). "1912'de Alfred Wegener'in öngördüğü modern yer dinamiği kavramları". Jeoloji .|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Ancak, Wegener geç dönem eserlerinde bu gözlemi takip etmedi ve nasıl açıklamak için bir mekanizma olmadığı için, onun teorisi jeologlar tarafından görevden alındı kıtalar okyanus güçlükle ilerlemek olabilir [[:en:Crust_Crust (geology)|kabuk]] ve teori büyük ölçüde unutulmuş oldu.

1950'lerde okyanus ortası sırtının dünya çapında keşfinin ardından jeologlar yeni bir görevle karşılaştılar: böylesine muazzam bir jeolojik yapının nasıl oluşabileceğini açıklamak. 1960'larda jeologlar deniz tabanının yayılması için mekanizmalar keşfettiler ve önermeye başladılar . Okyanus ortası sırtları keşfi ve deniz tabanında süreci için izin verilen yayılma Wegner'in teorisi o okyanus kabuğunun hareketi yanı sıra kıtaları dahil olacak şekilde genişletilecek.<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/seafloor-spreading/|başlık=Toplum, National Geographic (2015-06-08). msgstr "deniz tabanı yayılıyor" . National Geographic Topluluğu . Erişim tarihi: 2017-04-14|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>  Levha tektoniği deniz tabanının yayılması için uygun bir açıklamadır ve plaka tektoniklerinin jeologların çoğunluğu tarafından kabul edilmesi jeolojik düşünmede büyük bir [[:en:Paradigm_shiftParadigm shift|paradigma değişikliğine]] yol açmıştır.

Dünya'nın okyanus ortası sırtları boyunca her yıl bu süreçle 2.7 &nbsp;km ² (1.0 metrekare) yeni deniz tabanı oluştuğu tahmin edilmektedir . <ref>{{Dergi kaynağı|url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00149322/file/Cogn-_et_al-2006-Geochemistry%2C_Geophysics%2C_Geosystems.pdf|başlık=Cogné, Jean-Pascal; Humler, Eric (2006). "Küresel deniz tabanı üretim hızında trendler ve ritimler: DENİZE AİT ÜRETİM ORANI" (PDF) . Jeokimya, Jeofizik,|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> 19 ila yaklaşık km 7 &nbsp;km (4.3 mil), bu miktarlar bir kabuk kalınlığı ile ³ , her yıl oluşan yeni okyanus kabuğunun (4.6 cu mil). {{Temiz}}

*[[:en:Aden_RidgeAden Ridge|Aden Sırtı]]

*[[:en:Cocos_RidgeCocos Ridge|Cocos Sırtı]]

*[[:en:Explorer_RidgeExplorer Ridge|Explorer Sırtı]]

*[[:en:Gorda_RidgeGorda Ridge|Gorda Sırtı]]

*[[:en:Juan_de_Fuca_RidgeJuan de Fuca Ridge|Juan de Fuca Sırtı]]

*[[:en:South_American–Antarctic_RidgeSouth American–Antarctic Ridge|Amerika-Antarktik Sırtı]]

*[[:en:Chile_RiseChile Rise|Şili Yükselimi]]

*[[:en:East_Pacific_RiseEast Pacific Rise|Doğu Pasifik Yükselimi]]

*[[:en:Pacific-Antarctic_RidgeAntarctic Ridge|Pasifik-Antarktik Sırtı]]

*[[:en:Central_Indian_RidgeCentral Indian Ridge|Hindistan Ortası Sırtı]]

**[[:en:Carlsberg_RidgeCarlsberg Ridge|Carlsberg Sırtı]]

*[[:en:Southeast_Indian_RidgeSoutheast Indian Ridge|Güneydoğu Hindistan Sırtı]]

*[[:en:Southwest_Indian_RidgeSouthwest Indian Ridge|Güneybatı Hindistan Sırtı]]

**[[:en:Nikolai_Mikhailovich_KnipovichNikolai Mikhailovich Knipovich|Knipovich]] Sırtı (Grönland ve Spitsbergen arasında)

**[[:en:Reykjanes_RidgeReykjanes Ridge|Reykjanes Sırtı]] (İzlanda'nın güneyi)

*[[:en:Aegir_RidgeAegir Ridge|Aegir Sırtı]]

*[[:en:Alpha_RidgeAlpha Ridge|Alpha Sırtı]]

*[[:en:Kula-Farallon_RidgeFarallon Ridge|Kula-Farallon Sırtı]]

*[[:en:Pacific-Farallon_RidgeFarallon Ridge|Pasifik-Farallon Sırtı]]

*[[:en:Pacific-Kula_RidgeKula Ridge|Pasifik-Kula Sırtı]]

*[[:en:Phoenix_RidgePhoenix Ridge|Phoenix Sırtı]]

* [[:en:Afar_TriangleAfar Triangle|Afar Üçgeni]]  - Afar Üçlü Kavşağı'nın neden olduğu jeolojik depresyon

* [[:en:Geography_of_IcelandGeography of Iceland|İzlanda Coğrafyası]]

* [[:en:List_of_landformsList of landforms#Coastal_and_oceanic_landformsCoastal and oceanic landforms|Okyanus yerşekilleri listesi]]  - Yerşekilleri hakkındaki Wikipedia makalelerine bağlantılar

* [[:en:Ocean_chemistryOcean chemistry|Okyanus kimyası]]

* [[:en:Oceanic_crustOceanic crust|okyanus kabuğu]]

* [[:en:Petrological_Database_of_the_Ocean_FloorPetrological Database of the Ocean Floor|Okyanus Tabanı Petrol Veritaban]]<nowiki/>ı

* [[:en:Project_FAMOUSProject FAMOUS|ÜNLÜ Proje - Orta Atlantik Sırtı rift vadisinin ilk insanlı dalgıç çalışması]]

* [[:en:RISE_project_RISE project (oceanography)|RISE projesi]] - Doğu Pasifik Yükselişi'nde siyah sigara içen hidrotermal sistemlerin keşfi

* [[:en:Slab_windowSlab window|Döşeme penceresi]]  - Bir okyanus ortası sırt, bir batma bölgesi ile birleştiğinde ve sırt düştüğünde, bastırılmış bir okyanus plakasında oluşan bir boşluk

* [[:en:Submarine_volcanoSubmarine volcano|Denizaltı yanardağı]]  - Dünya yüzeyinde magmanın patlayabileceği sualtı delikleri veya çatlaklar

* [[:en:Vine–Matthews–Morley_hypothesisVine–Matthews–Morley hypothesis|Vine-Matthews-Morely]] hipotezi; Deniz manyetik anomalilerinin deniz tabanı yayılımı ile ilişkisini açıklar.