Mohorovičić süreksizliği: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
düzeltme AWB ile
1. satır:
{{uzman}}
[[Dosya:Subduction-en.svg|küçükresim|Yerkabuğu ve manto, Kabuğun tabanı ile en üstteki katı manto arasındaki Moho süreksizliği]]
 
 
'''Mohorovičić süreksizliği''' genellikle Moho olarak adlandırılır<ref>Mangold, Max (2005). ''Aussprachewörterbuch'' (in German) (6th ed.). Mannheim: Dudenverlag. p. 559. ISBN <bdi>9783411040667</bdi>.</ref>, Dünya'nın kabuğu ve manto arasındaki sınırdır. Değişen kaya yoğunluklarından geçerken sismolojik dalgaların hızındaki belirgin değişiklikle tanımlanır.<ref>Rudnick, R. L.; Gao, S. (2003-01-01), Holland, Heinrich D.; Turekian, Karl K. (eds.), "3.01 - Composition of the Continental Crust", ''Treatise on Geochemistry'', Pergamon, pp. 1–64, doi:10.1016/b0-08-043751-6/03016-4, ISBN <bdi>978-0-08-043751-4</bdi>, retrieved 2019-11-21</ref>
[[Dosya:Mohomap.png|küçükresim|Şekilde gösterildiği gibi Moho, okyanus deniz tabanının altında nispeten sabit ortalama 10 km derinliğe sahiptir, ancak kıta kara kütlelerinin 70 km altında değişebilir.]]
Moho neredeyse tamamen litosfer içinde yer alır.<ref>James Stewart Monroe; Reed Wicander (2008). ''The changing Earth: exploring geology and evolution'' (5th ed.). Cengage Learning. p. 216. ISBN <bdi>978-0-495-55480-6</bdi>.</ref>  Sadece okyanus ortası sırtların altında litosfer-astenosfer sınırını tanımlar. Mohoroviçiç süreksizliği okyanus tabanının 5 ila 10 kilometre (3-6 &nbsp;mi) altında ve tipik kıta kabuklarının 20 ila 90 kilometre (10 ila 60 &nbsp;mi) altında, ortalama 35 kilometre (22 &nbsp;mi) ile.Ünlü Hırvat [[Sismoloji|sismolog]] Andrija Mohoroviçiç ‘in adını taşıyan Moho hem okyanus kabuğunu hem de kıta kabuğunu altta yatan mantodan ayırıyor. Mohoroviçiç süreksizliği ilk olarak 1909'da Mohoroviçiç tarafından, sığ odaklı depremlerden sismogramların Dünya'nın yüzeyine yakın bir yol izleyen diğerinin yüksek bir şekilde kırıldığını gözlemlediğinde görüldü. Hız ortamı. <ref>Andrew McLeish (1992). ''Geological science'' (2nd ed.). Thomas Nelson & Sons. p. 122. ISBN <bdi>978-0-17-448221-5</bdi>.</ref>
 
=== Doğa ve Sismoloji ===
Satır 12 ⟶ 11:
Ordovician ofiyolit Gros Morne Milli Parkı, Newfoundland. Ordovisiyen Moho'yu oluşturan bu kaya yüzeye maruz kalmaktadır.
 
Moho, kompozisyonun Dünya'nın kayalık dış kabuğu ile daha plastik manto arasındaki geçişi işaret ediyor. Moho'nun hemen üstünde, birincil sismik dalgaların (P dalgaları) hızları bazalt (6.7-7,2 &nbsp;km / s) ile aynıdır ve altında peridotit veya dünit (7.6-8,6 &nbsp;km / s) ile aynıdır. <ref>RB Cathcart & MM Şirković (2006). Viorel Badescu; Richard Brook Cathcart ve Roelof D Schuiling (ed.). ''Makro mühendislik: gelecek için bir meydan okuma'' . Springer. s. 169. ISBN <bdi>978-1-4020-3739-9</bdi>.</ref> Yaklaşık 1 &nbsp;km / s'lik bu artış, dalgalar Dünya'dan geçerken belirgin bir malzeme değişikliğine karşılık gelir ve genellikle Dünya kabuğunun alt sınırı olarak kabul edilir. <ref>Rudnick, R.L.; Gao, S. (2003), "Composition of the Continental Crust", ''Treatise on Geochemistry'', Elsevier, pp. 1–64, doi:10.1016/b0-08-043751-6/03016-4, ISBN 978-0-08-043751-4</ref> Moho, 500 metreye kadar bir geçiş bölgesi ile karakterize edilir.<ref>D.P. McKenzie - The Mohorovičić Discontinuity</ref> Antik Moho bölgeleri, dünyadaki birçok ofiyolitte yeryüzüne maruz kalmaktadır.<ref>Korenaga, Jun; Kelemen, Peter B. (1997-12-10). "Origin of gabbro sills in the Moho transition zone of the Oman ophiolite: Implications for magma transport in the oceanic lower crust". ''Journal of Geophysical Research: Solid Earth''. '''102''' (B12): 27729–27749. doi:10.1029/97JB02604.</ref>
 
=== Tarihi ===
Hırvat sismolog Andrija Mohorovičić, ilk olarak Moho'yu keşfetme ve tanımlama konusunda bilgilidir.<ref>Braile, L. W.; Chiangl, C. S. (1986), Barazangi, Muawia; Brown, Larry (eds.), "The continental Mohorovičič Discontinuity: Results from near-vertical and wide-angle seismic reflection studies", ''Geodynamics Series'', American Geophysical Union, '''13''', pp. 257–272, </ref> 1909'da Zagreb'deki yerel bir depremden gelen verileri incelerken, depremin odağından yayılan iki ayrı P-dalgası ve S-dalgası kümesini gözlemledi. Mohorovičić, depremlerin neden olduğu dalgaların, onları taşıyan malzemenin yoğunluğuyla orantılı hızlarda Seyahat ettiğini biliyordu. Bu bilginin bir sonucu olarak, ikinci dalga kümesinin ancak yerkabuğundaki yoğunluğun keskin bir geçişinden kaynaklanabileceğini ve bu da dalga hızındaki bu kadar dramatik bir değişimi hesaba katabileceğini teorize etti. Depremden gelen hız verilerini kullanarak, Moho'nun derinliğini daha sonra gelecekteki sismolojik çalışmalar tarafından desteklenen yaklaşık 54 &nbsp;km olarak hesaplayabildi.
 
Moho, bir yüzyılı aşkın bir süredir jeoloji ve yer bilimi alanlarında büyük bir rol oynamıştır. Moho'nun kırılma doğasını ve P dalgalarının hızını nasıl etkilediğini gözlemleyerek, bilim adamları Dünya'nın kompozisyonu hakkında teorize edebildiler. Bu erken çalışmalar modern sismolojiye yol açtı.<ref>Prodehl, Claus; Mooney, Walter D. (2012). ''Exploring the Earth's Crust—History and Results of Controlled-Source Seismology''.</ref>
Satır 22 ⟶ 21:
 
=== Arama ===
Sondajla süreksizliğe ulaşmak önemli bir bilimsel amaç olmaya devam etmektedir. Kola Enstitüsündeki Sovyet bilim adamları 1989'da hedefi takip etti. 15 yıl sonra projeyi terk etmeden önce dünyanın en derin deliği olan 12,260 metre (40.220 &nbsp;ft) derinliğe ulaştılar.<ref>"How the Soviets Drilled the Deepest Hole in the World". ''Wired''. 2008-08-25. Retrieved 2008-08-26</ref> bir öneri, kendisini Moho süreksizliğine itebilen ve Dünya'nın yakınında ve üst mantoda keşfedebilen ağır bir tungsten iğnesi olan Kaya eritme radyonüklid ile çalışan bir kapsül olarak düşünmektedir.<ref>Ozhovan, M.; F. Gibb; P. Poluektov & E. Emets (August 2005). "Probing of the Interior Layers of the Earth with Self-Sinking Capsules". ''Atomic Energy''. '''99''' (2): 556–562. doi:10.1007/s10512-005-0246-y</ref> Japon projesi Chikyu Hakken ("Dünya keşfi") Ayrıca bu genel alanda entegre okyanus Sondaj programı (IODP) için inşa edilen sondaj gemisi Chikyū ile keşfetmeyi amaçlamaktadır.
 
Sondaj gemisi JOİDES kararının 2015'in sonlarında Sri Lanka'daki Colombo'dan yelken açması ve güneybatı Hint Okyanusu'ndaki güneybatı Hint sırtındaki umut verici bir yer olan Atlantis Bank'a gitmesi için çağrıda bulunan planlar, ilk delik deliğini yaklaşık 1.5 kilometre derinliğe kadar delmeye çalışmak.<ref>Witze, Alexandra (December 2015). "Quest to drill into Earth's mantle restarts". ''Nature News''. '''528''' (7580): 16–17. Bibcode:2015Natur.528...16W. doi:10.1038/528016a. <nowiki>PMID 26632566</nowiki></ref> girişim 1,3 &nbsp;km'ye bile ulaşmadı, ancak araştırmacılar daha sonraki bir tarihte araştırmalarını ilerletmeyi umuyorlar.<ref>Kavanagh, Lucas (2016-01-27). "Looking Back on Expedition 360". ''JOIDES Resolution''. Archived from the original on 2016-07-09. Retrieved 2016-09-21. <q>We may not have made it to our goal of 1300 m, but we did drill the deepest ever single-leg hole into hard rock (789 m), which is currently the 5th deepest ever drilled into the hard ocean crust. We also obtained both the longest (2.85 m) and widest (18 cm) single pieces of hard rock ever recovered by the International Ocean Discovery Program and its predecessors! [...] Our hopes are high to return to this site in the not too distant future.</q></ref>
 
==Kaynakça==
{{kaynakça}}
{{Dünya'nın yapısı}}
 
[[Kategori:Levha hareketleri]]