Hematit: Revizyonlar arasındaki fark

'''Hematit''' olarak da hecelenen Hematit, Fe2O3 formülüne sahip yaygın bir demir oksittir ve kayalarda ve topraklarda yaygındır.<ref name=":0">Cornell, Rochelle M.; Schwertmann, Udo (1996). ''The Iron Oxides''. Germany: Wiley. pp. 4, 26. ISBN <bdi>9783527285761</bdi>. LCCN 96031931. Retrieved December 22, 2018.</ref> Kan taşı olarak da bilinen hematitin en yaygın renkleri kırmızı ve kahverengidir.Hidrotermal damarlarda ve magmatik kayalarda aksesuar minerali olarak bulunabilir. Volkanik kayalarda, birçok metamorfik kayada, kontakt metamorfik yataklarda, birincil veya ikincil olarak sedimanter kayalarda yaygın olarak oluşabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref> Ayrıca siyahtan griye, sarıdan kahverengine kadar içerdiği diğer [[kayaç]]lardan ötürü farklı renkler de bulunur. [[Pigment]] olarak da kullanılan hematit, [[çelik]] üretiminde kullanılan temel mineraldir. Ana demir cevheri olarak çıkarılır. Çeşitleri arasında böbrek cevheri, martit (manyetit sonrası psödomorflar), demir gülü ve spekülarit (speküler Hematit) bulunur. Bu formlar değişmekle birlikte, hepsinin pas kırmızısı bir çizgisi vardır. Hematit saf demirden daha zordur, ancak çok daha kırılgandır. Maghemite, Hematit ve manyetite bağlı bir oksit mineralidir.

[[Dosya:Hematit(Vezuv)003.jpg|küçükresim|Hematit ]]

Bantlı demir oluşumlarında büyük Hematit birikintileri bulunur.Mineral sudan çökelebilir ve bir gölün veya diğer duran suyun altındaki katmanlar halinde toplayabilir.Kil büyüklüğündeki Hematit kristalleri, topraktaki ayrışma işlemlerinin oluşturduğu ikincil bir mineral olarak da ortaya çıkabilir ve goetit gibi diğer demir oksitler veya oksihidroksitler ile birlikte, birçok tropik, eski veya çok yıpranmış toprakların kırmızı renginden sorumludur.Volkanik kayalarda, birçok metamorfik kayada, kontakt metamorfik yataklarda, birincil veya ikincil olarak sedimanter kayalarda yaygın olarak oluşabilir.<ref name="mta.gov.tr">{{Web kaynağı | url = http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref> BET analizlerinde siderit, hematit ve manyetit numunelerinin yüzey alanları sırasıyla 65.55, 59.06, 28.69 m2/g olarak bulunmuştur. Ayrıca, tüm numunelerin SEM görüntülerinden anlaşılacağı üzere; genel bir homojen görüntü sergilediği ve numunelerin partüküllerinde çok fazla bir aglemerasyonun olmadığı anlaşılmaktadır. <ref>{{Web kaynağı | url name= http://www."mta.gov.tr"/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref>

Hematit , bazı Hematit çeşitlerinde bulunan kırmızı renklenme nedeniyle Yunanca kan αμμα (haima) kelimesinden türetilmiştir.<ref name=":0" /> Hematit rengi bir pigment olarak kullanmak için kendini ödünç verir. Taşın İngilizce adı Latince lapis haematites C'den alınan Fransız hématite pierre'den türetilmiştir.Hardal, değişen miktarlarda Hematit ile %20 ile %70 arasında değişen bir kildir. Kırmızı hardal suyu hidratsız Hematit içerirken, sarı hardal suyu hidratlı Hematit (Fe2O3 · H2O) içerir.<ref name=":1">"Ochre". ''Industrial Minerals''. Minerals Zone. Archived from the original on November 15, 2016. Retrieved December 22, 2018.</ref> Hardal asıl kullanım amacı  kalıcı bir renk ile renklendirme içindir.<ref name=":1" />

maddesi Alvan Sabet A.Ş. (İran)'dan temin edildi. Geri kalan kimyasallar analitik saflıkta olup Alman Merck Firmasından temin edildi. Ayrıca yapılan tüm deneylerde damıtılmış su kullanıldı.<ref>{{Web kaynağı | url name= http://www."mta.gov.tr"/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref>

Hematitin manyetik yapısı, 1950'lerde yaklaşık 1.000 K (730 &nbsp;°C) Curie sıcaklığına sahip ferromanyetik olduğu, ancak son derece küçük bir manyetik momentle (0.002 µB) ortaya çıktığı için önemli bir tartışma ve tartışma konusuydu. '''Manyetizma''', [[manyetik alan]] tarafından oluşturulan fiziksel bir [[Olgu|olgudurolgu]]dur. [[Elektrik akımı]] ya da temel bir [[parçacık]] herhangi bir manyetik alan yaratabilir. Bu manyetik alan aynı zamanda diğer akımları ve manyetik momentleri de etkiler. Manyetik alan her maddeyi belli bir ölçüde etkiler. Kalıcı mıknatıslar üzerindeki etkisi en çok bilinen bir durumdur. Kalıcı [[Mıknatıs|mıknatıslarmıknatıs]]lar [[Ferromıknatıslık|ferromanyetizmadan]] dolayı kalıcı manyetik momente sahiptir. Ferromanyetizma kelimesinde yer alan “ferro” ön eki [[demir]] elementinin isminden türetilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.wikipedia.org/wiki/Manyetizma | başlık = manyetizma | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20051215000000/https://tr.wikipedia.org/wiki/Manyetizma | arşivtarihi = 15 Aralık 2005}}</ref> Bir maddenin manyetik durumu sıcaklık, basınç, uygulanan manyetik alan gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Bu değişkenler değiştiğinde, bir madde birden fazla manyetizma özelliği sergileyebilir. Net manyetik momenti olmayan bir faza yaklaşık 260 K (-13 &nbsp;°C) sıcaklıkta bir düşüş ile farklı geçişler olur.O anki pozisyonun 260 K (-13 &nbsp;°C) sıcaklıkta bir azalma ile kaybolması, anların C ekseni boyunca hizalanmasına neden olan anizotropideki bir değişiklikten kaynaklanır. Bu yapılandırmada, hareket eğimi enerjiyi azaltmaz.Sistemin esas olarak antiferromanyetik olduğu, ancak katyon alanlarının düşük simetrisinin, spin–yörünge kuplajının, C eksenine dik düzlemde olduklarında anların bükülmesine neden olmasına izin verdiği gösterilmiştir.<ref>Dzyaloshinsky, I. E. (1958). "A thermodynamic theory of "weak" ferromagnetism of antiferromagnetics". ''Journal of Physics and Chemistry of Solids''. '''4''' (4): 241–255. Bibcode:1958JPCS....4..241D. doi:10.1016/0022-3697(58)90076-3.</ref><ref>Moriya, Tōru (1960). "Anisotropic Superexchange Interaction and Weak Ferromagnetism" (PDF). ''Physical Review''. '''120''' (1): 91. Bibcode:1960PhRv..120...91M. doi:10.1103/PhysRev.120.91.</ref> Dökme hematitin manyetik özellikleri nano ölçekli muadillerinden farklıdır. Örneğin, hematitin Morin geçiş sıcaklığı parçacık boyutunda bir azalma ile azalır.Bu geçişin bastırılması Hematit nanopartiküllerinde gözlenmiştir ve kristaller kafesindeki safsızlıkların, su moleküllerinin ve kusurların varlığına değinilmiştir.Hematit, mineralin manyetik ve kristal kimyasal özelliklerini etkileyen çeşitli su, hidroksil grupları ve boşluk ikamelerine sahip karmaşık bir katı çözelti oksihidroksit sisteminin bir parçasıdır.<ref>Dang, M.-Z.; Rancourt, D. G.; Dutrizac, J. E.; Lamarche, G.; Provencher, R. (1998). "Interplay of surface conditions, particle size, stoichiometry, cell parameters, and magnetism in synthetic hematite-like materials". ''Hyperfine Interactions''. '''117''' (1–4): 271–319. Bibcode:1998HyInt.117..271D. doi:10.1023/A:1012655729417</ref> Diğer iki uç üyeye protohematit ve hidrohematit denir.

Hematit için geliştirilmiş manyetik zorlamalar, çözeltiden hazırlanan iki hatlı bir ferrihidrit prekürsörünün kuru ısıtılmasıyla elde edilmiştir. Hematit, 289 ila 5,027 oersteds (23-400 kA/m) arasında değişen sıcaklığa bağlı manyetik gidergenlik değerleri sergilemektedir.Bu yüksek koersivite değerlerinin kökeni, artan  sıcaklığında farklı parçacık ve kristalit boyutu büyüme oranları ile indüklenen(reteç kullanılmadan mıknatıs veya magnetik alan kullanılarak elde edilen akım) alt parçacık yapısının bir sonucu olarak yorumlanmıştır.Büyüme oranlarındaki bu farklılıklar, nano ölçekte bir alt parçacık yapısının ilerici bir gelişimine çevrilir. Bununla birlikte, daha düşük sıcaklıklarda (350-600 &nbsp;°C), tek parçacıklar kristalleşir; daha yüksek sıcaklıklarda (600-1000 &nbsp;°C), bir altpartikül yapısına sahip kristal agregaların büyümesi tercih edilir. Siderit doğal mineralinin % 74.46 lık giderimle en yüksek performansı gösterdiği, hematit ve manyetit doğal mineralleri için giderim etkinliklerinin sırasıyla % 41.03 ve  % 34.34 olarak gerçekleştiği anlaşılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit - Manyetizma | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref> Kullanılan doğal minerallerden siderit, hematit ve manyetitin hem adsorpsiyon hem de Fenton ve foto-Fenton proseslerinde boyar maddelerin sulu çözeltilerden gideriminde umut verici bir katalizör olarak kullanabileceği söylenebilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit-Sonuç | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref>

Demir madenlerinin  atıklarında Hematit bulunur. Yakın zamanda geliştirilen bir süreç olan manyetasyon döneminde  minnesota'nın engin Mesabi menzili demir bölgesindeki eski maden atıklarından  Hematit toplamak için mıknatıslar kullanır.<ref>Redman, Chris (May 20, 2009). "The next iron rush". ''Money.cnn.com''. Retrieved December 22, 2018.</ref> Falu kırmızı geleneksel İsveç ev boyalarda kullanılan bir pigmenttir. Başlangıçta, bu Falu madeninin atık yapılmıştı.<ref>"Sveriges mest beprövade husfärg" [Sweden's most proven house color] (in Northern Sami). Retrieved December 22, 2018.</ref>

Hematitin spektral imzası, NASA Mars Global Surveyor'daki Kızılötesi spektrometre tarafından Mars gezegeninde <ref>"Mars Global Surveyor TES Instrument Identification of Hematite on Mars" (Press release). NASA. May 27, 1998. Archived from the original on May 13, 2007. Retrieved December 22, 2018.</ref> 2001 Mars Odyssey  Mars etrafında yörüngede uzay aracı görüldü. Mineral iki bölgede bolca görüldü. Terra Meridiani 0 ° boylam Mars ekvator sitesi, ve Aram kaos yakın site Valles Marineris gibi diğer bazı siteler de Aureum Chaos gibi Hematit gösterdi.<ref>Glotch, Timothy D.; Rogers, D.; Christensen, Philip R. (2005). "A Newly Discovered Hematite-Rich Unit in Aureum Chaos: Comparison of Hematite and Associated Units With Those in Aram Chaos" (PDF). ''Lunar and Planetary Science''. '''36''': 2159. Bibcode:2005LPI....36.2159G.</ref> Karasal hematit tipik olarak sulu ortamlarda veya sulu değişiklik ile oluşturulan bir mineral olduğu için, bu tespit, iki ikinci yeterince bilimsel olarak ilginç Mars Keşif Rovers belirlenmiş Terra Meridiani bölgesinde bir siteye gönderilmiştir Meridiani Planum . In-situ tarafından araştırmalar Fırsat rover küçük şeklinde çok onun hematit önemli miktarda gösterdi kürelerin gayri bilim ekibi tarafından "yaban mersini" olarak seçilmiştir.Analiz Bu bilyalar görünüşte olduğunu gösterir konkresyonlar bir su çözeltisinden oluşan. "Mars'ta hematit kuruldu sadece nasıl bilmemiz, geçmiş ortamını karakterize ve bu ortam yaşam için elverişli olup olmadığını belirlemek yardımcı olacaktır".

Takı Hematit popülerliği nedeniyle yas takı kullanımı, Viktorya döneminde İngiltere'de yükseldi.<ref>"Black Gemstones, Diamonds and Opals: The Popular New Jewelry Trend". ''TrueFacet.com''. October 23, 2015. Retrieved December 22, 2018.</ref><ref>"(What's the Story) Mourning Jewelry?". Retrieved December 22, 2018.</ref> Yaldızda bazı Hematit veya demir oksit bakımından zengin kil türleri, özellikle Ermeni bole kullanılmıştır. Hematit, gravür oyulmuş mücevherlerin yaratılmasında olduğu gibi sanatta da kullanılır. Hematit manyetik Hematit olarak satılan sentetik bir malzemedir. Demirtaşı oluşan demir minarelleri oksit, limonit, hematit ve manyetit şeklinde oluşabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://tr.wikipedia.org/w/index.php?search=hematit+tak%C4%B1&title=%C3%96zel%3AAra&go=Git&ns0=1 | başlık = Hematit | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivengelli = evet}}</ref> Hidrotermal damarlarda ve magmatik kayalarda aksesuar minerali olarak bulunabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | başlık = Hematit-Takı | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170522225313/http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/hematit | arşivtarihi = 22 Mayıs 2017}}</ref>

Dosya:Hematite.bear.660pix.jpg|Hematit Oyma 5 &nbsp;cm (2in2&nbsp;in) uzunluk

</gallery><blockquote></blockquote>