Kömür: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Cana SAU20 (mesaj | katkılar)
türkçe maddeleri geliştirmek ve eksik başlıkları tamamlamak
Aybeg (mesaj | katkılar)
Zaten tanım var.
1. satır:
[[Dosya:Coal.jpg|thumb|sağ|1000px|Kömür]]
Kömür, kömür dikişleri olarak adlandırılan ve kaya tabakaları olarak oluşan yanıcı siyah veya kahverengimsi-siyah renkte olan [[Tortul kayaçlar|tortul]] bir kayaçtır.[[Dosya:Coal.jpg|thumb|sağ|1000px|Kömür]]
'''Kömür''', katmanlı [[Tortul kayaç|tortul]] çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, [[karbon]] ve yanıcı gazlar bakımından zengin [[kayaç]]tır. taşkömürü torkugillerden oluşur. Kömür çoğunlukla diğer elementlerin değişken miktarlarda bulunmasıyla oluşur. Asıl bileşeni [[Karbon|karbondur]]; bunun yanında değişken miktarda [[hidrojen]], [[kükürt]], [[oksijen]] ve [[azot]] içerir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20100528174436/http://www.anl.gov/PCS/acsfuel/preprint%20archive/Files/Volumes/Vol34-2.pdf|başlık=Blander, M. "Calculations of the Influence of Additives on Coal Combustion Deposits" (PDF). Argonne National Laboratory. p. 315. Archived from the original (PDF) on 28 May 2010. Retrieved 17 December 2011.|erişimtarihi=11 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>. Isı için yakılan bir [[Fosil yakıtlar|fosil yakıt]] olan kömür dünyanın birincil enerjisinin yaklaşık dörtte birini ve [[Elektrik|elektriğinin]] beşte ikisini sağlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.iea.org/data-and-statistics?country=WORLD&fuel=Energy%20supply&indicator=Total%20primary%20energy%20supply%20(TPES)%20by%20source https://en.wikipedia.org/wiki/International_Energy_Agency|başlık=^ "Global energy data". International Energy Agency.|erişimtarihi=11 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Bazı demir ve çelik üretimi yapan işletmeler ve diğer endüstriyel faaliyetler kömürü yakar. Kömürün ekstraksiyonu ve kullanımı birçok erken ölüme ve çok fazla hastalığa neden olur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/International_Energy_Agency|başlık=(PDF). Health and Environment Alliance (HEAL).|erişimtarihi=11 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Kömür'den her yıl binlerce kişi erken ölüyor.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Coal in China: Estimating Deaths per GW-ye | url = http://berkeleyearth.org/deaths-per-gigawatt-year/ | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200201081522/http://berkeleyearth.org/deaths-per-gigawatt-year/ | arşivtarihi = 1 Şubat 2020 | erişimtarihi = 1 Şubat 2020 | ölüurl = no }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Kömür Avrupa’da kömürden çıkış politikalarının dört yılından çıkarılan dersler bulmacasını çözmek | url = https://beyond-coal.eu/wp-content/uploads/2020/01/Sandbag-CoalBook2019-WEB-TR.pdf | yayıncı = Sandbag | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200201182358/https://beyond-coal.eu/wp-content/uploads/2020/01/Sandbag-CoalBook2019-WEB-TR.pdf | arşivtarihi = 1 Şubat 2020 | erişimtarihi = 1 Şubat 2020 | ölüurl = no }}</ref>
 
100. satır:
3C (''as Coal'') + O<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O → H<sub>2</sub> + 3CO
 
'''Syngas''', veya (sentez gaz) olaraktaolarak da bilinen gaz en büyük etken olan [[hidrojen]] ve [[Karbon monoksit|karbonmonoksit]] dahil olmak üzere [[Karbon dioksit|karbondioksit]], [[metan]] gibi bileşenleri içeren bir [[yakıt gazı]] karışımıdır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://tr.wikipedia.org/wiki/Sentez_gazı|başlık=sentez gazı|erişimtarihi=14 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Syngas genellikle kömür gazlaştırma ürünüdür ve ana uygulama alanı elektrik üretimidir. Syngas ayrıca Fischer-Tropsch yöntemi ile benzin ve dizel gibi nakliye yakıtlarına dönüştürülebilir. Sentez gazı, doğrudan yakıta karışabilir veya [[metanol]] yardımıyla benzine dönüştürülebilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.netl.doe.gov/research/coal/energy-systems/gasification/gasifipedia/methanol-to-gasoline|başlık=gazlaştırma|erişimtarihi=14 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20140717225057/http://www.netl.doe.gov/research/Coal/energy-systems/gasification/gasifipedia/methanol-to-gasoline|başlık=gazlaştırma|erişimtarihi=14 Mayıs 2020|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Fischer-Tropsch teknolojisi ile birleştirilmiş gazlaştırma, Güney Afrika'nın Sasol Kimya Şirketi tarafından kömür ve doğalgazdan motorlu taşıt yakıtları yapmak için kullanılmaktadır.
 
=== Sıvılaştırma ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kömür" sayfasından alınmıştır