Dubai: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
image |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
||
231. satır:
== Etimoloji ==
1820'lerde, Dubai İngiliz tarihçiler tarafından El Vasl olarak adlandırılmaktaydı. [[Birleşik Arap Emirlikleri|BAE]]'nin kültürel tarihine veya [[Birleşik Arap Emirlikleri|Emirliklerin]] oluşumuna ait olan az sayıda kayıt bulunmakta olup mevcut bilgilerin çoğu bölgenin geleneksel, folklor ve efsaneleri yazılı olmayan sözel anlatımlara dayanmaktadır. Bir [[Birleşik Arap Emirlikleri|BAE]] tarih ve kültür araştırmacısı Fedel Handhal' e göre Dubai sözcüğü, ''kayma'' anlamına gelen ''Yadub'' sözcüğünden türeyen ''Daba'' sözcüğünden gelmekte olabilir ve bu şekliyle [[Dubai Koyu]]'nun hafif akıntısına bir gönderme yapılmış olmasından ortaya çıkmış olabilir. Şair ve akademisyen Ahmed Muhammed Ubeyd, Dubai sözcüğünün kökünü aynı sözcüğe dayandırır ancak bir çekirge türü olan ''locust'' 'tan geldiğini öne sürer.<ref name=etymology2>[http://www.uaeinteract.com/docs/How_did_Dubai,_Abu_Dhabi_and_other_cities_get_their_names?_Experts_reveal_all/24335.htm How did Dubai, Abu Dhabi and other cities get their names? Experts reveal all] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110525010653/http://www.uaeinteract.com/docs/How_did_Dubai,_Abu_Dhabi_and_other_cities_get_their_names?_Experts_reveal_all%2F24335.htm |
== Tarihçe ==
262. satır:
Dubai, [[Birleşik Arap Emirlikleri]]' nin [[Basra Körfezi]] kıyısında, kabaca 16 m. rakımda ve deniz seviyesinde bulunmaktadır. Dubai Emirliği, güneyinde [[Abu Dabi|Abu Dabi Emirliği]], kuzeydoğusunda [[Şarika|Şarika Emirliği]] ve güneydoğusunda [[Umman|Umman Sultanlığı]] ile sınırlara sahiptir. [[Hatta, Dubai|Hatta]], [[Birleşik Arap Emirlikleri|Emirliğin]] [[Umman]] sınırları içerisinde bulunan toprak parçası olup üç yönü Umman ile batısında [[Acman]] ve kuzeyinde [[Resü'l-Hayme|Reis el-Hayme]] ile çevrilidir. [[Basra Körfezi]] emirliğin batı kıyısında bulunur. Dubai, {{Koordinat|25.2697|N|55.3095|E|}} koordinatlarındadır ve başlangıçtaki 1500 km²'lik alanın denizin doldurulması ile elde edilen fazlalıklar ile birlikte 1588 km²'lik bir alanı kaplamaktadır.
Dubai, arkasında bulunan [[Arap Çölü]]'ne bitişiktir. Dubai, [[Birleşik Arap Emirlikleri|BAE]]' nin güney yönündeki kısımdan oldukça farklı bir görünüme sahip olmakla birlikte birçok Dubai manzarasında kumlu çöl görünümleri ortaya çıkmaktadır.<ref name=geo1>[http://uaeinteract.com/uaeint_misc/pdf/perspectives/14.pdf Environmental Development and Protection in the UAE] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160303172707/http://www.uaeinteract.com/uaeint_misc/pdf/perspectives/14.pdf |
Düz kum çölü, [[Umman]] ve [[Hatta, Dubai|Hatta]] ile Dubai sınırınca uzanan Batı Hacar Dağları'na doğru yol verir. Batı Hacar dağları; bazı yerlerde 1.300 m. yüksekliğe ulaşmakla birlikte kurak, sarp ve parça parça bir görünümdedir. Dubai'de, dibi geniş yük gemilerinin geçişi için temizlenmekte olan doğal [[Dubai Koyu]] (Creek) bulunmasına rağmen doğal bir ırmak veya vaha bulunmamaktadır. Dubai'de, Batı Hacar Dağları içinde canlıların su ihtiyaçlarını karşıladıkları çok sayıda gölcük ve geçitler bulunmaktadır. Dubai'nin güney bölgesi geniş kum tepeleri ile kaplıdır ve nihayet Boş Mahalle adı verilen çöl alanına kadar uzanır. Sismik bakımdan Dubai oldukça sabit bir zemine sahip olmakla birlikte en yakın sismik alan, 200 km uzaklıktaki Zagros Fayı'dır ve Dubai'ye etkisi bulunmamaktadır.<ref name=seismic>[http://www.thenational.ae/news/uae-news/science/a-straight-line-to-disaster Far enough from the fault lines.] The National, 23 April 2008</ref> Uzmanlar bölgede bir [[tsunami]] görülesinin küçük olasılık olduğunu, Basra Körfezi sularının bir tsunami tetiklemeye yetecek kadar derin olmadığını tahmin etmektedirler.<ref name=seismic/>
Kenti çevreleyen çöl yaban otları ve ender hurma ağaçlarını barındırır. Kentin Batı El Hacar Dağları yakınlarındaki düz ovalarda [[akasya]] ve [[prosopis cineraria|ghaf]] ağaçları yetişirken doğusunda ''Sabha'' ovalıklarında çöl sümbülü yetişir. [[Hurma]] palmiyesi ve [[Azadirackhta indica|Neem Ağacı]] ve ithal edilen [[okaliptüs]] gibi ağaçların yanı sıra çok sayıda bölgeye özgü ağaç türü Dubai doğal parklarında yetiştirilmektedir. [[Hubara|Hubara Kuşu]], [[Çizgili Sırtlan]], [[Karakulak]], Çöl Tilkisi, [[şahin]] ve Arap Afrika Antilobu Dubai çölünde rastlanan canlılardır. Dubai, [[Avrupa]], [[Asya]] ve [[Afrika]] arasında kalan bir göç yoludur. 320'den fazla kuş türü ilkbahar ve sonbahar aylarında Dubai' den geçer. Dubai suları aralarında en bilineni olan [[Hamur (balık)|Hamur]] da bulunmak üzere 300'den fazla balık türüne ev sahipliği yapmaktadır. Tipik Dubai deniz yaşamı tropikal balık türleri, [[denizanası|denizanaları]], [[mercan]]lar, [[dugong]]lar, [[Yunus (hayvan)|yunus]]lar, [[balina]]lar ve [[köpekbalığı|köpekbalıkları]]nı barındırmaktadır. Aralarında tehlikeli türler olarak nitelenen Hawksbill Kaplumbağası ve [[Yeşil Kaplumbağa]]'nın da bulunduğu birçok çeşit kaplumbağa cinsi bölgede görülebilmektedir.<ref>[http://www.gowealthy.com/gowealthy/wcms/en/home/articles/entertainment/events-and-festivals/Flora-fauna-of-Dubai-B0odU6b3Lu.html Flora and fauna of Dubai] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120308032531/http://www.gowealthy.com/gowealthy/wcms/en/home/articles/entertainment/events-and-festivals/Flora-fauna-of-Dubai-B0odU6b3Lu.html |
[[Dubai Koyu]] kentin kuzeydoğu-güneybatı yönü boyunca uzanır. Kentin doğu bölümünde [[Deyra, Dubai|Deyra]] bölgesi yer alır doğu yönünde [[Şarika|Şarika Emirliği]], güney yönünde ise [[Avir, Dubai|El Avir]] ile sınırlıdır. [[Palm Deyra]] adı ile bilinen yapay palmiye adası Deyra'nın kuzey yönünde [[Basra Körfezi]] içinde bulunmaktadır. [[Dubai Uluslararası Havalimanı]] [[Deyra, Dubai|Deyra]]'nın güney yönündedir. Birçok Dubai gayrimenkul şirketi Dubai Koyu'nun batı yakasında, [[Cumeyra, Dubai|Cumeyra]] kıyı şeridinde bulunmaktadır. [[Port Raşid]], [[Cebel Ali, Dubai|Cebel Ali]], [[Burç El Arap]], [[Palm Cumeyra]] ve [[İş Körfezi, Dubai|İş Körfezi]] gibi konu tabanlı çok sayıda gümrüksüz bölge bu mıntıkada yer almaktadır.
278. satır:
Dubai Hükûmeti anayasal monarşi çerçevesinde işletilmekte ve 1833'ten beri El Maktum ailesi tarafından yönetilmektedir. Şimdiki yöneticisi [[Muhammed bin Raşid El Maktum|Şeyh Muhammed Raşid El Maktum]] aynı zamanda [[Birleşik Arap Emirlikleri]] Başkan Yardımcısı, Başbakanı ve Üst Konsey Birliği üyesidir. Dubai, [[Birleşik Arap Emirlikleri|BAE]] üst federal yasama organı olan Federal Ulusal Konseyine iki devrelik dönem için sekiz üye atamaktadır.<ref name=uaegovt>{{Web kaynağı | url = http://countrystudies.us/persian-gulf-states/90.htm | başlık = Executive and Legislative Branches | yayıncı = US Library of Congress | erişimtarihi = 12 Mayıs 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130817101800/http://countrystudies.us/persian-gulf-states/90.htm | arşivtarihi = 17 Ağustos 2013 | ölüurl = no }}</ref>
Dubai Belediyesi, 1954'te kent planlaması, vatandaş hizmetleri ve yerel tesislerin bakım masrafları ile ilgilenmek üzere ''Raşid bin Said El Maktum'' tarafından kuruldu.<ref name=dmhistory>[http://login.dm.gov.ae/wps/wcm/connect/e75de38048826210a159a925592b70e0/orgEnglish.gif?MOD=AJPERES Organizational Chart] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130117005245/http://login.dm.gov.ae/wps/wcm/connect/e75de38048826210a159a925592b70e0/orgEnglish.gif?MOD=AJPERES |
=== Yasal sistem ve kolluk güçleri ===
346. satır:
BAE' nin Geçici Anayasası BAE' nin dininin [[İslam]] olduğunu belirtir. Devlet, camilerin yaklaşık %95' ini ve tüm [[İmam]]' ları mali bakımdan desteklemektedir. Camilerin yaklaşık olarak %5' i tümüyle özeldir ve birkaç büyük caminin geniş özel bağış geliri bulunmaktadır.<ref name=loc_religion>[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/UAE.pdf Country Profile: United Arab Emirates (UAE)]. United States Library of Congress</ref>
Dubai'de [[Müslüman]]ların yanı sıra geniş bir [[Hıristiyan]], [[Hindu]], [[Sih]], [[Bahai]], [[Budist]] ve diğer dinlerden topluluklar bulunmaktadır.<ref>[http://www.dubaidreams.net/465/about/religion-in-dubai/ Religion in Dubai] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100424085123/http://www.dubaidreams.net/465/about/religion-in-dubai/ |
== Ekonomi ==
2011 verilerine göre Dubai'nin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası 83.4 milyar Amerikan Dolarıdır.<ref name=gdp>{{Web kaynağı | url = http://gulftoday.ae/portal/06845fe5-95d7-4226-823e-cb8de68919ba.aspx | başlık = Dubai’s GDP increases by 3.4% in 2011 | yayıncı = The Gulf Today | erişimtarihi = 13 Mayıs 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150609041537/http://gulftoday.ae/portal/06845fe5-95d7-4226-823e-cb8de68919ba.aspx | arşivtarihi = 9 Haziran 2015 | ölüurl = yes }}</ref> Dubai ekonomisi petrol sanayisi tabanında kurulmuş olsa da<ref name=oilgas2>{{Haber kaynağı|url=http://www.usatoday.com/marketplace/ibi/dubai.htm |başlık=Dubai – Overview |eser=USA Today |erişimtarihi=22 Temmuz 2007}}</ref> petrol ve doğal gazdan elde edilen gelir toplam gelirinin %7'sinden daha azını oluşturmaktadır.<ref name="oilrev"/> Dubai'nin günlük 50.000 ile 70.000 (varil) civarında petrol ürettiği tahmin edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.moneycontrol.com/news/business/dubais-oil-discoverydubais-debt_440035.html | başlık = Dubai's oil discovery and Dubai's debt | yayıncı = Moneycontrol.com | tarih = 5 Şubat 2010 | erişimtarihi = 20 Nisan 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151017084537/http://www.moneycontrol.com/news/business/dubais-oil-discoverydubais-debt_440035.html | arşivtarihi = 17 Ekim 2015 | ölüurl = no }}</ref> Petrolün önemli bir kısmı kıyıdan uzak denizin iç kısımlarından çıkarılmaktadır. Dubai ekonomisine gayri menkul ve inşaatçılık %22.6<ref name="Ddooo"/>, ticaret %16, antrepo %15 ve mali hizmetler %11 oranında katkı sağlamaktadır.<ref name=dubchamber>[http://www.dcci.gov.ae/content/Bulletin/Issue10/SectorMonEn_ISSUE10.pdf Prospects of Dubai Economic Sectors] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050508223402/http://www.dcci.gov.ae/content/Bulletin/Issue10/SectorMonEn_ISSUE10.pdf |
Tarihi olarak Dubai ve [[Dubai Koyu]]'nun karşısında bulunan [[Deyra, Dubai|Deyra]] (Deyra o günlerde Dubai Kentinden ayrı bir yerleşimdir) Batı üreticilerini çeken önemli limanlara sahipti. Yeni kentin pek çok bankacılık ve finans merkezinin ana binası liman alanında bulunmaktadır. Dubai, 1970 ve 1980'lerde bir ticaret merkezi olarak önemini sürdürdü. Dubai'de vergisiz altın ticareti yapılmaktadır. Dubai aynı zamanda bilgi ve finans teknolojileri, Gümrüksüz Bölgeler ile hizmet sanayisi merkezidır. Dubai İnternet Kent; Dubai Medya Kent ile bir olarak TECOM (Teknoloji, elektronik, Ticaret ve Medya Gümrüksüz Bölge Yönetimi)' nin bir parçasını oluşturmakta ve üye işletmecileri arasında [[Hewlett-Packard|HP]], EMC, Oracle Corp., [[Microsoft]] ve [[IBM]] gibi internet teknolojisi firmaları ile [[Middle East Broadcasting Center|MBC]], [[CNN]], [[BBC]], [[Reuters]], [[Sky News]] ve [[Associated Press|AP]] gibi medya şirketleri bulunmaktadır.
367. satır:
2012'de %16.4'lük enflasyon oranı kentteki lokanta ve otelcilik söktürünü etkiledi.<ref>{{Web kaynağı | soyadı = Atkins | ad = Jim | url = http://www.iexpats.com/cost-of-living-in-dubai-edges-up/ | başlık = Cost Of Living In Dubai Edges Up | yayıncı = iExpats | tarih = 5 Nisan 2013 | erişimtarihi = 20 Nisan 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141005222609/http://www.iexpats.com/cost-of-living-in-dubai-edges-up/ | arşivtarihi = 5 Ekim 2014 | ölüurl = no }}</ref> Ağustos 2013'ün başlarında ilk sualtı oteli Water Discus Hotel'in planlandığı ilk kez kamuoyuna açıklandı. [[Polonya]] şirketi Deep Ocean Techonogy tarafından üstlenilen projenin üstlenicisi firma Water Discus' ın alanında en geniş otel olacağını açıkladı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Hotter Under the Water: A Look at the World’s Most Interesting Underwater Hotels | url = http://www.thefinancialist.com/hotter-under-the-water-a-look-at-the-worlds-most-interesting-underwater-hotels/ | çalışma = The Financialist | yayıncı = Credit Suisse | erişimtarihi = 8 Ağustos 2013 | yazar = Financialist Staff | tarih = 7 Ağustos 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150725120110/http://www.thefinancialist.com/hotter-under-the-water-a-look-at-the-worlds-most-interesting-underwater-hotels/ | arşivtarihi = 25 Temmuz 2015 | ölüurl = no }}</ref>
Dubai [[Orta Doğu]]nun alışveriş başkenti olarak tanımlanmaktadır.<ref name=shopp>[http://www.eyeofdubai.com/v1/articles/article_detail.asp?artid=406 Duabi.. Ashopping paradise] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110204020041/http://www.eyeofdubai.com/v1/articles/article_detail.asp?artid=406 |
[[Dosya:Dubai Creek 2012.JPG|thumb|[[Dubai Koyu]] (Dubai Creek), [[Deyra, Dubai|Deyra]], Dubai]]
453. satır:
Dubai’de Port Raşid ve Cebel Ali Limanları olmak üzere iki ticari liman bulunmaktadır. Cebel Ali Limanı dünyanın en geniş insan yapımı limanı ve Ortadoğu’nun en geniş<ref>[http://www.worldportsource.com/ports/ARE_Port_of_Jebel_Ali_1423.php ''World Port Source, Jebel Ali'']</ref>, dünyanın ise 7. en işlek limanıdır.
Dubai’den [[Deyra, Dubai|Deyra]]’ya [[Dubai Koyu]] (creek) üzerinden geçmek için kullanılan geleneksel yol , Abra tekneleridir ve istasyonları Bastakiya ve Beni Yas Caddesi üzerindedir.<ref>[http://www.dubai-online.com/blog/video-dubai-souk-abra-station/ Abra-services] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100817012451/http://www.dubai-online.com/blog/video-dubai-souk-abra-station/ |
=== Şindega tüneli ===
474. satır:
=== Dubai mutfağı ===
Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde; [[Deyra, Dubai|Deyra]] ve [[Karama, Dubai|Karama]]' daki küçük şevirme (döner) lokantalarından Dubai otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, Güney Asya ve Çin mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Domut eti satış ve tüketimi yasal olmakla birlikte belirli süpermarket ve havalimanlarında sadece gayri müslimlere satılabilmektedir.<ref name=pork>[http://www.stat-usa.gov/agworld.nsf/505c55d16b88351a852567010058449b/898e8206171d628385256d02006df0d7/$FILE/TC3003.PDF Food and Agricultural Import Regulations and Standards] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090326030551/http://www.stat-usa.gov/agworld.nsf/505c55d16b88351a852567010058449b/898e8206171d628385256d02006df0d7/$FILE/TC3003.PDF |
[[Biryani]] de popüler mutfak ürünlerinden birisi olup en çok [[Hindistan]] ve [[Pakistan]]lılar arasında tutulmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://yagulf.com/uae/news/best-biryani-in-dubai.html | başlık = Biryani in Dubai | yayıncı = yagulf.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140819084319/http://yagulf.com/uae/news/best-biryani-in-dubai.html | arşivtarihi = 19 Ağustos 2014 | erişimtarihi = 3 Ekim 2013 | ölüurl = no }}</ref> Dubai' de dünyanın her yerinden kişiler için çok değişik mutfak ürünleri bulunmaktadır. [[Hindistan]] mutfağı en çok tutulan mutfaklardan birisidir. Bununla birlikte Dubai'de, Mata'am El Mendi adı verilen otantik salonlarda; baharatlı basmati pirinci, kuzu veya piliç etiyle hazırlanan bir yemek olan [[mendi]] sunumu yapılmaktadır.<ref>[http://gulfnews.com/gn-focus/eat/mandi-on-my-mind-1.1206544 Gulf News, Mandy on my mind]</ref>
|