Restorasyon (Fransa): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme, değiştirildi: 1791 → 1791 (12) AWB ile
114. satır:
== Birinci Restorasyon'dan İkinci Restorasyon'a ==
[[Dosya:Louis XVIII2.jpg|sol|thumb|XVIII. Louis]]
Napoleon'un 12 Nisan 1814'te koşulsuz olarak tahttan çekilişi ve [[Paris]]'in galip devletler tarafından işgal edilişinden sonra Bourbonlar'a yeniden iktidar yolu açılmış oldu. 24 Nisan'da [[1791]]'den beri sürgünde yaşayan [[XVI. Louis]]'nin kardeşi [[Provence]] Prensi Louis Stanislas Xavier [[Calais]]'ye ayak bastı ve birkaç gün sonra Paris'e geldi. Hükûmet görüşmeleri sırasında [[1814]] yılını kendi hükümetinin 19. yılı olarak tanımlayarak, Bourbon monarşisinin devamlılığı düşüncesini vurguladı. Bununla birlikte devrim döneminin kimi kazanımlarını da kabul etmek zorunda kaldı. Böylece Fransa'yı İngiliz örneğine dayanılarak hazırlanmış liberal bir anayasa olan ''Charte Consitutionelle'' ile yönetmeye başladı. Ancak iç politikada dengeye yönelik restorasyoncu politikası Napoleon'un sürgünden dönüşünü takip eden yüz günde kesintiye uğradı.
 
== İç politika: ''Les deux Frances'' ==
 
Napoleon'un yeniden saf dışı edilmesinden ve [[1815]] yazında ikinci restorasyon aşamasının başlamasından sonra XVIII. Louis eski rejimin kralcıları, aristokratik ve teokratik dünyası ile burjuva, aydınlanmış liberal devrim ve Napoleon dönemi Fransa'sı arasında denge politikasını sürdürdü. Ancak bu dönem [[1815]] - [[1820]] yılları arasında sürgünden gelen eski rejim yanlılarının devrimcilere yönelik kanlı "beyaz terör"ünün (fr. ''terreur blanche'') etkisiyle geçti.
 
Restorasyon dönemi [[yürütme]] yetkisinin kralın ellerinde bulunduğu bir anayasal monarşi dönemiydi. [[Yasama]] yetkisiyse soylulardan oluşan bir yüksek meclisle, eşitsiz oya dayalı bir temsilciler meclisinin elinde bulunuyordu. 30 milyon nüfusu olan Fransa'da sadece 100 bin seçmen vardı. Ekim [[1815]]'te yapılan seçimlerde aşırı kralcılar öyle bir zafere ulaştılar ki, kral parlamentoyu ''Chambre introuvable'' (bulunmaz kabine) olarak adlandırdı. Ancak aşırıların aristokratik etkileri arttırmaya yönelik girişimleri XVIII. Louis'nin tepkisiyle karşılaştı. Kral temsilciler meclisini [[1816]] Eylül'ünde feshetti. Yeniden yapılan seçimlerde ılımlı kralcıların çoğunluğa sahip oldukları meclis 1820'ye kadar iktidarda kalabildi. O zamanki meclisteki oturma düzeni sonucu bugün de politik tanımlamada kullanılan "sağ" ve "sol" kavramları ortaya çıktı.
 
Eski ve yeni Fransa (fr. ''deux Frances'') arasındaki gerilim 13 Şubat [[1820]]'de tahtın tek varisi Berry Dükünün öldürülmesiyle doruk noktasına vardı. Suikast liberallerin üzerine yüklendi ve aşırı kralcıların kuvvetlenmesine yol açtı. Berry'nin eşi 1820 Eylül'ünde bir erkek çocuk dünyaya getirince aşırılar çocuğu "Mucize Çocuk" olarak adlandırdılar ve doğumu tanrısal bağışlamanın bir işareti saydılar.
 
Aşırıların 1820'de iktidarı geri almaları sonucu, devrimci dönemde mülksüzleştirilmiş olan kilise eski imtiyazlarına kavuşmaya başladı. [[1822]]'de [[Paris Üniversitesi]]'nin rektörlüğüne bir rahip getirildi. [[Voltaire]] ve [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] gibi devrimcilerin fikirleri tehlikeli sayıldı ve basına sansür, gösterilere yasaklar getirildi.
 
XVIII. Louis'nin [[1824]]'te ölümü üzerine kardeşi [[X. Charles]] iktidara geçti. Aşırılardan yana olan X. Charles devrim döneminde sürgüne giden soyluların kayıplarına karşı tazminat hakkı kazanmaları gibi bir dizi gerici karara imza attı. Bu liberal burjuvazinin muhalefetini arttırmasına yol açtı. Kral'ın meclisi dağıtması, oy hakkını kısıtlaması ve basın üzerindeki sansürü arttırması sonucu 27 Temmuz'da [[Temmuz Devrimi]] başladı. Bu Fransa'da restorasyon döneminin sonu oldu.
 
== Avrupa ittifakına dönüş ==
 
Dış politikada iki yenilgi ve Fransa'nın galip devletler tarafından işgali sonrasında ülkenin kendi egemenliğini kazanması merkezde duruyordu. Galip devletler [[İkinci Paris Barışı]]'nda savaş borçlarının ödenmesi için beş yıl süre vermişlerdi. Ancak üç yıl sonra [[1818]]'de [[Aachen Kongresi]]'nde işgal güçleri Fransa'dan çekilme kararı aldı ve Fransa [[Avusturya]], [[Prusya]], [[Rusya]] ve [[İngiltere]]'den sonra beşinci büyük güç olarak [[Kutsal İttifak]]'a katıldı.
 
Dört yıl sonraki [[Verona Kongresi]]'nde Fransız diplomasisi restorasyon döneminin en büyük başarısına ulaştı. Kutsal İttifak'ın 1820'de karara bağladığı devrim tehlikesiyle karşı karşıya kalan bir devletin içişlerine büyük güçlerin karışmasına olanak veren müdahalecilik ilkesi 1820'de devrilmiş İspanyol kralı [[VII. Ferdinand]]'ın iktidarının yeniden kurulması için uygulandı. Fransa'nın işgalde oynadığı rol, aşırılar tarafından Fransa'nın yeniden eşit statüye kavuşması olarak kutlandı.
 
1820'lerde özellikle [[Yunan Devrimi]]'nde açığa çıkan büyük güçler arasındaki rekabet Fransa'ya dış politikada yeni perspektifler sundu. Bu durumu Fransa kendi iktidar alanını Akdeniz'in batısına yaygınlaştırmak için kullandı ve [[1830]] Ocak ayında Fransa [[Cezayir]] kıyılarını işgal etti. Cezayir'in bir Fransız eyaleti haline getirilişi ikinci Fransız sömürge imparatorluğunun temel taşı oldu.
 
== Restorasyon döneminde ekonomik durum ==