Sosyalist Devrimci Parti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
düzeltme, değiştirildi: 1901 → 1901 (5) AWB ile
35. satır:
'''Sosyalist Devrimci Parti''' (bazı yerlerde '''Sosyalist Devrimcilerin Partisi''') veya [[SR]]'lar ([[Rusça]]: Па́ртия социали́стов-революционе́ров / Partiya sotsialstov-revolyutsionerov, kısaca; ПСР / PSR, па́ртия с.-р. / partiya s.r.; эсе́ры / eser), 20. yüzyıl başlarında [[Rus İmparatorluğu]] ve [[Sovyetler Birliği]]'nde faaliyet gösteren siyasi partidir.
 
SR'nin kökeni [[Narodnik]] ve Rus popülist hareketlerine kadar uzanır. Catherine Breshkovsky ve Grigory Gershuni tarafından kurulan [[Rusya Siyasi Kurtuluş İçşi Partisi]], Victor Çernov'un ''Revolutsionnaya Rossiya'' gazetesi gibi 1890’lu yıllarda örgütlenen yöresel sosyalist devrimci grupları toplayarak kurulan [[Sosyalist Devrimciler Kuzey Birliği]]nden [[1901]]’de1901’de meydana gelmiştir. Parti organ gazeteleri ''Znamia Truda'' (İşçinin sancağı), ''Delo Naroda'' (Halkın davası) ve ''Volia Naroda'' (Halkın iradesi). Gershuni, Breshkovsky, A.A. Argunov, N.D. Avksentiev, M.R. Gots, Mark Natanson, N.I. Rakitnikov (Maksimov), Vadim Rudnev, N.S. Rusanov, I.A. Rubanoviç ve Boris Savinkov gibi isimler de parti liderleri arasında yer almışlardır.
 
SR programı hem demokratik sosyalist hem de çiftçi sosyalist çizgiyi takip etmiştir. [[Bolşevik]]’in toprağın devletleştirmesine karşı toprağın toplumlaştırmasını savunmuş ve [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi]] (Bolşevik ve [[Menşevik]]) ile farklı olarak [[Marksist]] değildi. SR'liler [[Proletariat]] değil [[çiftçi]] sınıfın Rusya'nın devrimci sınıf olacağına inanıyorlardı.
 
[[1890]]'lu yıllarda Rusya'da gerçekleşen ekonomik kalkınmayla hızla gelişen kent işçilerinin beğenini kazanmak için hitab edecek kitleyi genişleştirmeye çalışmışlardır. Amacı "[[halk]]" kavramını genişleterek [[Çar]] rejimine karşı çıkan bütün toplumsal unsurlarını kapsamaktı.
 
[[1905 Rus Devrimi]], [[1905 Moskova Ayaklanması]], [[Moskova]] ve [[Sankt-Peterburg]] [[Sovyetler Birliği|Sovyet]]lerinde aktif rolü oynamıştır. Resmî olarak "Duma" (meclis) seçimlerini boykot ettiği halde [[1906]]'de yapılan ilk seçimde 34, [[1907]]'de yapılan ikinci seçimde 37 milletvekili çıkarmıştır.
 
== Sosyalist Devrimci Çatışma Organizasyonu ==
47. satır:
SR'nin hem siyasi hem de kırsal devrimin temel taktiği [[terörizm]] olmuştur. Gershuni önderliğindeki SR Çatışma Organizasyonu (Боевой Организации ПСР), devlet yetkililerine karşı suikast düzenlemekle sorumlu olup partinin siyasi faaliyetlerini tehlikeye atmamak için partiden ayrı olarak yönetilmiştir. [[Dmitry Sipyagin]] ve [[Plehve]] olmak üzere iki içişleri bakanı ve Duk [[Sergey Aleksandroviç]], [[Ufa]] valisi N.M. Bogdanoviç ve birçok yüksek rütbeli yetkilileri öldürmüştür.
[[1903]]’te1903’te Gershuni, temsilcisi ve aynı zamanda [[Okhrana]] (gizli polis)’nın ajanı olan [[Yevno Azef]]'in ihanete uğrayarak tutuklanmıştır. Gerchuni’nin yerine örgütün yeni lideri seçilen Azef, Okhrana’ya çalışmaya devam ederek bazen terör oprasyonlarını yönetmiş bazen de arkadaşlarını Okhrana'ya teslim etmiştir. [[Boris Savinkov]], "[[Amiral Dubasov]] Suikastı" başta olmak üzere çeşitli operasyonları yürütmüştür.
 
== Ayrıca bakınız ==