Basmacı Hareketi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
43. satır:
Basmacılar 1921'de [[Buhara]]'da da örgütlendiler. Lakay aşireti reislerinden İbrahim Bey gibi [[Buhara Emirliği|Buhara emirine]] bağlı tutucu Basmacılar yenilik yanlısı Cedidcileri de düşmanları sayıyorlardı. [[Enver Paşa]], Hacı Sami ve arkadaşları [[Türkmenistan]]'ı [[Sovyetler Birliği|Sovyetler]]'e karşı ayaklandırmak için Ekim 1921'de Buhara'ya gittiklerinde İbrahim Bey, [[Jön Türk]] hareketinin önderi olarak [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] padişahlarının otoritesini sarstığı ve [[II. Abdülhamid]]'in devrilmesini sağladığı gerekçesiyle Enver Paşa'yı tutsak etti. Basmacıları ikna etmeyi başaran Enver Paşa, aşiret reislerinden Devletmend'in desteğiyle örgütlediği Basmacılarla küçük başarılar kazandı; ama Ağustos 1922'de Belcivan'a (bugün [[Tacikistan]]) çekilmek zorunda kaldı ve orada [[Kızıl Ordu]]'yla girdiği çatışmada öldürüldü. Orta Asya Türklerini bir [[Turan]] bayrağı altında birleştirme ülküsünü gerçekleştiremedi.
Enver Paşa'nın ölümünden sonra arkadaşları Hacı Sami'nin önderliğinde Basmacıları yeniden örgütlediler. Lakay reisi İbrahim Bey'i de yardıma zorlayan Hacı Sami, sayı ve donanım bakımından üstün Kızıl Ordu birliklerine karşı Haziran 1923'e kadar savaştıktan sonra [[Türkiye]]'den gelen arkadaşlarının tümünü yitirdi; [[Afganistan]]'a geçti. Kızıl Ordu Türkmenistan'ı ele geçirince yakaladığı Basmacı önderlerini idam etti. Bu kez [[Hive Hanlığı|Hive]] Hanı Cüneyd Bey, yönetimindeki Basmacılarla 1924'te [[Hive]]'yi yeniden ele geçirdi, 1927'ye değin mücadeleyi sürdürdü.
Basmacı Ayaklanması [[Türkistan]] ulusal dernekleri, partileri; [[Başkurdistan]], [[Buhara Hanlığı|Buhara]] ve [[Hive Hanlığı|Hive]] hükümetleri üyeleri, [[Kırgızlar|Kırgız]] ve [[Kazak]] aydınları, [[Türkiye]]'den gelen subaylar, [[Paştunlar]]ın ve [[Kaşgar]]lıların desteğiyle sürdürülmüştü. 16. yüzyıldan sonra [[Türkistan]] ve [[Orta Asya]]'da böylesine farklı grupları kapsayan ve bu denli uzun süren başka bir halk hareketi gerçekleşmemişti.
| |||