Islahat Fermanı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
27. satır:
1875 ile 1876 yıllarında [[Bosna-Hersek]] ve [[Bulgaristan]]'da bağımsızlık talebiyle ayaklanmalar çıkmıştır. O dönemde [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] dış politikasında isyanları destekleyen [[Rusya]]'ya bir yönelim hâkim olmuştur. Bu yönelime karşı 10/11 Mayıs 1876 tarihinde bir ayaklanma çıkmış, çıkan ayaklanma sonucunda [[Sadrazam]] [[Mahmud Nedim Paşa]] düşürülmüş ve diğer üst düzey mevkilere yeni kişiler getirilmiştir. Böylece [[Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa]] [[sadrazam]], [[Hasan Hayrullah Efendi]] [[şeyhülislam]], ve [[Hüseyin Avni Paşa]] savaş dairesi başkanı olmuştur. Bu yeni isimler [[Midhat Paşa]] ile beraber Padişah [[Sultan Abdülaziz]]'i 30 Mayıs 1876 tarihinde tahttan düşürmüş ve yerine yeğeni [[V. Murat|Mehmed V. Murad Efendi]]'yi getirmişlerdir. İlerleyen zamanlarda bir anayasa çıkarmaya karşı olan [[Hüseyin Avni Paşa]] ile anayasa savunucu [[Midhat Paşa]] arasında büyük tartışmalar meydana gelmiştir. [[Sadrazam]] [[Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa]], [[Hüseyin Avni Paşa]] tarafında yer almış ve [[V. Murad]]'ın ruh sağlığının bozuk olduğu gerekçesiyle bir anayasanın kabulü için uygun zaman olmadığını ve böyle bir şeyin söz konusu bile olamayacağını savunmuştur. [[Hüseyin Avni Paşa]] 15 Haziran 1876’da [[Midhat Paşa]]'nın evinde bir toplantı esnasında tahttan düşürülmüş olan [[Sultan Abdülaziz]]'in bir taraftarı tarafından vurularak öldürülmüştür.
 
[[30 Temmuz]] 1876 tarihinde [[Sırbistan-Karadağ]] [[Osmanlı İmparatorluğu]]'na karşı [[savaş]] ilan etmişlerdir. Aynı zamanda İngiltere de yaklaşan [[Osmanlı-Rus Savaşı]]nı engellemek ve ayaklananlara büyük bir [[özerklik]] verilmesi amacıyla bir konferansın düzenlemesi için sıkıştırmıştır. Olası bir yabancı müdahaleye karşı koymak için [[Midhat Paşa]] bütün [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] tebâasına eşit haklar sağlayacak ve planlanan konferanstan önce yürürlüğe girecek olan bir acil anayasanın çıkarılması konusunda ısrar etmiştir.
 
[[Mithat Paşa]], [[V. Murad]]'ı tahttan indirebilmek için [[V. Murad]]'ın kardeşi Abdülhamit ile konuşur ve ona anayasayı kabul etmesi koşulu ile tahtı teklif eder. Abdülhamit anayasayı kabul edeceğini ilân ettikten sonra [[31 Ağustos]] 1876 tarihinde [[II. Abdülhamit]] sıfatıyla tahta gelir. [[II. Abdülhamit]] tuttuğu sözü yerine getirmek için, özellikle de anayasa komisyonun görevlendirmek için kendine zaman verir, fakat [[Midhat Paşa]]'nın devam eden baskıları sonucu sözünü yerine getirir.
47. satır:
== [[II. Meşrutiyet]] ==
 
[[II. Abdülhamit]]'in [[monarşi]] rejimine karşı yürütülen harekette yer alan [[Kolağası]] Ahmet Niyazi Bey [[3 Temmuz]] [[1908]]'de dağda bulunan 200-400 askeri ile [[anayasa]]nın yeniden yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Ahmet Niyazi Bey, Enver Bey yönetimindeki [[İttihat ve Terakki Fırkası]], Ermeni Devrimci Federasyonu ile [[Arnavutlar|Arnavut]], [[Yunanlar|Yunan]], ve [[Bulgarlar|Bulgar]] toplulukları tarafından desteklenmiştir. Niyazi Bey tarafından başlatılan [[Jön Türkler]] Ayaklanması [[Kuzey Makedonya|Makedonya]] ve özellikle [[Kosova]] vilayetlerinde, [[Korzo]] ve [[Selanik]]'te gerçekleşmiştir. Buna karşılık olarak padişah 18. bölük ile Niyazi Bey'e karşı koyması için Şemsi Paşa'yı göndermiştir. Şemsi Paşa, [[Jön Türkler|Jön Türk]] Atıf Bey tarafından vurularak öldürülmüştür. Bunun üzerine Padişah bu ayaklanmaya karşı koyabilmek için [[Sadrazam]] [[Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa]]'yı görevinden almış ve 1876 yılındaki anayasa çalışmalarında hazırlamış olduğu [[Fransız Devrimi|''Fransız Anayasası'']] çevirisinden yararlanılmış olan [[Mehmed Said Paşa]]'yı [[sadrazam]] ilan etmiştir. [[Mehmed Said Paşa]] [[kabine]]sinde [[monarşi]] yanlıları da yer almıştır.
 
[[23 Temmuz]] [[1908]]'de [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] [[Kuzey Makedonya|Makedonya]]'nın birçok kentinde gerçekleşen ve katılımın çok yüksek olduğu eylemlerde bağımsızlık ilan etmişlerdir. Aynı zamanda [[İstanbul]]'da anayasanın 24 saat içinde tekrar yürürlüğe girmezse 2. ve 3. Ordu'nun başkente yürüyecekleri haberleri İstanbul'da yayılmıştır. Bu haberler üzerine padişah kabinenin tavsiyesi üzerine aynı gün anayasanın yeniden yürürlüğe girdiğinin bildirildiği ve [[24 Temmuz]]'da gazetelerde yer alan bir [[ferman|fermân]] yayınlamıştır. Bu [[ferman|fermân]]dan bir hafta sonra ajanlığın ve [[sansür]]ün sona erdiği saray tarafından duyurularak [[1 Ağustos]] [[1908]] tarihinde anayasanın yeniden geçerliliği Tanzimat Ferman tarafından teyit edilmiştir. Böylece devrimciler başta olmak üzere, cezalarının üçte ikisini çekmiş olan politik suçlular affedilmiştir. Protestolar nedeniyle de genel af çıkarılmış, bu da [[Bâb-ı Âli]]'ye yürüyüşe geçen yaklaşık 2000 kişilik bir isyana neden olmuştur. Bundan yaklaşık iki hafta sonra da [[Mehmed Said Paşa]] genel affa eleştirel ve karşı düşüncelerini açıklamasından dolayı, özellikle de [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] ile düşünce ayrılığı sebebiyle [[5 Ağustos]] [[1908]]'de sadrazamlıktan düşürülmüş, yerine İngiliz hayranı ve liberal olarak tanınan [[Yusuf Kamil Paşa]] getirilmiştir.{{Kaynak belirt}}
 
[[Senato]] ve yeni seçilen [[Meclis-i Mebusan]] [[17 Aralık]] [[1908]]'de toplanmış, meclis başkanı sürgünden geri gelen Ahmed Rıza olmuştur. Mecliste toplam 147 Türk, 60 Arap, 27 Arnavut, 26 Rum, 14 Ermeni, 4 Yahudi ve 10 Slav temsilci yer almıştır. Talat Bey gibi [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] üyeleri de milletvekili olarak sayılmıştır. Buna karşılık yürütücü isimler Enver ve Cemal Bey vekil olmamış; fakat politika üzerinde büyük etkileri olmuştur. [[Sadrazam]] [[Yusuf Kamil Paşa]] 10 Şubat'ta [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] komitesine sormadan yeni bir donanma ve savaş bakanı atmasından sonra 14 Şubat [[1909]]'da güvensizlik oyu ile düşürülür ve yerine [[Hüseyin Hilmi Paşa]] getirilir. Ayrıca Islahat Fermanı nedeniyle 'gavur ve kafir' kelimesinin de içinde olduğu birçok kelime yasaklanmıştır.