Aşar: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Aşar vergisinin kaldırılmasının sebebiyetini düzelttim. Etiket: potansiyel vandalizm |
Gerekçe: VP:ÖAYV, telif, mevcut içeriğin kaldırılması, düzen. |
||
8. satır:
== Verginin alınış nedeni ==
Aşar şer'î bir kural ''([[Ziraat]]le uğraşan [[Müslüman]]ların yediklerinin [[helâl]] olabilmesi için bu [[öşür zekatı]]nı mutlaka vermeleri gerekir.)'' olmasının yanında, Türkiye’de uygulanan [[mülkiyet]] düzeninin bir sonucudur. Aşar; [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] [[mülkiyetini temsil eden en önemli [[vergi]]lerdendir.
== Verginin tahsil şekli ==
Verginin [[nakit]] değil de [[ürün]] olarak alınması, dönemin ekonomik şartlarına uygun olan bir yoldu. O şartlarda, ürün bedelinin tespiti ve ürünün satılarak nakte dönüştürülmesi sonrası verginin tahsili son derece zor olacaktı.
Tanzimat yöneticileri, öşür tahsilinde eşitlik bulunmadığı düşüncesiyle öşür sözcüğünün anlamına uygun 1/10 oranında sabit miktarda vergi toplanmasına karar verdiler. [[1841]] (H. 1256) yılından itibaren [[iltizam]] usulünün kaldırılması ile [[muhassıl]]lar aracılığıyla doğrudan doğruya [[devlet hazinesi]]ne [[nakdi gelir]] olarak tahsil edilmeye çalışıldı. Ancak istenilen fayda sağlanamadığı için [[1843]] (H. 1258) yılında tekrar [[iltizam]] usulüne dönüldü. [[Mültezim]]lerin, bir [[kaza]]nın âşar gelirlerini artırma usulünü [[ihale]] ile üzerlerine aldıktan sonra, kazada tali bölgeler oluşturarak, ikinci derece mültezimlere tahsil ettirme yoluna başvurmaları ve çeşitli usulsüzlükler şikayet konusu olmuştur.
Bu sistemde üreticinin vergi yükü artarken [[devlet]]in vergi kaybı büyümüştür. Zaman ve şartlara göre tahsil yönteminde değişiklikler yapılmasına rağmen başarılı olunamamıştır. Zamanla, uygulamasında ve tahsilinde bir takım haksızlıklar yapılmış; vergi, halk üzerinde bir baskı ve [[zulüm]] aracı haline gelmiştir.{{Kaynak belirt}} [[Türkiye|Cumhuriyet]] döneminde de, [[1925]] yılına kadar bu [[vergi]]nin alınmasına devam edilmiştir.
== Aşar vergisinin kaldırılması ==
Türkiye Cumhuriyeti'nin 1923-1929 dönemi [[ekonomi]] politikasına damgasını vuran [[İzmir İktisat Kongresi]]'nin [[oy birliği]] ile alınmış kararlarından biri de 1925'te ''aşar''ın kaldırılmasıdır. Aşar; bütçenin [[gelir]] kaleminde önemli bir yer tutmaktaydı. Fakat İzmir İktisat Kongresi'yle liberal bir ekonomi tasarlandığı ve [[liberalizm]]in temelinin özel mülkiyete dayandığından, aşarın varlığı bir çelişki haline gelmiştir. Yani Cumhuriyet idaresi, [[Sultan]]’ın [[mülk]]ünün sahiplik sıfatını halka intikal ettirince, aşarın alınmasının mantığı da sona ermiştir.<ref>Koç, [[1981]]:35</ref>
|