'''KatıkYayık''' ya da '''katık ayranı''',<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.yeniakit.com.tr/haber/katik-ayrani-nedir-541450.html|başlık=Katık ayranı nedir?|erişimtarihi=11 Şubat 2020|tarih=2018-11-07|çalışma=|yayıncı=yeniakit.com.tr}}</ref> veya '''yayık ayranıçalkama''',<ref name="Öztürk2005">{{cite book|author=Özhan Öztürk|title=Karadeniz: ansiklopedik sözlük|url=https://books.google.com/books?id=eUJkAAAAMAAJ|year=2005|publisher=Heyamola Yayınları|isbn=978-975-6121-00-9}}</ref> [[Türkiye]]'nin [[yayık]] ile tereyağı yapılan ([[Yayıklama|yayık dövülen]]) bölgelerinde üretilen ve günümüzde tüketilen [[ayran]]dan farklı bir fermente süt ürünüdür. Ayran, yoğurda su ve tuz eklenmesi ile hazırlanırken, yayık ayranı, yoğurda su eklenerek yayıkta dövülmesi, tereyağın ayrıştırılması ve yoğurttan arta kalan açık renkli, yapışkanımsı kıvamlı ve kendine has kokulu yayıkaltına tuz eklenmesi sureti ile üretilmektedir. Yayık ayranı için kullanılan yoğurdun, normal yoğurda kıyasla daha uzun süre fermante edildiği ve güçlü bir ekşi tada sahip olduğu kaydedilmiştir.<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|isbn=978-1-4200-8208-1|url=https://books.google.de/books?id=zMCDLlcRaQkC&pg=PA130&dq=yay%C4%B1k+ayran%C4%B1&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwj1kvjSlvfmAhXSGewKHa-QD7sQ6AEIKTAA#v=onepage&q=yay%C4%B1k%20ayran%C4%B1&f=false|başlık=Development and Manufacture of Yogurt and Other Functional Dairy Products|yayıncı=CRC Press|tarih=19 Nisan 2016|dil = İngilizce|ad=Fatih|soyadı=Yildiz}}</ref>
Bazı bölgelerde tahta fıçılar veya deri torbalar içerisinde çalkalanarak üretilen yayık tereyağı ve ayranı, günümüzde çoğunlukla elektrikli makineler vasıtasıyla dövülmektedir. Yoğurttan tereyağı üretimi Türkiye'de gittikçe azalmaktadır. Yayık ayranına büyük marketlerde ulaşmak mümkün değildir.
