Sovyetler Birliği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Düzenleme yapıldı. |
düzeltme AWB ile |
||
168. satır:
25 Ocak 1918'de toplanan III. Sovyetler Kongresi'nde [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin kurulduğu ilan edildi. Eski Rus Çarlığı toprakları özerk cumhuriyetlere ayrıldı ve her ulusa yerel yönetimlerini örgütleme hakkı tanındı.
Ülkede kısa sürede birçok reform yapılmasına karşın uluslararası ilişkilerde önemli sorunlar yaşanmaktaydı. İngiltere, Fransa ve ABD, Sovyet hükümetinin meşruiyetini kabul etmezken, Almanya da savaştan çekilen Sovyet hükümetine çok ağır şartlar içeren bir barış anlaşması öneriyordu. Dışişleri Bakanı [[Lev Troçki|Lev Trotski]] Almanya'nın önerisine toprak talebinin olmadığı bir barış teklifiyle cevap verdi. Ancak bunu reddeden Almanya, Doğu Cephesi'nde Rusya üzerindeki saldırılarını arttırdı. Petrograd'a saldırı tehlikesi üzerine hükümetin güvenlik amacıyla Moskova'ya taşınmasıyla tarihi şehir yeniden başkent oldu. Bolşevik komiser [[Troçki|Trotski]], Almanya'nın dayattığı ağır barış koşullarını kabul etmeyince uzlaşma sağlanamadı. Almanya'nın saldırılarının devrimin kazanımlarını tehlikeye atması, [[Troçki|Trotski]]'nin görevinden azledilmesine sebep oldu. Dışişleri Komiserliğine getirilen [[Litvinov]], Almanya ile yeniden diplomatik görüşmelere başladı. Sovyet hükümeti barış için Berlin'in istekleri karşısında tavizler vermek zorunda kaldı.
[[Vladimir Lenin|Lenin]] I. Dünya Savaşı'nda Avrupa'daki sosyal demokratların çoğunun kendi hükümetlerinin saldırgan politikalarını desteklemelerini ve hükümetlerinin savaş bütçelerini onaylamalarını [[Marksizm]]'e ihanet olarak değerlendirdi. Bu nedenle [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi]]'nin adının [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi|Komünist Parti]] olarak değiştirilmesini önerdi. Bolşevik liderin önerisi Mart 1918'de kabul edildi ve parti resmi olarak [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi|Rusya Komünist Partisi]] adını aldı.<ref name="rus-sky.com"/>
204. satır:
1924'te birleşik cumhuriyetlere ve Leninist ilkelere uygun yeni anayasa kabul edildi. Anayasal düzenlemeyle oy hakkı, sömürücü sınıfların varlığı dikkate alınarak işçi sınıfına ve kolektif köylüye verildi.
1927'de Tüm Birlik Sovyetleri Beşinci Kongresi'nde SSCB'nin ulusal ekonomik gelişimini sağlayacak olan Birinci Beş Yıllık Plan hazırlanarak kabul edildi. Sanayi ve tarım alanlarında tek tek belirlenen planın ilkeleri ülkenin hızlı bir şekilde kalkınmasını hedefliyordu. [[Vladimir Lenin|Lenin]]'in enerjiyi kalkınmanın temeli olarak kabul ettiği [[komünizm]] [[Sovyet halkı|Sovyet]] iktidarı ve elektirifikasyonla sağlanır sözüne dayanarak enerji yatırımlarına önem verildi. Sanayinin ihtiyacı için ülkenin pek çok yerinde hidroelektrik santralleri kuruldu. Endüstriyel alanda ağır sanayiyi güçlendirme hamlelerine öncelik verildi.
Tarımda kulakların (büyük toprak sahibi zengin köylüler) tasfiyesi ve tüm toprakların kolektifleştirilmesi kararı alındı. Topraklar [[kolhoz]] ve [[sovhoz]] olarak ikiye ayrıldı. Kolektif köylü tarımsal üretimin büyük kısmını devlet mülkiyetindeki kolhoz ve sovhozlar üzerinde yaparken, her çiftçiye yasalarca belirlenmiş toprak mülkiyetini özel tasarrufunda işleme hakkı verildi. Bu, devrim öncesinde toprakların büyük kısmının mülkiyetine sahip az sayıda aristokratın tasarruf hakkıyla kıyaslandığında çok daha adil kabul edildi. Sanayi hamleleri henüz yeni atılmakta olduğundan tarım için gerekli olan makina ihtiyacında da ithalat yoluna gidildi. Bu nedenle ilk etapta İngiltere'den ithal edilen traktör araçlarıyla ilkel tarımdan modern üretime geçme konusunda da önemli bir adım atıldı. Ancak özellikle Ukrayna'nın batısında toprak aristokratları kolektifleştirmeye karşı gelerek kasıtlı olarak tarımsal verimi düşürme amacıyla sabotaj faaliyetlerine giriştiler. Traktör istasyonlarını yağmalayarak, kolektif çiftlikleri yaktılar. Bu durum hükümetin sert tedbirler almasına sebep oldu. Böylece Birinci Beş Yıllık Planın hedeflerine dört yıl üç ay gibi bir sürede ulaşıldı.
233. satır:
=== II. Dünya Savaşı sonrası ve Stalin'in son yılları ===
Savaşın yıkımı [[Sovyet halkı|Sovyet]] halkı için ağır oldu. Sovyetler Birliği çoğunluğu Ruslar olmak üzere farklı uluslardan 27 milyon kayıp verdi. Büyük şehirler yoğun bombardıman altında kaldığından sivil kayıplar askeri kayıpları aşmıştı. Sanayi bölgelerinin tahribatı ve tarımsal üretimin düşmesiyle ekonomi de ciddi bir darbe aldı.
Savaş sırasında Nazi işgaline direnen partizan birlikleri, Sovyetler Birliği'nin desteğiyle [[Çekoslovakya]], [[Bulgaristan Halk Cumhuriyeti|Bulgaristan]], Macaristan, Yugoslavya, Arnavutluk, [[Demokratik Alman Cumhuriyeti]], Polonya ve Romanya'da iktidara gelerek söz konusu ülkelerde sosyalist halk cumhuriyetlerini kurdular. Uzakdoğu'da da yine Sovyetlerin desteğiyle [[Çin]] ve [[Kuzey Kore]]'nin sosyalizme yönelmesi savaş öncesi kuşatılmış olan ülkenin güvenliği ve müttefik kazanması açısından önemli gelişmelerdi. Ancak ABD ve müttefiklerinin komünizmin yayılmasından endişe etmesi ve [[Marshall Planı]]'nı uygulaması uluslararası gerilimin yaşanmasına sebep oldu. Ayrıca ABD ve uydu devletlerinin 1949'da kısaca [[NATO]] denilen Kuzey Atlantik Paktı ile Sovyetler Birliği'ne karşı askeri ittifak kurması dünyada yeni bir savaş tehlikesi yarattı.
300. satır:
{{Ayrıca bakınız|Sovyetler Birliği Referandumu 1991}}
Gorbaçov iktidara geldikten sonra Sovyetler Birliği'nde pek çok değişiklik yapma konusunda adımlar attı ancak bu adımlar SSCB'yi altı yıl içinde parçalanmaya götürecek olaylara zemin hazırladı.
Yeni sekreter ilk olarak Politbüro'da revizyona giderek Brejnev dönemi üyelerinin çoğunu tasfiye etti. Eylül 1985'te [[Nikolay Rıjkov]]'u hükümet başkanlığına getirerek reformlarının desteklenmesi ve uygulanmasında önemli bir aşama olan kabine değişikliğini gerçekleştirdi.
| |||