Türk lirası: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Enflasyon oranı güncellendi.
Aybeg (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
25. satır:
Paradaki 0 (sıfır) sayısını azaltmak amacıyla 31 Ocak 2005'te geçici olarak tedavülden kaldırılmış ve yerine Yeni Türk lirası kullanılmaya başlanmıştır. [[YTL]]'den TL'ye geçişin tamamlanması nedeniyle 1 Ocak 2009 tarihinde yeniden tedavüle girmiştir. Fakat 2009'da tedavüle giren paralarda YTL'de olduğu gibi 6 sıfır bulunmamaktadır. YTL'nin alt birimi [[Yeni Kuruş]]'tur.
 
Bugüne kadar Türk lirasının ön yüzünde sadece [[Mustafa Kemal Atatürk]] ve [[İsmet İnönü]]'nün resimleri bulunmuştur. İsmet İnönü'nün resmi sadece cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde (1938-1950) Türk lirasının ön yüzünde yer almıştır. Bunun nedeni ise Osmanlı döneminden beri bir gelenek halini almış ve Osmanlı harici pek çok devlet tarafından da kullanılan bir yöntem olan paranın ön yüzüne o zamanki devlet başının resmini koymaktır. Bu gelenek 30 Aralık 1925’te kabul edilen 701 sayılı “Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun”'laKanun”la resmileşmiştir. Bu yüzden Cumhurbaşkanı olduğu süre içinde İsmet İnönü'nün resmi paranın ön yüzünde kullanılmıştır. Fakat bu kanun 1952'de Adnan Menderes'in başkanlık yaptığı hükûmet tarafından değiştirilmiş ve Türk lirasının üstünde o zamanki devlet başının değil sadece [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün resminin bulunması kararı alınmıştır. Bu yüzden Türk lirasının önünde resimleri kullanılan tek devlet büyükleri [[Mustafa Kemal Atatürk]] ve [[İsmet İnönü]] olmuştur.<ref>[http://blog.milliyet.com.tr/milli-sefin-paradaki-resim-gercegi/Blog/?BlogNo=440632 Milli Şefin paradaki resim gerçeği]</ref><ref name="hikmet">[http://www.tibbiyelihikmet.com/2015/05/25/ismet-inonu-neden-paralara-kendi-resmini-bastirdi/ İsmet İnönü Neden Paralara Kendi Resmini Bastırdı ?]</ref> Ayrıca [[Yunus Emre]], [[II. Mehmed]], [[Mehmet Akif Ersoy]] ve [[Cahit Arf]] gibi Türk büyüklerinin portreleri ise Türk lirasının bazı emisyonlarının arka yüzünde yer almıştır.
 
== Tarihi ==
33. satır:
 
[[Dosya:E1 1000 TL ön yüz.jpg|thumb|sol|200px|1927'de dolaşıma çıkarılan, ön yüzünde Atatürk'ün bir portresinin yer aldığı banknot]]
Cumhuriyet dönemindeki ilk kağıt paralar [[1927]]'de Birleşik Krallık'ta, Thomas de la Rue şirketi tarafından 88 bin Britanya altınına basılmıştır. 1927'de Harf Devrimi henüz gerçekleşmediği için paraların üzerinde Latin harfleri yoktu. 1927 yılında basılan 1, 5 ve 10 lirada Atatürk'ün portresi filigranda gözükmekteydi. Diğer paralarda ise Atatürk hem filigranda hem de resim olarak gözükmektedir. İlk paraların üzerinde Osmanlı Türkçesi ve Fransızca yazılar ile dönemin Maliye Bakanı [[Mustafa Abdülhalik Renda]]'nın imzası vardı. Paraların yeniden Latin harfleriyle piyasaya çıkması büyük bir masraf olduğu için 1927'de basılan paralar 1928'deki harfHarf devrimindenDevrimi'nden sonra da yıllarca yürürlükte kalmıştır. 1937'de tedavüle giren Latin harfli paraların hepsinde Atatürk portreleri bulunmaktaydı.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.milliyet.com.tr/2007/12/03/pazar/paz01.html | başlık = Türk Lirası 80 yaşında | erişimtarihi =7 Eylül 2011| yayım tarihi = 03-12-2007 | yayımcı = Milliyet Pazar | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160306111141/http://www.milliyet.com.tr/2007/12/03/pazar/paz01.html | arşivtarihi = 6 Mart 2016}}</ref>
 
Eylül 1927'den 11 Kasım 1938'e kadar basılan kâğıt paraların üzerinde Atatürk'ün portreleri yer almıştır. 1938 yılında Atatürk vefat ettikten sonra [[İsmet İnönü]] ilk kez cumhurbaşkanı seçildiğindeolduğu Londra'ya haber verilerek basılmakta olan paralardan Atatürk'üniçin portrelerikanun çıkarılmış,gereği yerinebanknotlarda İnönü'nün portreleriportresi konulmuşturkullanılmıştır. 19381952 yılındanyılında 1951yürürlüğe yılınagiren kadar paralarda İnönü'nün portreleri yer almıştır5.<ref>Mustafa Armağanemisyon Korkubanknotlarında Duvarını[[Demokrat Yıkmak Küller Altında Yakın Tarih 4Parti (4.1946)|Demokrat BaskıParti]] Nisanhükûmeti 2011) İsmet İnönütarafından paralarınbanknotlara üzerindentekrar Atatürk'ün resimleriniportresinin nedenkonulması kaldırmış?kararı sf 28-29alınmıştır.</ref name="hikmet"/>
 
[[Cumhuriyet]]'in kuruluşundan günümüze kadar 9 emisyon grubunda 24 farklı değerde, 126 tertip banknot dolaşıma çıkarılmıştır. İlk altı emisyon grubundaki banknotların tamamı ile Yedinci Emisyon Grubundaki banknotların bir kısmı değişik tarihlerde dolaşımdan kaldırılmış ve 10 yıllık zamanaşımı sürelerinin sonunda değerlerini yitirmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Türk_lirası" sayfasından alınmıştır