Elektron: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
221. satır:
[[Elektron ışınıyla işleme]], [[fiziksel özellik]]lerini değiştirmek ya da tıp ve gıda ürünlerini [[Sterilizasyon|sterilize]] etme amacıyla metalleri radyasyona uğratmak için kullanılmaktadır.<ref>{{konferans kaynağı |son1=Jongen |ilk1=Y. |son2=Herer |ilk2=A. |tarih=2-5 Mayıs 1996 |başlık=Electron Beam Scanning in Industrial Applications |çalışma=APS/AAPT Joint Meeting |yayımcı=[[American Physical Society]] |bibcode=1996APS..MAY.H9902J |dil=İngilizce}}</ref> Elektron demetleri, yoğun radyasyonda sıcaklık artışına sebep olmadan camları akışkanlaştırır ya da sözde erimesini sağlar. Örneğin yoğun elektron radyasyonu, [[akmazlık]] şiddetinin ani, [[aktivasyon enerjisi]]nin ise aşamalı olarak düşmesine sebep olur.<ref>{{dergi kaynağı |son1=Mobus |ilk1=G. |display-authors=etal |yıl=2010 |başlık= Nano-scale quasi-melting of alkali-borosilicate glasses under electron irradiation |dergi=Journal of Nuclear Materials |cilt=396 |sayı=2-3 |sayfalar=264-271 |doi=10.1016/j.jnucmat.2009.11.020 |bibcode=2010JNuM..396..264M |dil=İngilizce}}</ref>
 
[[Doğrusal parçacık hızlandırıcı]]lar, elektron demetlerini üreterek yüzeysel [[tümör]]lerin [[radyoterapi]] yöntemiyle tedavisinde kullanılmaktadır. Elektron demetlerinindemetleri soğrulmadan önce belli bir sınırdaki derinliğe kadar etki edebilmelerinden dolayı (5-20&nbsp;MeV aralığında enerjiye sahip elektronlar için genelde 5 cm'ye kadar) kadar etki edebilmelerinden dolayı [[Elektroterapielektroterapi]], [[bazal hücreli karsinom]] gibi yüzeysel [[Deri hastalıkları|deri bozukluklarınıbozuklukları]] tedaviiçin edebilirkullanılabilmektedir. çünküElektron birdemetleri elektronayrıca, demeti[[x soğrulmadanışını|X limitliışınları]] derinliğe(elektrontarafından enerjisiradyasyona içinmaruz 5-20kalmış MeVbölgelerin aralığındatedavisinde 5&nbsp;cm’yedestekleyici kadar)olarak zühulda edebilirkullanılmaktadır.<ref>{{dergi Birkaynağı elektron|son1=Beddar demeti|ilk1=A. XS. |başlık=Mobile linear accelerators for intraoperative radiation therapy |dergi=[[AORN Journal]] |yıl=2001 |cilt=74 |sayfalar=700-ray705 tarafından|doi=10.1016/S0001-2092(06)61769-9 ışınımlanmış|sayı=5 kısımların|son2=Domanovic tedavisine|ilk2=Mary ekAnn olarak|son3=Kubu da|ilk3=Mary kullanılırLou |son4=Ellis |ilk4=Rod J. |son5=Sibata |ilk5=Claudio H. |son6=Kinsella |ilk6=Timothy J. |dil=İngilizce}}</ref><ref>{{web kaynağı |son1=Gazda |ilk1=M. J. |son2=Coia |ilk2=L. R. |tarih=1 Haziran 2007 |başlık=Principles of Radiation Therapy |url=http://www.thymic.org/uploads/reference_sub/02radtherapy.pdf |dil=İngilizce}}</ref>
 
Parçacık hızlandırıcılar, elektronları ve antiparçacıklarını yüksek enerjilere doğru ilerletmek için elektrik alanları kullanırlar. Bu parçacıklar, manyetik alana girdiklerinde sinkrotron radyasyonu yayarlar. Bu radyasyonun yoğunluğunun spine bağlı olmasının elektron demetini kutuplaştırmasına [[Sokolov-Ternov etkisi]] denmektedir.{{refn|The polarization of an electron beam means that the spins of all electrons point into one direction. In other words, the projections of the spins of all electrons onto their momentum vector have the same sign.|group=note}} Kutuplanmış elektron demetleri, çeşitli deneylerde kullanılır. Sinkrotron radyasyonu ayrıca, elektron demetlerinin [[radyasyon sönümlemesi|soğutularak]] parçacıkların momentum yayılımlarının azaltılması için kullanılır. Elektron ve pozitron demetleri, gerekli enerjiye ulaşana kadar hızlandırılırarak çarpıştırılırlar ve ortaya çıkan enerji, [[parçacık dedektörü|parçacık dedektörleri]] sayesinde gözlemlenir.<ref>{{kitap kaynağı |son1=Chao |ilk1=A. W. |son2=Tigner |ilk2=M. |yıl=1999 |başlık=Handbook of Accelerator Physics and Engineering |url=https://books.google.com/?id=Z3J4SjftF1YC&pg=PA155 |yayımcı=World Scientific |sayfalar=155, 188 |isbn=978-981-02-3500-0 |dil=İngilizce}}</ref>
[[Electron therapy]] can treat such skin lesions as [[basal-cell carcinoma]]s because an electron beam only penetrates to a limited depth before being absorbed, typically up to 5&nbsp;cm for electron energies in the range 5–20&nbsp;MeV. An electron beam can be used to supplement the treatment of areas that have been irradiated by [[X-ray]]s.<ref>
{{cite journal
| last = Beddar | first = A.S.
| title = Mobile linear accelerators for intraoperative radiation therapy
| journal = [[AORN Journal]]
| year = 2001
| volume = 74 | pages = 700–705
| doi =10.1016/S0001-2092(06)61769-9
| issue = 5
| last2 = Domanovic
| first2 = Mary Ann
| last3 = Kubu
| first3 = Mary Lou
| last4 = Ellis
| first4 = Rod J.
| last5 = Sibata
| first5 = Claudio H.
| last6 = Kinsella
| first6 = Timothy J.
}}</ref><ref>
{{cite web
| last = Gazda | first = M.J.
| last2 = Coia | first2 = L.R.
| date = June 1, 2007
| title = Principles of Radiation Therapy
| url = http://www.thymic.org/uploads/reference_sub/02radtherapy.pdf
| accessdate = 2013-10-31
}}</ref>
 
Parçacık hızlandırıcıları elektronları ve onların antiparçacıklarını yüksek enerjine doğru ilerletmek için elektriksel alanı kullanır. Bu parçacıklar manyetik alana girdiklerinde sinkrotron ışıması yaparlar. Bu ışımanın yoğunluğunun dönmeye bağlı olması durumu elektron demetini polarize eder. Bu sürece Sokolov-Ternov etkisi denir. Polarize olmuş elektron demetleri birçok deney için kullanılabilir. Ayrıca, sinkrotron radyasyonu, elektron demetlerini soğutarak parçacıkların momentum yayılmalarını azaltır. Elektron ve pozitron demetleri gerekli enerjiye ulaşana kadar hızlandırılırlar ve çarpıştırılırlar. Parçacık detektörleri bu işlem sonucunda parçacık fiziğinin konusu olan ortaya çıkan enerjiyi gözlemler.
 
===Görüntü===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Elektron" sayfasından alınmıştır