Türkçe: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Gogolplex (mesaj | katkılar)
→‎Dil bilgisi: dil bilgisi türlerini açıklayan paragrafın bir kısmını sildim
348. satır:
== Dil bilgisi ==
{{Ana madde|Türkçe dil bilgisi}}
{{Çalışma}}
Dil bilgisi ya da gramer, bir [[Dil (filoloji)|dilin]] [[ses]], biçim ve [[cümle]] yapısını inceleyip, kurallarını saptayan bir [[bilim]] dalıdır. Dilbilgisi, çeşitlerine göre bazı gruplara ayrılır: Bütün dillerdeki ortak ilkeleri ortaya koyan kısmına “genel dilbilgisi”, dil olaylarının aslını ve dilin tarihî durumunu araştıranına “tarihî dilbilgisi”, diller ve lehçeler arasındaki benzerlikleri inceleyerek bu diller ve lehçeler arasında ilgi kuranına “karşılaştırmalı dilbilgisi” denir.
 
TürkçeDil bilgisi ya da gramer, bir [[Dil (filoloji)|dilin]] [[ses]], biçim ve [[cümle]] yapısını inceleyip, kurallarını saptayan bir [[bilim]] dalıdır. Türkçe bu hususta [[Eklemeli dil|sondan eklemeli bir dildir]] ve bu hususta dilde pek çok [[son ek]] kullanılmaktadır. Bir kelimede birden fazla [[Ek (dilbilgisi)|ek]] yer alabilir ve bu ekler [[Yapım eki|yapım ekleri]] ve [[çekim ekleri]] olmak üzere iki kategoriye ayrılır. [[Yapım ekleri]], isimlerden ve sıfatlardan fiil, fiillerden de isim ve sıfat üretmek için kullanılır.<ref name="aygün">{{Dergi kaynağı|son=Aygün|ilk=Mehmet|başlık=Türkçedeki -lık Eki ve Bu Ekin Almancadaki Karşılık ve Veriliş Şekilleri|dergi=Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi|sayfalar=51-64|cilt=10|basım=2|tarih=2000|url=http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt10/sayi2/051-064.pdf|erişimtarihi=29 Nisan 2010}}</ref> [[Çekim ekleri]] ise kelimenin anlamında değişikliğe yol açmadan kelimenin [[İsmin hâlleri|hali]], [[Çoğul eki|sayısı]], [[İyelik eki|kişisi]] gibi özelliklerini belirtir. Dilin eklemeli olma özelliği, ''Çekoslovakyalılaştıramadıklarımızdanmışsınızcasına'' gibi pek çok uzun kelimenin yaratılmasına olanak sağlamaktadır. Bu kadar uzun kelimeler bir istisna olsa da, günlük hayatta ve medya da uzun kelimelere sıklıkla rastalanılmaktadır. Dilde bulunan tek yerli [[ön ek]] ise, [[aliterasyon]] ile oluşturulan, '''''sım'''sıcak'' ve '''''mas'''mavi'' gibi bir özelliği kuvvetlendirici eklerden oluşur.
 
Türkçede doğru tümce yapısı, ''özne'', ''tümleç'', ''yüklem'' biçimindedir, ancak Türkçe esnek bir dildir.<ref>[http://www.astroset.com/bireysel_gelisim/kadim/k24.htm Asya Kök Dili Kuralları]</ref> Bu yüzden günlük yaşamda devrik tümceler sıklıkla kullanılır. Örneğin, ''"Bugün yazılı sınav olacağız."'' tümcesine eşdeğer ''"Yazılı sınav olacağız, bugün.'' tümcesi kurulabilir. Bu tür tümceler daha şiirsel anlatıma sahiptir. Türkçede kısa yoldan anlatım da ön plandadır. Örneğin, "sobayı yak" derken "sobanın içindeki odun ve kömürleri yak" anlamındadır. Bunun dilbilgisindeki adı "[[ad aktarması]]"dır.<ref>[http://www.sosbil.aku.edu.tr/dergi/VIII2/bayram.pdf Ad Aktarması Yapısındaki Öfke Göstergeleri]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkçe" sayfasından alınmıştır