Uçak: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
uçak maddesine aktarıldı Etiket: İçerik değiştirildi |
Superyetkin (mesaj | katkılar) k Superyetkin, Uçak sayfasını Uçaklarda elektrik sistemleri sayfasına taşıdı: Geçmiş birleştirme |
||
1. satır:
[[Dosya:A350 First Flight - Low pass 03.jpg|thumb|200px|sağ|[[Airbus A350]] [[yolcu uçağı]]]]
[[Dosya:Yf-23 1.jpg|thumb|200px|sağ| Bir askeri uçak ([[Yf 23|YF-23 Kara Dul]]).]]
[[Dosya:Radial engine.gif|Radial engine.gif|thumb|200px|sağ|Pervaneli uçaklarda yaygın olarak kullanılan [[yıldız tipi motor]].]]
[[Dosya:Axial compressor.gif|thumb|200px|sağ|[[Türbin]] [[reaktör]]ünün [[kompresör]]ü.]]
'''Uçak''' veya '''tayyare'''; hava akımının başta kanatlar olmak üzere [[kanat profili|kanat profilli parçalar]]ın alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu bir [[hava taşıtı]]dır.<ref name="tdk">{{Web kaynağı | url = http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=u%E7ak&ayn=tam | başlık = Büyük Türkçe Sözlük | erişimtarihi =12 Ağustos 2009| yayımcı = TDK | arşivengelli = evet}}</ref><ref>[http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=*/doc/%7Bt90600%7D? Rehber Ansiklopedisi "Uçak" maddesi]</ref> [[Pervane]]li ya da [[jet]] motorlu, [[sabit kanatlı uçak|sabit kanatlı]] ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.
Uçağın ana parçaları havada tutunabilmeyi sağlayan [[kanat]]lar, kanatları dengede tutmaya yarayan [[kuyruk]],<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/11014/airplane "airplane."] Britannica.com.</ref> uçağın durum ve pozisyonunu değiştiren [[kumanda yüzeyleri]] ve gerekli [[İtme (akışkanlar mekaniği)|itmeyi]] sağlayan motor, pervane gibi elemanlardır. Yolcuları ve yükü barındıran gövde ile uçuş ekibi ve uçuş kumandalarını barındıran [[kokpit]] uçağın ana bölümlerindendir.
== Etimoloji ==
'''"Uçak"''' kelimesi, [[Türkçe]] uç- fiiline -(a)k fiilden isim yapma eki getirilerek türetilmiştir. '''"Tayyare"''' kelimesi ise, [[Arapça]] ''ṭyr'' kökünden gelen ''ṭayyār'' '''"طيّار "''' "uçucu" sözcüğünden türetilmiştir.<ref>https://www.etimolojiturkce.com/kelime/tayyare</ref> Tayyare kelimesi günlük konuşmada eski tip [[Pervaneler|pervaneli]] uçakları ifade etmek için kullanılsa da iki kelime de aynı anlamı karşılamaktadır.
== Elektrik sistemleri ==
=== Elektrik gücü kaynakları ===
* '''Aküler:''' Motorun veya yardımcı güç kaynağının (APU) ilk çalışması için gerekli elektriği sağlar. Acil durumlarda da yedek enerji kaynağı olarak bulunur.
* '''Jeneratörler:''' Motordan veya APU'dan aldıkları dönme hareketini doğru akım elektriğe çevirirler ve uçağın sistemlerini besler.
* '''Alternatörler:''' Uçağın motor ve varsa APU'dan aldıkları dönme hareketini alternatif akım elektriğe çevirirler. Alternatörler, motorların değişik devrelerinde sabit, güvenilir enerji sağlar. Günümüzün modern uçaklarında alternatörler ana üreticilerdir.
== Elektrik akım çeviricileri, regülatörler ==
Alternatif akımı doğru akıma çevirirler, voltaj değişmelerini önlerler.
=== Elektrik dağıtım sistemleri ===
* '''Dağıtım baraları (BUS bar):''' Elektriği cihazlara ulaştıran merkezi dağıtım hattıdır.
* '''Kablolar, kablo grupları (electical hardness)'''
=== Sigortalar ===
Cihazları aşırı akımdan korur. Daha önce basma çekme düğme şeklinde olan sigortalar, gelişmiş cam kokpitli modern uçaklarda pilotun önündeki ekranlarda görülebilmekte, arıza mesajı verilmekte, pilot tarafından yerinden kalkmadan ekrana bağlı tuşlarla elektronik olarak reset edilebilmektedir. Klasik sigortalar büyük çaplı uçaklarda pilot kabininin içinde veya yakınında, küçük uçaklarda harici kapakların içinde bulunur.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Geleneksel uçak]]
* [[Uçak Mühendisliği]]
* [[Havacılık Mühendisliği]]
*[[Uçaklarda elektrik sistemleri]]
== Kaynakça ==
{{commons|Aircraft}}
{{Kaynakça}}
{{Portal|Havacılık}}
{{Havacılık}}
[[Kategori:Uçaklar|*]]
[[Kategori:Fransız icatları]]
| |||