Soy gaz: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k düzeltme
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k düzeltme
96. satır:
[[Dosya:Endohedral fullerene.png|thumb|Bir soy gaz atomu içeren bir [[endohedral fulleren]] bileşiğini gösteren çizim.]]
 
Soy gazlar, soy gaz atomunun [[fulleren]] molekülü içinde kıstırıldığı [[endohedral fulleren]] bileşikleri oluşturabilmektedir. 1993'te, 60&nbsp;karbon atomu içeren bir küresel molekül olan {{chem|C|60}}, yüksek basınç altında soy gazlara maruz bırakıldığında {{chem|He@C|60}} gibi [[koordinasyon bileşiği|koordinasyon bileşiklerinin]] oluşabileceği keşfedildi (''@'' gösterimi helyumun {{chem|C|60}} içerdiğini ancak ona kovalent olarak bağlanmadığını belirtmektedir).<ref>{{Dergi kaynağı |başlık=Stable compounds of helium and neon. He@C60 and Ne@C60 |son1=Saunders |ilk1=M. |son2=Jiménez-Vázquez |ilk2=H. A. |son3=Cross |ilk3=R. J. |son4=Poreda |ilk4=R. J. |dergi=Science |yıl=1993 |cilt=259 |dil=İngilizce |sayfalar=1428-1430 |doi=10.1126/science.259.5100.1428 |pmid=17801275 |sayı=5100 |bibcode= 1993Sci...259.1428S}}</ref> 2008 itibarı ile helyum, neon, argon, kripton ve ksenonlu endohedral bileşikler elde edildi.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Incorporation of helium, neon, argon, krypton, and xenon into fullerenes using high pressure |son1=Saunders |ilk1=Martin |son2=Jimenez-Vazquez |ilk2=Hugo A. |son3=Cross |ilk3=R. James |son4=Mroczkowski |ilk4=Stanley |son5=Gross |ilk5=Michael L. |son6=Giblin |ilk6=Daryl E. |son7=Poreda |ilk7=Robert J. |dergi=[[J.Journal Am.of Chem.the Soc.American Chemical Society]] |yıl=1994 |dil=İngilizce |cilt=116 |sayı=5 |sayfalar=2193-2194 |doi=10.1021/ja00084a089}}</ref> Bu bileşikler, soy gaz atomunun [[nükleer manyetik rezonans]]ı vasıtasıyla fullerenlerin yapısı ve reaktivitesinin incelenmesinde kullanılmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı |son1=Frunzi |ilk1=Michael |son2=Cross |ilk2=R. Jame |son3=Saunders |ilk3=Martin |başlık=Effect of Xenon on Fullerene Reactions |dergi=Journal of the American Chemical Society |dil=İngilizce |yıl=2007 |cilt=129 |doi=10.1021/ja075568n |sayfalar=13343-6 |pmid=17924634 |sayı=43}}</ref>
 
[[Ksenon diflorür]] ({{chem|XeF|2}}) gibi soy gaz bileşikleri, [[oktet kuralı]]nı ihlâl ettikleri için [[hipervalent molekül|hipervalent]] olarak kabul edilir. Bu bileşiklerdeki bağlanmalar, [[üç merkez dört elektron bağı]] modeli kullanılarak açıklanabilmektedir.{{Kdş|Greenwood|Earnshaw|1997|p=897}}<ref>{{Kitap kaynağı |son=Weinhold |ilk1=F. |son2=Landis |ilk2=C. |başlık=Valency and Bonding |yayımcı=[[Cambridge University Press]] |yıl=2005 |isbn=0521831288 |dil=İngilizce |sayfalar=275-306}}</ref> İlk olarak 1951'de önerilen bu model, üç doğrudaş atomun bağlanmasını göz önünde bulundurur. Örneğin ksenon diflorürdeki bağlanma, her atomun [[atomik orbital|p orbitalinden]] kaynaklanan üç [[moleküler orbital]] ile tanımlanır. Bağlanma, ksenondan gelen dolu bir p orbitali ile her bir flor atomundan gelen yarı dolu p orbitallerinden meydana gelir ve bu da dolu bir bağ orbitali, dolu bir bağ yapmayan orbital ve bir [[Karşıt bağlayıcı moleküler orbital|karşıt bağlayıcı orbital]] ile sonuçlanır. [[HOMO/LUMO|En yüksek dolu moleküler orbital]] iki uç atomda yerelleşir.<ref>{{Dergi kaynağı |son=Pimentel |ilk=G. C. |başlık=The Bonding of Trihalide and Bifluoride Ions by the Molecular Orbital Method |yıl=1951 |sayı=4 |sayfalar=446-448 |doi=10.1063/1.1748245 |dergi=The Journal of Chemical Physics |cilt=19 |bibcode= 1951JChPh..19..446P |dil=İngilizce}}</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Soy_gaz" sayfasından alınmıştır