Gut: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎top: düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
40. satır:
 
==Patofizyoloji==
[[Dosya:Harnsäure Ketoform.svg|thumb|alt=organik bileşik 7,9-dihidro-1H-pürin-2,6,8(3H)-trion|[[Ürik asit]] yapısı]] Gut [[pürin metabolizması]] bozukluğudur<ref name=Lancet2010/> ve nihai metaboliti olan [[ürik asit]] monosodyum ürat şeklinde kristalleştiğinde ve eklem, tendon ve çevre dokularda çökeldiğinde meydana gelir.<ref name=Nature2009/> Bu kristaller daha sonra [[bağışıklık]] sistemi vasıtasıyla meydana gelen yerel bir [[enflamasyon|enflamatuvar]] reaksiyonu tetikler,<ref name=Nature2009/> bu enflamasyon kaskadındaki ana proteinlerden biri [[interleukin 1β]]dır.<ref name=Lancet2010/> Ürik asidi yıkan [[ürikaz]]ın insanlar ve yüksek [[primat]]lardaki evrimsel kaybı bu hastalığı yaygınlaştırmıştır.<ref name=Lancet2010/> Ürik asidi çökelten tetikleyiciler iyi anlaşılmamıştır. Normal düzeylerde de kristalleşebildiği gibi, düzeyler arttıkça kristalleşme olasılığı daha fazladır.<ref name=Nature2009/><ref name="pmid17595458">{{Dergi kaynağı|author=Virsaladze DK, Tetradze LO, Dzhavashvili LV, Esaliia NG, Tananashvili DE |title=[Levels of uric acid in serum in patients with metabolic syndrome] |language=Russian |journal=Georgian Med News |volume= |issue=146 |pages=35–7|year=2007 |month=May |pmid=17595458 |trans_title=Levels of uric acid in serum in patients with metabolic syndrome}}</ref> Akut artrit vakasının tetiklenmesinde önemli olduğu düşünülen diğer faktörler soğuk sıcaklıklar, ürik asit düzeylerinde hızlı değişiklikler, [[asidoz]],<ref name="pmid12672211">{{Dergi kaynağı| authoryazar = Moyer RA, John DS| titlebaşlık = Acute gout precipitated by total parenteral nutrition| journal = The Journal of rheumatology| volume = 30| issue = 4|pages = 849–50| year = 2003| month = April| pmid = 12672211| doi = | url = | issn = }}</ref><ref name="pmid7783706">{{Dergi kaynağı| authoryazar = Halabe A, Sperling O| titlebaşlık = Uric acid nephrolithiasis| journal = Mineral and electrolyte metabolism| volume = 20| issue = 6| pages = 424–31| year = 1994| pmid = 7783706| doi = | url = | issn =}}</ref> artiküler hidrasyon ve [[proteoglikanlar]], [[kolajenler]] ve [[kondroitin sülfat]] gibi [[ekstraselüler matriks]] proteinleridir.<ref name=Lancet2010/> Düşük sıcaklıklarda meydana gelen artmış çökelme durumu, neden ayak eklemlerinin en fazla etkilenen bölge olduğunu kısmen açıklamaktadır.<ref name=Review08/> Ürik asitte görülen hızlı değişiklikler travma, ameliyat, [[kemoterapi]], diüretik ilaçlar ve [[allopürinol]]ün durdurulması ve başlatılması dahil birkaç faktöre bağlı olarak meydana gelebilir.<ref name=Egg2007/> [[Kalsiyum kanal blokerleri]] ve [[losartan]] diğer [[hipertansiyon]].ilaçlarına göre daha düşük bir gut riski ile ilişkilidir.<ref name="pmid22240117">{{Dergi kaynağı| author=Choi HK, Soriano LC, Zhang Y, Rodríguez LA| title=Antihypertensive drugs and risk of incident gout among patients with hypertension: population based case-control study. | journal=BMJ | year= 2012 | volume= 344 | issue= | pages= d8190 | pmid=22240117 |doi=10.1136/bmj.d8190 | pmc=3257215 | url= }}</ref>
 
==Tanı==
50. satır:
 
===Kan testleri===
[[Hiperürisemi]] gutun klasik bir özelliğidir ancak neredeyse çoğu zaman hiperürisemi olmadan meydana gelir ve yükselmiş ürik asit düzeylerine sahip çoğu insanda hiçbir zaman gut gelişmez.<ref name=PM2010/><ref>{{Dergi kaynağı | authoryazar = Sturrock R |title = Gout. Easy to misdiagnose | journal = [[British Medical Journal|BMJ]] | volume = 320 | issue = 7228 | pages = 132–33 | year = 2000 | pmid = 10634714 |url=http://bmj.bmjjournals.com/cgi/content/full/320/7228/132 | doi = 10.1136/bmj.320.7228.132 | pmc = 1128728}}</ref> Bu nedenle, ürik asit düzeylerinin ölçülmesinin tanı koyma açısından faydaları sınırlıdır.<ref name=PM2010/> Hiperürisemi, erkeklerde 420 μmol/l (7,0&nbsp;mg/dl) ve kadınlarda 360 μmol/l (6,0&nbsp;mg/dl) üzerindeki [[kan plazması|plazma]] ürat düzeyi olarak tanımlanır.<ref>{{Dergi kaynağı |author=Sachs L, Batra KL, Zimmermann B |title=Medical implications of hyperuricemia |journal=Med Health R I |volume=92 |issue=11 |pages=353–55|year=2009 |month=November |pmid=19999892 |doi= |url=}}</ref> Yaygın olarak yapılan diğer kan testleri [[alyuvar sayımı]], [[elektrolit]]ler, [[böbrek fonksiyonu]] ve [[eritrosit sedimantasyon hızı]]dır (ESR). Ancak, enfeksiyon yokluğundaki guta bağlı olarak hem alyuvar hem de ESR yükselmiş olabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://emedicine.medscape.com/article/329958-diagnosis | başlık = Gout: Differential Diagnoses & Workup - eMedicine Rheumatology | çalışma = | erişimtarihi = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20101222204111/http://emedicine.medscape.com:80/article/329958-diagnosis | arşivtarihi = 22 Aralık 2010}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://emedicine.medscape.com/article/808628-diagnosis | başlık = Gout and Pseudogout: Differential Diagnoses & Workup - eMedicine Emergency Medicine | çalışma = | erişimtarihi = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20101210091705/http://emedicine.medscape.com:80/article/808628-diagnosis | arşivtarihi = 10 Aralık 2010}}</ref> 40,0×10<sup>9</sup>/l'lik (40.000/mm<sup>3</sup>) yüksek bir alyuvar sayımı belgelenmiştir.<ref name=Egg2007/>
 
===Ayırıcı tanı===
62. satır:
 
===NSAİİ'ler===
NSAİİ'ler gutun olağan birinci basamak tedavisidir ve hiçbiri diğerinden anlamlı derecede daha az veya daha çok etkili değildir.<ref name=Review08/> Bu ilaçlarla dört saat içinde iyileşme görülebilir ve bir iki haftalık tedavi önerilir.<ref name=Review08/><ref name=Lancet2010/> Ancak, bu ilaçların [[gastrointestinal kanama]], [[böbrek yetmezliği]] veya [[kalp yetmezliği]].gibi sağlık sorunları olan kişilerde kullanılmaları önerilmez.<ref name=JFP09/> Geçmişte [[indometazin]] en sık kullanılan NSAİİ olsa da, daha üstün bir etkinin olmadığı durumlarda daha iyi yan etki profilinden dolayı [[ibuprofen]] gibi bir alternatif tercih edilebilir.<ref name=CFP09>{{Dergi kaynağı|author=Laubscher T, Dumont Z, Regier L, Jensen B |title=Taking the stress out of managing gout |journal=Can Fam Physician |volume=55 |issue=12 |pages=1209–12 |year=2009 |month=December |pmid=20008601 |doi= |url=|pmc=2793228}}</ref> NSAİİ'lere bağlı gastrik yan etki riski taşıyan kişilere ilave bir [[proton pompası inhibitorü]] verilebilir.<ref name="CKS-NLH">{{Web kaynağı | authoryazar = Clinical Knowledge Summaries | başlık = Gout - Management -- What treatment is recommended in acute gout? | url = http://cks.library.nhs.uk/gout/management/detailed_answers/managing_acute_gout/treatment | yayıncı = [[National Library for Health]] | erişimtarihi =26 Ekim 2008| arşivurl = http://web.archive.org/web/20081216120025/http://cks.library.nhs.uk:80/gout/management/detailed_answers/managing_acute_gout/treatment | arşivtarihi = 16 Aralık 2008}}</ref>
 
===Kolşisin===
86. satır:
 
==Epidemiyoloji==
Gut, hayatlarının bir döneminde Batı nüfusunun yaklaşık %1-2'sini etkiler ve gün geçtikçe daha da yaygın hale gelmektedir.<ref name=Review08>{{Dergi kaynağı |author=Chen LX, Schumacher HR |title=Gout: an evidence-based review |journal=J Clin Rheumatol |volume=14 |issue=5 Suppl |pages=S55–62 |year=2008 |month=October |pmid=18830092|doi=10.1097/RHU.0b013e3181896921 |url=}}</ref><ref name=Lancet2010>{{Dergi kaynağı |author=Richette P, Bardin T|title=Gout |journal=Lancet |volume=375 |issue=9711 |pages=318–28 |year=2010 |month=January |pmid=19692116|doi=10.1016/S0140-6736(09)60883-7 |url=}}</ref> Gut oranları 1990-2010 yılları arasında neredeyse iki katına çıkmıştır.<ref name=Nature2009>{{Dergi kaynağı |author=Terkeltaub R |title=Update on gout: new therapeutic strategies and options|journal=Nat Rev Rheumatol |volume=6 |issue=1 |pages=30–8 |year=2010 |month=January |pmid=20046204|doi=10.1038/nrrheum.2009.236 |url=}}</ref> Bu artışın artan yaşam süresi beklentisi, yeme alışkanlıklarındaki değişiklik ve gut ile ilişkili metabolik sendrom ve [[yüksek tansiyon]] gibi hastalıklardaki artıştan dolayı olduğu düşünülmektedir.<ref name=Epi2008>{{Dergi kaynağı |author=Weaver AL |title=Epidemiology of gout |journal=Cleve Clin J Med |volume=75 Suppl 5|issue= |pages=S9–12 |year=2008 |month=July |pmid=18819329 |doi= |url=}}</ref> Gut oranlarını yaş, ırk ve mevsim dahil birkaç faktörün etkilediği bulunmuştur. 30 yaş üzeri erkeklerde ve 50 yaş üstü kadınlarda görülme sıklığı %2'dir.<ref name=JFP09>{{Dergi kaynağı |author=Winzenberg T, Buchbinder R |title=Cochrane Musculoskeletal Group review: acute gout. Steroids or NSAIDs? Let this overview from the Cochrane Group help you decide what's best for your patient |journal=J Fam Pract |volume=58 |issue=7 |pages=E1–4 |year=2009 |month=July |pmid=19607767|doi= |url=}}</ref> Amerika Birleşik Devletlerinde gutun Afrika kökenli Amerikalı erkeklerde görülmesi Avrupa kökenli Amerikalılara göre iki kat daha olasıdır.<ref>{{Web kaynağı | authoryazar = Rheumatology Therapeutics Medical Center | başlık = What Are the Risk Factors for Gout? | url = http://www.arthritisconsult.com/gout.html#risk | erişimtarihi =26 Ocak 2007| arşivurl = http://web.archive.org/web/20120101120451/http://www.arthritisconsult.com:80/gout.html | arşivtarihi = 1 Ocak 2012}}</ref> Bu oranlar Pasifik Adalarında yaşayan kişiler ve Yeni Zelanda'daki [[Māori insanları|Māori]] arasında yüksektir ancak Avustralya yerlileri arasında nadiren görülür. Halbuki Avustralya yerlileri daha yüksek bir ortalama serum ürik asit konsantrasyonuna sahiptir.<ref name="pmid10225809">{{Dergi kaynağı|author=Roberts-Thomson RA, Roberts-Thomson PJ |title=Rheumatic disease and the Australian aborigine |journal=Ann. Rheum. Dis. |volume=58 |issue=5 |pages=266–70 |year=1999 |month=May |pmid=10225809 |pmc=1752880 |url=http://ard.bmjjournals.com/cgi/content/full/58/5/266 |doi=10.1136/ard.58.5.266}}</ref> Çin, Polinezya ve kırsal alt-Sahara Afrika bölgesinde yaygın hale gelmiştir.<ref name=Lancet2010/> Bazı çalışmalarda gutu ataklarının ilkbahar döneminde daha sık meydana geldiği bulunmuştur. Bu durum yeme alışkanlıkları, alkol tüketimi, fiziksel aktivite ve sıcaklıktaki mevsimsel değişikliklere bağlanmıştır.<ref>{{Dergi kaynağı |author=Fam AG |title=What is new about crystals other than monosodium urate? |journal=Curr Opin Rheumatol |volume=12 |issue=3 |pages=228–34 |year=2000 |month=May |pmid=10803754 |doi= 10.1097/00002281-200005000-00013|url=}}</ref>
 
==Tarihçe==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gut" sayfasından alınmıştır