İsrail: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Specialist34 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
düzeltme AWB ile
72. satır:
| kadastro_yüzölçümü_milkare =
| kadastro_yüzölçümü_sırası =
| tahmini_nüfus = 8.238.300<ref name="IsraelCBS">{{Web kaynağı | url = http://www.cbs.gov.il/reader/cw_usr_view_SHTML?ID=629 | titlebaşlık = Israel Central Bureau of Statistics, Population, end of 8/2014 | datetarih =22 Ekim 2014| publisheryayıncı = [[Israel Central Bureau of Statistics]] | accessdateerişimtarihi =22 Ekim 2014| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160326100848/http://cbs.gov.il/reader/cw_usr_view_SHTML?ID=629 | arşivtarihi = 26 Mart 2016}}</ref>
| tahmini_nüfus_sırası = 96.
| tahmini_nüfus_tarihi = 2014
| sayım_nüfusu = 7.412.200<ref>{{Web kaynağı | url = http://www1.cbs.gov.il/www/mifkad/mifkad_2008/profiles/rep_e_000000.pdf | titlebaşlık = The 2008 Israel Integrated Census of Population and Housing | publisheryayıncı = Israel Central Bureau of Statistics | datetarih =28 Aralık 2008| format = PDF | accessdateerişimtarihi =17 Şubat 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160108182039/http://www1.cbs.gov.il:80/www/mifkad/mifkad_2008/profiles/rep_e_000000.pdf | arşivtarihi = 8 Ocak 2016}}</ref>
| sayım_nüfusu_sırası = 99.
| sayım_nüfusu_tarihi = 2008
181. satır:
=== Askeri ===
[[Dosya:IAI-Lavi-B-2-hatzerim-2.jpg|thumb|sol|[[IAI Lavi]], askeri teknoloji gösterisinde.]]
İsrail, sadece [[Umman]] ve [[Suudi Arabistan]]ın gerisinde olmak üzere [[GSYİH]]'sine oranla en yüksek savunma bütçesine sahip ülkedir<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sipri.org/research/armaments/milex/milex_database | titlebaşlık = SIPRI Military Expenditure Database | last1 = Fleurant | first1 = Dr Aude-Emmanuelle | last2 = Perlo-Freeman | first2 = Samuel | last3 = Kelly | first3 = Noel | datetarih =27 Haziran 2014| website = Stockholm International Peace Research Institute | publisheryayıncı = Stockholm International Peace Research Institute | accessdateerişimtarihi =14 Ağustos 2014| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160513023650/http://www.sipri.org/research/armaments/milex/milex_database | arşivtarihi = 13 Mayıs 2016}}</ref>. İsrail Savunma Kuvvetleri, İsrail özel kuvvetlerinin tek askeri kanadıdır ve Genelkurmay Başkanı kabinenin alt-yönetimi ile "Ramatkai"nin başıdır. İSK, kara, hava ve deniz kuvvetlerinden oluşur. [[1948 Arap-İsrail Savaşı]]nda ülkenin kurulmasından önce -Haganah önderliğinde- paramiliter grupların birleştirilmesi ile kuruldu<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://dover.idf.il/IDF/English/about/History/40s/1948/default.htm |publisher=Israel Defense Forces |accessdate=31 Temmuz 2007|title=History: 1948 |year=2007}}</ref> . İSK ayrıca Mossad ve Shabak ile çalışan Askeri Haberalma Yönetiminin (Aman) kaynaklarından yararlanır<ref>{{Harvard citation no brackets |Henderson |2003 |p=97}}</ref>. Kısa tarihinde, birçok büyük savaş ve sınır çatışmaları olan İsrail Savunma Kuvvetleri dünyanın en deneyimli ordusu olmuştur.<ref>{{Dergi kaynağı |url=http://www.mfa.gov.il/MFA/Facts+About+Israel/State/THE+STATE-+Israel+Defense+Forces+-IDF-.htm |publisher=Israel Ministry of Foreign Affairs |title=The State: Israel Defense Forces (IDF) |accessdate=9 Ağustos 2007|date=13 Mart 2009}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.globalsecurity.org/military/world/israel/idf.htm | publisheryayıncı = GlobalSecurity.org | titlebaşlık = Israel Defense Forces | accessdateerişimtarihi =16 Eylül 2007| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160415141906/http://www.globalsecurity.org/military/world/israel/idf.htm | arşivtarihi = 15 Nisan 2016}}</ref>
 
Çoğu İsrailli orduya 18 yaşında katılır. Erkekler 3 yıl ve kadınlar 2 ila 3 yıl hizmet eder<ref>{{Dergi kaynağı|url=http://www.mfa.gov.il/MFA/Facts%20About%20Israel/State/The%20Israel%20Defense%20Forces |title=The Israel Defense Forces |publisher=Israel Ministry of Foreign Affairs |accessdate=21 Ekim 2006}}</ref>. Zorunlu hizmetten sonra, İsrail erkekleri yedek kuvvetlere katılır ve genellikle kırklı yaşlarına dek senede birkaç hafta görev yaparlar. Çoğu kadın ise yedek görevden muaftır. İsrailin Arap vatandaşları ([[Dürzi]]ler dışında) ve tam zamanlı dini eğitim alanlar da askeri hizmetten muaftırlar; Yeshiva öğrencilerinin bu muafiyeti yıllarca tartışma konusu olmasına rağmen<ref>{{Harvard citation no brackets|Stendel|1997|pp=191–192}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.haaretz.com/news/cool-law-for-wrong-population-1.220687 |date=16 Mayıs 2007|accessdate=19 Mart 2012|title=Cool law, for wrong population |last=Shtrasler |first=Nehemia |newspaper=Haaretz}}</ref>. Çeşitli nedenlerle askeri hizmetten muaf olmak isteyenler için hastane, okul ve sosyal yardımlaşma hizmetlerini içeren Sherut Leumi veya ulusal servis bir alternatif oluşturur<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nbn.org.il/aliyahpedia/army/585-sherut-leumi-national-service.html | publisheryayıncı = Nefesh B'Nefesh | accessdateerişimtarihi =20 Mart 2012| titlebaşlık = Sherut Leumi (National Service) | arşivurl = http://web.archive.org/web/20141108085521/http://www.nbn.org.il:80/aliyahpedia/army/585-sherut-leumi-national-service.html | arşivtarihi = 8 Kasım 2014}}</ref>. Zorunlu askerlik programının bir sonucu olarak, İSK yaklaşık 176.500 aktif asker ve ek olarak 445.00 yedek ile hizmet verir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://cdn.www.inss.org.il.reblazecdn.net/upload/(FILE)1356331663.pdf | titlebaşlık = Israel | year = 2012 | workeser = Middle East Military Balance | publisheryayıncı = Institute for National Security Studies | location = Tel Aviv | accessdateerişimtarihi =25 Mart 2013| arşivurl = http://web.archive.org/web/20130606024315/http://cdn.www.inss.org.il.reblazecdn.net/upload/(FILE)1356331663.pdf | arşivtarihi = 6 Haziran 2013}}</ref>
 
[[Dosya:Merkava4m-Windbreaker-0036a.jpg|thumb|[[Merkava]] tankları 1979'dan beri hizmettedir. Bu Mk 4 Merkava aktif koruma sistemi ile donatılmıştır.]]
Ulusal ordu, ağırlıklı olarak ülke içinde dizayn edilip üretildiği kadar ithal de edilen yüksek teknolojili silahlara dayanır. 1967'den beri özellikle Birleşik Devletler kayda değer miktarda askeri yardım yapmıştır; 2013-2018 yılları arasında yıllık 3,15 milyar Dolarlık yardım yapması beklenmektedir<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/foreign_aid.html | titlebaşlık = U.S. Aid To Israel | publisheryayıncı = Jewishvirtuallibrary.org | accessdateerişimtarihi =29 Eylül 2010| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160627100659/http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/foreign_aid.html | arşivtarihi = 27 Haziran 2016}}</ref><ref name="nyt">{{Haber kaynağı |url=http://www.nytimes.com/2007/08/17/world/middleeast/17israel.html |work=The New York Times |title=Israel to Get $30&nbsp;Billion in Military Aid From U.S |date=17 Ağustos 2007|accessdate=23 Eylül 2007|last=Erlanger |first=Steven }}</ref>. Arrow (Ok) füzeleri dünyanın az sayıdaki operasyonel anti-balistik füze sistemlerinden biridir<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=56544 |newspaper=The Jerusalem Post |title='Arrow can fully protect against Iran' |last=Katz |first=Yaakov |date=30 Mart 2007|accessdate=20 Mart 2012}}</ref>. İsrail'in Iron Dome (Demir Çatı) anti-füze hava savunma sistemi, Gazze Şeridindeki Filistinli militerlerin ateşlediği binlerce Kassam, 122&nbsp;mm Grad ve Fajr-5 ile ağır roket saldırıları karşısında dünya çapında takdir topladı.<ref name=Johnson>{{Haber kaynağı|title=How Israel Developed Such A Shockingly Effective Rocket Defense System|author=Robert Johnson|url=http://www.businessinsider.com/how-israel-developed-the-iron-dome-2012-11?op=1#ixzz2Cme6aQn5|work=Business Insider|date=19 Kasım 2012|accessdate=20 Kasım 2012}}</ref><ref name=Tory>{{Haber kaynağı|title=A Missile-Defense System That Actually Works?|author=Sarah Tory|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2012/11/israel_iron_dome_defense_how_has_missile_defense_changed_battle_in_gaza.html|work=Slate|date=19 Kasım 2012|accessdate=20 Kasım 2012}}</ref>
 
<!--[[Dosya:Flickr - Israel Defense Forces - Israeli and Greek Navies Join Forces in Drill.jpg|thumb|sol|An [[Israeli Navy]] [[Sa'ar 4.5-class missile boat|''Sa'ar'' class missile boat]] and a [[Roussen-class fast attack craft|''Roussen'' class fast attack craft]] of the [[Hellenic Navy]] conduct a joint military exercise in the [[Aegean Sea]].]]-->
[[Yom Kippur Savaşı]]ndan itibaren İsrail, [[Casus uydu]] iletişim ağı geliştirdi<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/kent-csi/vol44no5/html/v44i5a04p.htm | publisheryayıncı = Central Intelligence Agency | titlebaşlık = Israel's Quest for Satellite Intelligence | last = Zorn | first = E. L. | datetarih =8 Mayıs 2007| accessdateerişimtarihi =19 Mart 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160416012211/https://www.cia.gov/library/center-for-the-study-of-intelligence/kent-csi/vol44no5/html/v44i5a04p.htm | arşivtarihi = 16 Nisan 2016}}</ref>. Ofeq programının sonucunda İsrail bu tür uyduları yerleştirebilen dünyanın yedi ülkesinden biri oldu.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=64499 |newspaper=The Jerusalem Post |title=Analysis: Eyes in the sky |last=Katz |first=Yaakov |date=11 Haziran 2007|accessdate=20 Mart 2012}}</ref> Kuruluşundan beri İsrail GSYİH'nin önemli miktarını savunmaya harcadı.<ref>{{Dergi kaynağı |url=http://www.thejerusalemfund.org/www.thejerusalemfund.org/carryover/pubs/20010130ib.html |publisher=The Jerusalem Fund |title=Israel's Defense Budget: The Business Side of War |last=Seitz |first=Charmaine |accessdate=16 Eylül 2007|date=30 Ocak 2001}} (first appeared in Information Brief No. 64)</ref> Örnek olarak 1984'te bu miktar [[GSYİH]]'nin %24'ydü. 2006'da ise %7,3'e düştü.<ref name="cia"/>
 
İsrail'in geniş ölçüde kimyasal ve biyolojik kitle imha silahlarına sahip olduğuna inanıldığı gibi nükleer silahlara sahip olduğuna da inanılır<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.iaea.org/newscenter/transcripts/2004/alahram27072004.html | titlebaşlık = Transcript of the Director General's Interview with Al-Ahram News | first = Mohamed | last = ElBaradei | authorlink = Mohamed ElBaradei | publisheryayıncı = International Atomic Energy Agency | datetarih =27 Temmuz 2004| accessdateerişimtarihi =20 Mart 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160121031911/https://www.iaea.org/NewsCenter/Transcripts/2004/alahram27072004.html | arşivtarihi = 21 Ocak 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.vaccines.mil/documents/library/proliferation.pdf | titlebaşlık = Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks | publisheryayıncı = Office of Technology Assessment | datetarih = August 1993 | accessdateerişimtarihi =29 Mart 2012| pages = 65, 84 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304081437/http://www.vaccines.mil/documents/library/proliferation.pdf | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>. İsrail, [[Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması]]'nı imzalamamıştır<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.un.org/en/conf/npt/2005/background.html | titlebaşlık = Background Information | datetarih =27 Mayıs 2005| workeser = 2005 Review Conference of the Parties to the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT) | publisheryayıncı = United Nations | accessdateerişimtarihi =9 Nisan 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20160721225043/http://www.un.org/en/conf/npt/2005/background.html | arşivtarihi = 21 Temmuz 2016}}</ref> ve nükleer silah kapasitesi hakkında kasıtlı belirsizlik politikasını sürdürmektedir<ref>Ziv, Guy, "To Disclose or Not to Disclose: The Impact of Nuclear Ambiguity on Israeli Security," Israel Studies Forum, Vol. 22, No. 2 (Winter 2007): 76–94</ref>. İsrail [[Irak]]'ın [[Scud füzesi|Scud füze]]leri ile saldırıya uğradığı 1991'deki Körfez savaşı sonrası, Merkhav Mugan olarak isimlendirilen kimyasal ve biyolojik maddeleri geçirmeyen takviye güvenlik odalarını İsraildeki tüm evler için zorunlu kılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://israelhomeowner.brinkster.net/Glossary.asp | titlebaşlık = Glossary | publisheryayıncı = Israel Homeowner | accessdateerişimtarihi =20 Mart 2012| arşivurl = http://web.archive.org/web/20120517224030/http://israelhomeowner.brinkster.net/Glossary.asp | arşivtarihi = 17 Mayıs 2012}}{{Ölü bağlantı|tarih=October 2013}}</ref>
 
İsrail sürekli olarak çok düşük not aldığı [[Küresel Barış Endeksi]] sıralamasında, 2011 verilerine göre 153 ülke içinde 145. sıradadır<ref>{{Web kaynağı | authoryazar = Share this Email Twitter FacebookRankCountryScore | url = http://www.visionofhumanity.org/gpi-data/#/2011/scor | titlebaşlık = Rankings & Results « Vision of Humanity | publisheryayıncı = Visionofhumanity.org | accessdateerişimtarihi =15 Eylül 2011| arşivurl = http://web.archive.org/web/20130601050427/http://www.visionofhumanity.org:80/gpi-data/ | arşivtarihi = 1 Haziran 2013}}</ref>.
 
İsrail dünyanın en büyük silah ihracatçılarından biridir, 2007'de 4. en büyük silah ihracatçısı olmuştur<ref>[http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3481578,00.html Israel becomes world's 4th largest arms exporter, defense officials say] Associated Press, Published: 12.11.07</ref>. İsrailin ihraç ettiği silahların büyük çoğunluğu güvenlik nedenleri ile rapor edilmez.<ref>[http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/.premium-1.567693 Israel reveals more than $7 billion in arms sales, but few names] By Gili Cohen | 9 January 2014, Haaretz</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İsrail" sayfasından alınmıştır