|
|isim = Arthur Henderson
|resim = 1910 Arthur Henderson.jpg
|makam = [[Birleşik Krallık Dışişleridışişleri Bakanıbakanı]]
|dönembaşı = 7 Haziran 1929
|dönemsonu = 24 Ağustos 1931
|öncegelen = [[Austen Chamberlain]]
|sonragelen = [[Rufus Isaacs]]
|makam1 = [[Birleşik Krallık İçişleriiçişleri Bakanıbakanı]]
|dönembaşı1 = 23 Ocak 1924
|dönemsonu1 = 4 Kasım 1924
|öncegelen1 = [[William Bridgeman]]
|sonragelen1 = [[Sir William Joynson-Hicks]]
|makam2 = [[İşçi Partisi (Birleşik Krallık)|İşçi Partisi Liderilideri]]
|dönembaşı2 = 28 Ağustos 1931
|dönemsonu2 = 25 Ekim 1932
|imza =
}}
'''Arthur Henderson''' (13 Eylül 1863, [[Glasgow]], [[İskoçya]]- 20 Ekim 1935, [[Londra]]), [[İngiltere]]),Britanyalı siyasetçidir. [[İşçi Partisi (Britanya)|Britanya İşçi Partisi]]'ni örgütleyen başlıca siyaset adamlarından biribiridir. Haziran 1929-Ağustos 1931 arasında dışişleri bakanlığı yapmış, 1934'te [[Nobel Barış Ödülü]]'nü almıştır.
== Biyografi ==
Robert Stephenson'ın [[Newcastle upon Tyne]]'daki (Northumberland) lokomotif tesislerinde dökümcü olan Henderson, Dökümcüler Sendikası'nın [[Newcastle]] şube sekreteri oldu. [[Darlington]], [[Durham]] ve Newcastle belediye meclislerinde Liberal Parti üyesi olarak görev aldı. 1903'te Darlington belediye başkanı seçildi. Aynı yılın sonunda Durham'daki [[Bernard Castle]]'dan İşçi Partisi adayı olarak [[Avam Kamarası]]'na girdi. Böylece ilk kez bir İşçi Partisi üyesi hem [[Muhafazakâr Parti (Birleşik Krallık)|Muhafazakarlar]]ın, hem de Liberallerin adayı karşısında seçimlerde başarı sağlıyordu. Henderson, seçkin bir konuşmacı olmamakla birlikte 1914, 1921-23 ve 1925-27'de Avam Kamarası'nda partisinin önde gelen yöneticileri arasına girdi. 1908-10 ve 1914-17 dönemlerinde İşçi Partisi genel başkanlığı yapan Henderson, 1911'den 1934'e değin parti sekreterliği görevini de yürüttü.
Henderson, Avam Kamarası'ndaki İşçi Partili üyelerin çoğunluğuyla birlikte Ağustos 1914'te [[Birleşik Krallık]]'in [[I. Dünya Savaşı]]'ndaki tutumunu destekledi. Böylece o sırada İşçi Partisi'ndeki barışçı azınlığın önderi [[Ramsay MacDonald]]'dan partinin parlamento grup başkanlığını devraldı. Savaş döneminde [[Herbert Henry Asquith]]'in koalisyon hükümeti sırasında (Mayıs 1915-Aralık 1916) önce Eğitim Kurulu başkanı, daha sonra da devlet saymanı ve işçi sorunları konusunda genel danışman olarak görev aldı. Asquith'in yerine [[David Lloyd George]] geçince yeni başbakanı destekleyen Henderson, beş kişilik savaş kabinesinde sandalyesiz bakan oldu. 1917 yazında [[Rusya]]'ya gitti. [[Stockholm]]'de uluslararası bir [[sosyalist]] konferans toplanması yönünde [[Aleksandr Kerenski]]'nin devrimci geçici hükümetinin önerdiği planı kabul etti. Lloyd George önce bu öneriye katıldığı izlenimini verdiyse de sonradan görüş değiştirdi. Henderson bunun üzerine kabineden istifa etti (12 Ağustos).
Henderson 1918 boyunca bütünüyle parti sekreterliğiyle ilgilendi. [[Sosyalist]] reformcu [[Sidney Webb]]'le birlikte parti tüzüğünün büyük bölümünü kaleme aldı. Bu tüzük, İşçi Partisi'ni ilk kez seçim bölgelerinde etkili örgütleri olan açıkça sosyalist bir parti konumuna kavuşturdu. İşçi Partisi altı yıl sonra ilk kez iktidara geldiğinde (Ocak-Kasım 1924) MacDonald hükümetinde Henderson içişleri bakanı oldu.
MacDonald'ın II. İşçi Partisi hükümetinde dışişleri bakanlığı yapan Henderson [[Milletler Cemiyeti]]'ni hararetle destekledi. Mayıs 1931'de Dünya Silahsızlanma Konferansı başkanı seçildi. İşsizlere verilen ödeneklerin kısılması kararı nedeniyle arasının açıldığı MacDonald Ağustos 1931'de bir ulusal koalisyon hükümeti kurunca, Henderson dışişleri bakanlığından istifa etti. Artık bütünüyle [[silahsızlanma]] çalışmalarıyla ilgileniyordu; [[Nobel Barış Ödülü]]'nü de bu çalışmalarından dolayı aldı. Son önemli görevini Temmuz 1933'te yerine getirdi. [[Paris]], [[Roma]], [[Berlin]], [[Prag]] ve [[Münih]]'e (burada [[Adolf Hitler]]'le görüştü) giderek silahların sınırlandırılmasına yönelik bir planı savunmaya çalıştı.
Mary Agnes Hamilton'un kaleme aldığı ''Arthur Henderson'' 1938'de yayımlanmıştır.
== Dış bağlantılar ==
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1934/henderson-bio.html Biyografi - Nobelprize.org]
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{İskoç-siyasetçi-taslak}}
| 