XV. Louis: Revizyonlar arasındaki fark

Fransa kralı [[XIV. Louis]]'nin (hd 1643-1715) torununun oğlu, [[Burgonya]] dükü Louis'yle [[Savoya Hanedanı|Savoya]]'lı Marie-Adelaide'nin oğluydu. Anne ve babasıyla hayatta kalan tek ağabeyi 1712'de öldüğü için, XIV. Louis'nin ölmesi üzerine ([[1 Eylül]] [[1715]]) tahta çıktı. Şubat 1723'te reşit ilan edilmesine değin ülkeyi naip sıfatıyla Orleans dükü II. Philippe yönetti. Philippe, Louis'yi 1721'de [[İspanya]] kralı [[V. Felipe]]'nin kızı Mariana'yla evlendirdi. Philippe'in Aralık 1723'te ölmesinin ardından Louis, Conde 7. prensi Louis-Henri'yi başnazırlığa atadı. Louis'nin Maraiana'yla evliliğini iptal eden Louis-Henri onu devrik [[Polonya]] kralı I. Stanislaw'ın kızı Marie Leszczynska'yla evlendirdi. Louis'nin hocası Piskopos (sonradan Kardinal) Andre-Hercule de Fleury 1726'da Louis-Henri'nin yerine başnazır oldu.Öte yandan [[Polonya]] ve [[Fransa]] tahtları arasındaki akrabalık ilişkisi, Fransa'nın [[Polonya Veraset Savaşı]]'na (1733-1738) katılarak Avusturya ve [[Rusya]]'yla karşı karşıya gelmesine yol açtı.

Ama Louis her konuda pasif bir hükümdar da değildi. Entrika yoluyla uluslararası olayların akışına yön verme arzusu 1748'de ''secret du roi'' (kralın sırrı) olarak bilinen, karmaşık bir gizli diplomasi sistemi kurmasıyla sonuçlandı. Önemli Avrupa başkentlerine yerleştirilen Fransız gizli ajanları, Louis'nin emriyle, çoğu kez kamuoyuna açıklananlara ters düşen siyasi hedefler doğrultusunda etkinlikte bulunmakla görevlendiriliyorlardı. Louis gizli diplomasi yöntemine ilk kez Polonya krallığına bir Fransızın seçilmesini sağlamak için başvurdu.Resmi açıklamalarda reddettiği bu girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasından kısa bir süre sonra ülkesiyle [[İsveç]], [[Prusya]], [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] ve [[Polonya]] arasında [[Avusturya]]'ya karşı bir ittifak kurmak amacıyla ajan ağını genişletti. Ama bakanları gizli diplomasiden habersiz oldukları için, dış politika alanında karar alıp uygulamayı olanaksızlaştıran bir kargaşa yaşanmaya başladı. Louis 1756'da Madame de Pompadour'un etkisyleetkisiyle, gizli diplomasi yoluyla ulaşmaya çalıştığı hedefleri geçici olarak bir yana bırakarak Avusturya'yla ittifak kurdu.Bundan kısa süre sonra Avusturya ve Fransa ile [[İngiltere]] ve [[Prusya]] arasında başlayan [[Yedi Yıl Savaşı]] 1756'dan 1763'e değin sürdü. Louis'nin savaş nedeniyle kara Avrupa'sında Avusturyalılara karşı üstlendiği sorumluluklar, Fransa'dan çok daha büyük deniz gücü olan ve zengin denizaşırı kaynaklara sahip İngiltere'ye karşı sömürgelerde yürüttüğü mücadeleyi olumsuz yönde etkiledi.Sonuçta [[Kuzey Amerika]] ve [[Hindistan]]'daki Fransız sömürgelerinin hemen tümü İngiltere'ye geçti. 1758-1770 arasında dışişleri bakanlığı yapan, Madame de Pompadour'un gözdesi Choisel dükü Etienne-François Fransa'yı eski askeri gücüne kavuşturmayı başardı. Ama Louis'nin gizli diplomasisinin Polonya'da başarısızlığa uğraması Rusya, Avusturya ve Prusya'nın Polonya'yı paylaşarak (1772) Fransa'nın [[Orta Avrupa]]'daki nüfuzuna son vermeleriyle sonuçlandı.

Gençliğinde ''Sevilen'' lakabıyla anılmasına karşın zamanla uyruklarının güvenini yitiren Louis'nin hükümdarlığının son yıllarında, Parlement'ların (Yüksek Mahkeme) kral tarafından çıkarılan yasaların yürürlüğe girmesini engelleme ayrıcalığına son verilerek, zayıflayan zayıflayan krallık otoritesi güçlendirilmeye çalışıldı.XIV. Louis'nin askıya aldığı bu ayrıcalık naiplik döneminde Parlement'lara yeniden tanınmıştı. Yargıçlar sonradan, ''États-Généraux'''nun toplantıya çağrılmamasından da yararlanarak kendilerini krallığın temel yasalarının savunucusu ilan etmiş ve taşra Parlement'larıyla Paris Parlement'ı arasında güçlü bir birlik kurarak taht karşısındaki konumlarını güçlendirmişlerdi. Böylece [[John Law]]'ın mali sistemine son vermişler, 1764'te [[Cizvitler]]in Fransa'dan sürülmesinde önemli rol oynamışlar ve Bretanya'nın merkezi yönetimle bağlarını bir süre için koparmışlardı. Parlement'lar mali reformların önünde de büyük engel oluşturuyorladrıoluşturuyorlardı. Parlement'ların yetkilerini kötüye kullanmalarına son vermeye kararlı olan Adalet Bakanı Rene du Maupeou, 1711'de Paris Parlement'ının yetkilerini yargı işleriyle sınırladı ve yargı makamlarının satılması uygulamasına son verdi. Halkın muhalefetine karşın, yeni adalet sistemi XV. Louis'nin ölümüne değin etkin biçimde işledi. Ama XV. Louis'nin ardılı XVI. Louis'nin bu sisteme nedensiz yere son vermesi, 1789 Fransız Devrimi'nin koşullarını hazırlayarak Bourbon monarşisinin yıkılmasıyla sonuçlandı. XV. Louis'nin uzun hükümdarlık döneminin öteki önemli gelişmeleri, tahtın siyasi ve manevi otoritesinde görülen zayıflama ve dışişleriyle askeri konularda yaşanan başarısızlıklar oldu.