Attila: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kaynak düzeltme
Gogolplex (mesaj | katkılar)
etimoloji
44. satır:
 
Günümüzde, Attila<ref name="Golden"/> bazıları için kahraman (özellikle Türk ve Macar kültüründe) olarak alınır.
 
==Etimoloji==
İsmin kökeni hakkında iki sav bulunmaktadır. Bunlardan ilki ismin [[Gotça]] dilinde baba manasına gelen ''atta'' ile küçültme eki olan ''ila'' ekinin birleştirilmesi ile oluştuğu, ve "küçük baba" manasına geldiğidir.<ref name="Maenchen-Helfen">{{Kitap kaynağı |last=Maenchen-Helfen |first=Otto J. |author-link=Otto J. Maenchen-Helfen |date=1973 |title=The World of the Huns: Studies in Their History and Culture |url=https://books.google.com/books?id=CrUdgzSICxcC |publisher=[[University of California Press]] |pages=386, 389 |isbn=0520015967}}</ref> Atilla benzeri veya bu ekler ile oluşturulmuş isimler [[Cermenler|Cermen halkları]] arasında tarih boyunca da çok yaygın olmuştur. Örneğin Dorchester Psikoposu [[Ætla]]'nın ismi bu kökten türemiştir.<ref name="Maenchen-Helfen"/> Bu Gotik etimolojik sav [[Jacob Grimm]] ve [[Wilhelm Grimm]] tarafından 19. yüzyılda oluşturulmuştur.<ref name="Snædal2015">{{Dergi kaynağı |last=Snædal |first=Magnús |title=Attila |date=2015 |url=https://www.academia.edu/15210847/Attila |journal=Studia Etymologica Cracoviensia |volume=20 |issue=3 |pages=211–219}}</ref>
 
Gotik etimoloji savını desteklemiş [[Otto Maenchen-Helfen]], Atilla gibi Hunca isimlerin Hun prens ve yöneticilerinin gerçek isimleri olmak yerine, cermenleştirilmiş ve Gotça diline uyarlanmış versiyonları olduğunu belirtmiştir.<ref name="Maenchen-Helfen"/>
 
Hyun Jin Kim ise ismin [[Türki diller]] kökenli olmasının daha olası olduğunu belirtmiştir.<ref name="HyunKim">{{Kitap kaynağı |author=Hyun Jin Kim |year=2013 |title=The Huns, Rome and the Birth of Europe |url=https://books.google.hr/books?id=jCpncXFzoFgC |publisher=Cambridge University Press |pages=30 |isbn=9781107009066}}</ref> [[Omeljan Pritsak]] ''̕Άττίλα'' (Atilla) isminin Türki kökenli ''es'' (eski, büyük) ve ''t il'' (deniz, okyanus) kelimeleri ile /a/ son ekinin birleştirilmesinden oluşmuş olabileceğini yazmıştır<ref name="Pritsak">{{Dergi kaynağı |last=Pritsak |first=Omeljan |title=The Hunnic Language of the Attila Clan |journal=[[Harvard Ukrainian Studies]] |date=December 1982 |volume=VI |issue=4 |pages=444 in 428–476 |url= http://www.huri.harvard.edu/images/pdf/hus_volumes/vVI_n4_dec1982.pdf |accessdate=May 18, 2014 |author-link=Omeljan Pritsak |publisher= Ukrainian Research Institute, [[Harvard University]] |format=PDF |issn=0363-5570}}</ref> ve ''es'' kökünün zamanla ''as'' olduğunu savunmuştur.<ref name="Pritsak"/> Bu haliyle ''attíl-'' (< *''etsíl'' < *''es tíl'') olan kelime "okyanusların yöneticisi" manasına gelmiş olabileceği bu savın destekçileri tarafından düşünülmüştür.<ref name="Pritsak"/> [[Peter Benjamin Golden|Peter Golden]], Atilla ismiyle, eski Yunan oyun yazarı [[Menandros]]'un bir eserinde geçen Atillan ([[Volga Nehri]], Türki ismi İdil/Itil/Atıl) ile bağlantılı olabileceğini yazmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı |last=Golden |first=Peter Benjamin |author-link=Peter Benjamin Golden |date=1992 |title=An introduction to the History of the Turkic peoples: ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East |url=https://www.academia.edu/12545004/An_Introduction_to_the_History_of_the_Turkic_Peoples |publisher=[[Harrassowitz Verlag|Otto Harrassowitz]] |place=[[Wiesbaden]] |pages=90 |isbn=9783447032742}}</ref> [[J.J. Mikkola]] ise Türki ''āt'' (ad, ün) ile Atilla'nın bağlantılı olabileceğini düşünmüştür.<ref name="Snædal2015"/> Gerd Althoff Türki ''atlı'' ve ''at'' köküyle ''dil'' kökünün bu ismi oluşturduğunu varsaymıştır.<ref name="Snædal2015"/>
 
== Görünüşü, karakteri ==
Satır 53 ⟶ 60:
"Kısa boylu, geniş göğsü olan, gözleri küçük, burnu yassı ve ince grimsi sakalları olan, bronz tenli."
 
Attila'nın isminin kaynağı tartışmalara neden olmuştur. Türk kaynaklarına göre [[İdil Nehri]]'nin eski ismi olan Atıl/İtil/Atal kelimelerine oralı anlamı veren illa kelimesiyle birleşmesi sonucu Attila ismi oluşmuştur. Diğer bir görüşe göre at/atıl/atılmak anlamına gelir.<ref name="bro2">[http://www.kroraina.com/huns/mh/mh_4.html The World of the Huns], Chapter IX. Language, O. Maenchen-Helfen.</ref> Diğer bir Türk efsanesine göre ise kendisine Atlı Han da denirdi. [[Macarlar|Macar]] kaynaklarına göre ''yargı'' anlamına gelen Ítélet kelimesinden türemiştir.<ref name="bro2" /> [[İngilizce]]'ye Etele, Etla olarak geçmiş, [[Almanca]]'da ise Etezel olarak geçmiştir. [[Macaristan]]'da yaygın kullanım Attila iken [[Türkiye]]'de Atilla veya Atila şeklindedir.
[[Dosya:Shepherd-c-048.jpg|sağ|thumb|335px|Attila zamanındaki Hun toprakları.]]
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Attila" sayfasından alınmıştır