Vikipedi

Osmanlı İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎Demografi: düzeltme AWB ile
MHIRM (mesaj | katkılar)
Devriyeler
23.965 değişiklik
Değişiklik özeti yok
129. satır:
'''Osmanlı İmparatorluğu''' veya '''Osmanlı Devleti''' ([[Osmanlı Türkçesi|Osmanlıca]]: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه ''Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye''<ref name="Osmanlı Devleti-1">{{Kitap kaynağı|yazar=Ekmeleddin İhsanoğlu|başlık=Osmanlı askerlik literatürü tarihi |yayımcı=[[İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi]] |yıl=2004 |sayfalar =741}}</ref><ref name=banknot>{{Web kaynağı | url = http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | başlık = Osmanlı banknotu | erişimtarihi = 3 Ağustos 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170328141013/http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg | arşivtarihi = 28 Mart 2017}}</ref>), 1299-1922 yılları arasında varlığını sürdürmüş [[Türk halkları|Türk]] ve [[İslam]] devleti. [[Doğu Avrupa]], [[Güneybatı Asya]] ve [[Kuzey Afrika]]'ya kadar topraklarını genişletmiş ve 16. yüzyılda dünyanın en güçlü imparatorluğu halini almıştır. En geniş sınırlarına 1683 yılında ulaşmıştır (5.200.000&nbsp;km<sup>2</sup><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman_Empire</ref><ref>http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381</ref><ref>https://academic.oup.com/isq/article-abstract/41/3/475/1796502?redirectedFrom=fulltext</ref>).
 
Devletin kurucusu ve [[Osmanlı Hanedanı]]'nın atası olan [[Osman Gazi]], [[Oğuzlar]]ın [[Bozoklar|Bozok]]Oğuz kolunun [[KayıTürkleri]] boyundandırndendir.<ref name="OsmanlıDevleti-6">{{Web kaynağı | url = http://http.atilim.edu.tr/osmangazi.htm atilim.edu.tr | başlık = Osman Gazi | erişimtarihi =21 Nisan 2009| arşivengelli = evet}}</ref> Devlet, [[Bilecik (il)|Bilecik]] ilinin [[Söğüt, Bilecik|Söğüt]] ilçesinde kurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkması yaygın kabule göre 1299 yılında olmuştur. Ancak Prof. Dr. [[Halil İnalcık]] ve bazı diğer akademisyenler, Osmanlı Devleti'nin 1299'da [[Söğüt]]'te değil 1302'de [[Yalova]]'da Bizans'a karşı yaptığı [[Koyunhisar Muharebesi]] sonrasında devlet niteliğini kazandığını iddia ederler.<ref>[http://www.ntvmsnbc.com/id/24986660/ Prof. İnalcık: Osmanlı 1302'de kuruldu]</ref><ref>[http://www.bilim.org/?s=haber&haberid=1734 '' Bilim.org - ""Osmanlı İmparatorluğu Söğüt'te değil Yalova'da kurulmuştur"''.] 23 Mayıs 2009 tarihinde erişilmiştir.</ref> [[İstanbul]] ile sınırlı bir şehir devletine dönüşmüş olan [[Doğu Roma İmparatorluğu|Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu]]'nu yıkmış, bazı tarihçilere göre bu [[Yeni Çağ]]'ı başlatan olay olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu gücünün doruğunda olduğu 16. ve 17. yüzyıllarda [[Osmanlı İmparatorluğu memleketleri listesi|üç kıtaya]] yayılmış ve [[Güneydoğu Avrupa]], [[Orta Doğu]] ve [[Kuzey Afrika]]'nın büyük bölümünü egemenliği altında tutmuştur. Ülkenin sınırları batıda [[Cebelitarık Boğazı]] ve 1553'te Fas kıyılarına, doğuda [[Hazar Denizi]] ve [[Basra Körfezi]]'ne, kuzeyde [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]], [[Macaristan]] ve [[Ukrayna]]'nın bir bölümüne ve güneyde [[Sudan]], [[Eritre]], [[Somali]] ve [[Yemen]]'e uzanmaktaydı.<ref>[http://www.ottomansouvenir.com/img/Maps/Ottoman_Empire_Map_Largest_Borders.JPG Osmanlı İmparatorluğu'nun En Geniş Sınırlarını Gösteren Harita]</ref> Osmanlı İmparatorluğu 29 [[Osmanlı Devleti eyaletleri|eyaletten]] ve özerklik tanınmış olan [[Boğdan Prensliği|Boğdan]], [[Erdel Prensliği|Erdel]] ve [[Eflak Prensliği|Eflak]] prensliklerinden oluşmaktaydı. Devlet zaman zaman denizaşırı topraklarda da söz sahibi olmuştur. [[Atlantik Okyanusu]]'ndaki kısa süreli toprak kazanımları [[Lanzarote]]<ref name="Osmanlı Lanzarote'si">[http://www.directholidaylets.com/guides/guide-to-lanzarote.php Directholidays - Lanzarote]</ref> (1585), [[Madeira]] (1617), [[Vestmannaeyjar]]<ref name="Osmanlı Vestmannaeyjar'si">{{Web kaynağı | url = http://www.south.is/attractions/Interesting-Nature-sites/Vestmannaeyjar--The-Westman-Islands/602/default.aspx | başlık = Discover South Iceland - Vestmannaeyjar | erişimtarihi =21 Nisan 2009| arşivengelli = evet}}</ref> (1627) ve [[Lundy]]<ref name="Osmanlı Lundy'si">{{Web kaynağı | url = http://tripatlas.com/Lundy_Island Tripatlas | başlık = Lundy | erişimtarihi =28 Aralık 2009| yayımcı = tripatlas.com | arşivengelli = evet}}</ref> (1655) bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
 
Devlet altı yüzyıl boyunca Doğu dünyası ile Batı dünyası arasında bir köprü işlevi görmüştür. Hâkimiyeti altında bulunan topraklarda yaşayan halklar zaman zaman, toplu ya da yerel ayaklanmalar ile Osmanlı iktidarına karşı çıkmışlardır. Genel olarak [[din]], [[dil]] ve [[ırk]] ayrımından uzak durduğu için yüzyıllarca birçok devleti ve milleti hakimiyeti altında tutmayı başarmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.os-ar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501544 | başlık = Osmanlı'da Hoşgörü | erişimtarihi =28 Aralık 2009| yayımcı = OSAV | arşivurl = http://web.archive.org/web/20171109191713/http://www.os-ar.com/modules.php?name=Encyclopedia&op=content&tid=501544 | arşivtarihi = 9 Kasım 2017}}</ref> Osmanlı İmparatorluğu, eski Türk örf ve adetlerinin ve İslam kültürünün yükümlülüklerinin doğrultusunda bir yönetim şekli belirlemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bilimarastirmavakfi.org/Turkiye_ve_Balkanlar/Turkiye_ve_Balkanlar_02.html | başlık = Osmanlı Yönetim Anlayışı | erişimtarihi =28 Aralık 2009| yayımcı = bilimarastirmavakfi.org | arşivengelli = evet}}</ref> Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi yapısında ve hukuk kurallarının oluşumunda İslam dininin belirleyici bir rol oynaması, Osmanlı İmparatorluğu'nun "İslam devleti", dolayısıyla bir "din devleti" olarak nitelenmesine neden olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.academia.edu/4572439/Klasik_Donem_Osmanli_Devletinde_Din-Devlet_Iliskilerinin_Laiklik_Sekulerizm_Teokrasi_ve_Din_Devleti_Sistemleri_Kapsaminda_Incelenmesi | başlık = Klasik Dönem Osmanlı Devleti’nde Din-Devlet İlişkilerinin Laiklik, Sekülerizm, Teokrasi ve Din Devleti Sistemleri Kapsamında İncelenmesi | yayımcı = Ankara Barosu Dergisi | tarih = 2013 | ilk = Hande Seher | son = Demir | erişimtarihi = 25 Eylül 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130927232142/http://www.academia.edu:80/4572439/Klasik_Donem_Osmanli_Devletinde_Din-Devlet_Iliskilerinin_Laiklik_Sekulerizm_Teokrasi_ve_Din_Devleti_Sistemleri_Kapsaminda_Incelenmesi | arşivtarihi = 27 Eylül 2013}}</ref>
147. satır:
Beylik döneminin ne zaman başladığı belli değildir. [[Osman Gazi]] birliklerinin 1298 yılında [[İnegöl, Bursa|İnegöl]] ve civarını fethetmesi sonucunda bağımsızlığını ilan etti<ref name="İlk adımlar">{{Kitap kaynağı| son = Özdamarlar | ilk = Metin | başlık = İlk Adımlar | yıl = 2009 | yayımcı = Timaş Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 978-975-263-887-7 | sayfalar = 12, 13 | bölüm = Kuruluş}}</ref>. Bu dönemde beylik dönemi sona ermiştir.
 
[[Moğol İmparatorluğu]] döneminde kaçan [[Süleyman Şah]] komutasındaki [[Kayı]]lar ilk olarak 1227 yılında Anadolu'ya geldiler<ref name="Çadırdan saraya">{{Kitap kaynağı| son = Tektaş| ilk = Nazım | başlık = Çadırdan Saraya Saraydan Sürgüne Osmanlı | yıl = 2006 | yayımcı = Çatı Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 975-7645-70-2 | sayfalar = 9, 10 | bölüm = Giriş}}</ref>. [[Anadolu Selçuklu Devleti]] hükümdarı [[Alaeddin Keykubad]], Kayıları [[Karacadağ]] ve bölgesine yerleştirdi. Kayılar bu sırada 50.000 kişiydiler<ref name="İlk adımlar"/>. Süleyman Şah'ın [[Fırat Nehri|Fırat Nehri'nden]] geçerken, boğulması üzerine, Kayı Boyu'na mensup bazı kişiler [[Erzurum]] ve [[Erzincan]] civarına göç ettiler.<ref name="Çadırdan saraya"/> Bazıları da [[Suriye]] ve yeniden anayurtlarına göç etti. [[Osmanlı Hanedanı soy ağacı|Osmanlı Hanedanı]]'nın Kayı boyundan geldiği iddia edilse de [[Halil İnalcık]] dahil olmak üzere birçok tarihçi bunun hanedanı yüceltmek için uydurulmuş bir mit olduğu görüşündedir.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.haber7.com/guncel/haber/430254-inalcik-osmanli-kayi-boyundan-degil|başlık=İnalcık: Osmanlı Kayı Boyu'ndan değil|yayımcı=[[Haber7.com]]|tarih=23 Ağustos 2009|erişimtarihi=11 Mart 2019}}</ref>
 
[[Ertuğrul Gazi]] ise [[Söğüt]] ve civarına yerleşti. Bu sırada buraları fethetti. Ertuğrul Gazi yaklaşık 1000&nbsp;km² civarı bir toprak fethetmişti<ref name="enfal.de">{{Web kaynağı | url = http://www.enfal.de/ecdad17.htm | başlık = ERTUGRUL GAZI | erişimtarihi =22 Ocak 2010| yayımcı = enfal.de | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161126135659/http://www.enfal.de:80/ecdad17.htm | arşivtarihi = 26 Kasım 2016}}</ref>. Ertuğrul Gazi tahminen 90 ya da 83 yaşında ölmüştü.<ref name="Osmanlı Tarihi">{{Kitap kaynağı| son = Şahiner | ilk = Atilla | başlık = Osmanlı Tarihi | yıl = 2007 | yayımcı = Timaş Yayıncılık | dil = Türkçe | id = ISBN 978-9944-75-902-1 | sayfalar = 16, 17| bölüm = Osman Gazi}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1096 | başlık = Ertuğrul Gazi | erişimtarihi =23 Ocak 2010| yayımcı = Kimkimdir.gen.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20171109191741/http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1096 | arşivtarihi = 9 Kasım 2017}}</ref> Aşiret Osman Bey'i seçti. Osman Gazi, devlete adını vermiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanlı_İmparatorluğu" sayfasından alınmıştır