Yay (silah): Revizyonlar arasındaki fark

'''Yay''', kirişi kol kuvvetiyle gerilip salıverildiğinde [[Ok (silah)|ok]]u kontrollü bir şekilde çok uzaklardaki hedefe saplayabilen bir savaş, av ve okculuk sporu aletidir. '''Kavs''' veya '''kabza''' da denir.

"Avusturalya yerlilerinin tercihi silahı mızrak ve [[Atlatl|mızrak atıcı]]dır. Ok ve yayı hiç benimsememiş olmaları çok tartışılmıştır. [[Buzul Çağı]] ertesi ok ve yay dünyanın insan yaşayan [[Avusturalya]] ve okyanus adaları dışında her bölgesinde kullanılmaktaydı. Buna bir çok olası sebep öne sürüldü.[...] [[Kaptan Cook]] [[Yeni Gine]]'nin [[Torres boğazı]] adalarından [[York burnu]] yakınında kıyıya yakın bir adada ok ve yayın yerlilerce kullanıldığını görmüştü. Fakat Avusturalya yerlileri mızrağı tercih ediyorlardı."</ref>

En eski ok veya mızrak ucu güney afrika kıyılarında bulunmuş ve 71000 yıl öncesinden kalmadır, fakat bunlar atlatl ile atılan ucu taş temrenli mızrak ya da sivri çubuklar olabilir.<ref>{{citeDergi journalkaynağı | last1 = Brown | first1 = Kyle S. | last2 = Marean | first2 = Curtis W. | display-authors = 2 | last3 = et al | year = 2012| title = An early and enduring advanced technology originating 71,000 years ago in South Africa | url = | journal = Nature | volume = 491 | issue = 7425| pages = 590–93 | doi = 10.1038/nature11660 | pmid=23135405}}</ref>

Olası en eski yay buluntusu 17500-18000 yıl öncesinden kalmadır ve [[Almanya]]'nın [[Mannheim-Vogelstang]] bölgesinde bulunmuştur.

[[Azilian]] adı verilen kültüre ait ok temrenleri [[İsviçre]]deki [[Grotte du Bichon]] adlı mağarada avcının kemikleri yanında, biri avlanmış ayının üçüncü kaburga kemiğine saplı halde bulunmuş ve 13500 yıl öncesinden kalma olduğu tesbit edilmiştir.<ref>« La grotte du Bichon, un site préhistorique des montagnes neuchâteloises », Archéologie neuchâteloise 42, 2009.</ref> [[Kenya]]'nın [[Turkana]] bölgesi [[Nataruk]] buluntu yerinde bir iskeletin kafatası ve göğüs kafesi içinde ok uçları bulunması ucu taş temrenli aletlerin 10000 yıl önce kullanıldığını düşündürmektedir.<ref>{{CiteDergi journalkaynağı|title = Inter-group violence among early Holocene hunter-gatherers of West Turkana, Kenya (Kenya'nın Batı Turkana bölgesinde Orta Taş Çağı avcıları arasında gruplararası şiddet )|journal = Nature|pages = 394–398|volume = 529|issue = 7586|doi = 10.1038/nature16477|first = M. Mirazón|last = Lahr|first2 = F.|last2 = Rivera|first3 = R.K.|last3 = Power|first4 = A.|last4 = Mounier|first5 = B.|last5 = Copsey|first6 = F.|last6 = Crivellaro|first7 = J.E.|last7 = Edung|first8 = J.M. Maillo|last8 = Fernandez|first9 = C.|last9 = Kiarie|pmid=26791728|year=2016}}</ref>

En eski yekpare tahta yay [[Karaağaç]] tan yapılmış [[Holmegaard yayı]] [[Danimarka]] da M.Ö. 9000 den kalma olarak bulunmuştur. Aynı yerde M.Ö. 8000 den kalma birçok başka yay da bulunmuştur.<ref>{{citeDergi journalkaynağı|doi=10.1002/evan.21560|pmid=29446556|title=The origins and early elaboration of projectile technology|journal=Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews|volume=27|issue=1|pages=30–45|year=2018|last1=O'Driscoll|first1=Corey A|last2=Thompson|first2=Jessica C}}</ref> Yüksek verimli kopyaları yapılmaktadır.

16. yüzyılda barutlu silahların yaygınlaşmasına kadar ok ve yay önemli bir avlanma ve savaş aletiydi. Ok ve yayın örgütlü ordu savaşlarında kullanımı Avrupa]]'da 17. yüzyılda bitti, fakat doğuda, ve yeni dünyada av ve kabile savaşlarında 19. yüzyıla kadar kullanıldı. [[Kanada]]'nın kuzeyinde yay 20. yüzyıl sonuna kadar [[Ren geyiği]] avında örneğin [[Igloolik]]'te kullanılıyordu.<ref>{{cite web |url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/search.aspx?searchText=Noah+Piaguttuq+bow |title= Bow made by Noah Piagguttuq 1994}}</ref>