Türk edebiyatında şiir: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Dipnotlar: düzeltme AWB ile
→‎top: düzeltme AWB ile
4. satır:
'''Türk şiirinin''' halk ağzından derlenmiş en eski ürünlerinden bazıları ''[[Divân-ı Lügati't-Türk]]'' 'tedir. Çuçu adlı bir Türk şairinin adının da anıldığı bu kaynaktaki şiirler aşk, doğa, kahramanlık, ahlaksal öğütler gibi dünya şiirinin en eski ve yaygın konularını kapsar. Burada verilen örnekler hece vezniyle söylenmiş, uyaklı dörtlüklerden oluşur. VIII.-XIII. yüzyıllardan kalma manici ve buddhacı [[Uygurlar]]'a ait şiirler ''koşuğ, küğ'' gibi adlar taşır. Bazılarının adları'' (Aprınçur Tigin, Sıngku, Seli Tutung)''da bilinen bu dönem şairlerinin ürünlerinde [[hece ölçüsü|hece vezni]] ve [[uyak]] gibi öğelerin yanında dize başındaki uyaklardan, dize yenilemelerinden, [[aliterasyon]]dan da geniş biçimde yaralanılmıştır. [[Şölen]], [[sığır]], [[yuğ]] gibi dinsel törenlerde [[kopuz]] eşiliğinde söylenen eski Türk şiiri [[İslam]] dininin benimsenmesinden sonra Türk halk şairlerin ürünlerinin prototipidir. [[İslam]] uygarlığı çerçevsinde [[din]], [[tasavvuf]], konularını ele alan şiir yanında [[aşk]], [[şarap]] temalarını işleyen din dışı şiirin esin sonucu oluştuğuna inanılmıştır. Halk şiirinin hece ile söylenmiş dörtlüklerine karşın aruz vezniyle beyit birimine dayanılarak oluşturulan divan şiiride, İran şiiri aracılığıyla alınan biçimler yanında yerli biçimler de ''([[tuyuğ]], [[şarkı]])'' görülür. Şiirin kapalı olmaması, kolay anlaşılması daima istenmiştir.
 
{{cquoteAlıntı|''[[Şiir]]de [[söz]]ün ruşen ola,açık ola ve sakın ki gamız söylemeyesin, yani örtülü söylemeyesin''.<ref>Kabusname, çeviri; Mercimek Ahmet</ref>}}
Büyük ölçüde anlatı ustalığına dayanan eski şiirin bilgi kaynağından da beslenmesi ileri sürülmüştür. Bu yoldaki görüşler karşın divan şiiri ve XVIII. yüzyıldan itibaren ondan derin biçimde etkilenen halk şiiri, gerçek yaşamdan ve toplumdan alabildiğine uzaklaştı.
{{cquoteAlıntı|''İlimsiz [[şiir]] esası ''(temel)'' yok duvar gibi olur ve esassız duvar gayette biitibar olur.----'' ''[[Fuzûlî]]'' }}
 
==Tanzimat Dönemi==