Kara delik: Revizyonlar arasındaki fark

edilebilmesini sağlayan [[X-ışınları]] yaymaktadır.

 

 

Böyle akışların bulunduğu bir başka sistem de GRO J1655-40’tir. {{ref|76}} Fakat bu ikincisinin mesafesi halen tartışmalı olduğundan, akışlarının ışıktan hızlı olmama olasılığı da bulunmaktadır.

Şubat 2005'te SDSS J090745.0+24507 {{ref|80}} adlı dev bir mavi yıldızın galaksimizin kaçış hızının iki katı bir hızla, yani ışık hızının 0,0022’si kadar bir hızla [[Samanyolu]] galaksimizden çıkacak şekilde yol aldığı gözlemlendi. Hızı ve çizdiği yörünge incelendiğinde dev bir kara deliğin çekimsel etkisiyle fırlatılmış olduğu anlaşıldı.

 

 

Bütün bunlar, muhtemelen yakın bir zamanda, LISA {{ref|82}}adlı “uzay girişim aracı” vasıtasıyla yapılacak, söz konusu sürecin çekimsel dalgalarının doğrudan gözlemiyle doğrulanabilecektir.

 

 

== Tekillik kuramları ==

Kara delikler evrendeki en kararlı ve en uzun ömürlü cisimler olmalarına rağmen, sonsuza dek yaşayamazlar, Hawking ışınımı yaparak çok yavaşça enerjilerini kaybederler. Hawking ışınımı elimizdeki teknoloji ile saptanabilecek bir ışınım değildir.

 

 

Hawking radyasyonu bir “kara cisim”in {{ref|108}} [[spektroskopi]]sine denk düşmektedir. Bu durumda, kara deliğin boyuyla ters orantılı olan [[ısı]]sı bunla ilişkilendirilebilecekti.{{ref|109}} Bu bakımdan, kara delik nicelik olarak büyüdükçe, ısısı düşmektedir. [[Merkür (gezegen)|Merkür]] gezegeni kadar kütleli bir kara delik CMB {{ref|110}} ışınımınkine (bir [[elektromanyetik ışınım]] türü) eşit bir ısıya (yaklaşık 2,73 [[kelvin]]) sahiptir. Kara deliğin kütlesi, ısısı, enerji kaybı ve Hawking radyasyonu arasındaki ilişki kara deliğin kütlesi arttıkça ısısının giderek düşmesine neden olmaktadır. Böylece, bir yıldızsal kara deliğin ısısı birkaç mikrokelvine kadar düşmektedir ki bu da “buharlaşma”sının {{ref|111}} (yok olma, Hawking radyasyonu) doğrudan saptanmasını gitgide olanaksız kılmaktadır. Bununla birlikte kütlesi pek büyük olmayan kara deliklerde ısı daha yüksek olmakta ve buna bağlı enerji kaybı, kütlesinin [[kozmoloji]]k basamaklardaki değişimlerinin anlaşılmasına olanak vermektedir. Böylece, birkaç milyon tonluk bir kara delik "kozmosun şu anki yaşı"ndan {{ref|112}} daha az bir sürede buharlaşacaktır. Kara delik “buharlaşırken” de daha küçük hale gelecek ve dolayısıyla ısısı daha artacaktır. Bazı [[astrofizik]]çiler kara deliklerin tümüyle “buharlaşma”sının bir [[gama ışınları]] dalgası üreteceğini düşünmektedirler. Bu düşünce, küçük kütleli kara deliklerin varlığının onaylanması anlamına gelmektedir. Bu durumda "ilksel kara delik"lerin varlığı söz konusu olmaktadır. Günümüzde bu olasılık, INTEGRAL {{ref|113}} adlı Avrupa uydusunun sağladığı veriler üzerinde araştırılmaktadır. {{ref|114}}