Memûn: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
Hârûn Reşîd'den sonra Abbâsî Hâlifesi |
||
28. satır:
'''Memun''' veya ''Abdullâh Memûn'', Tam Adı: ''Ebû `Abbâs el-Memûn Abdullâh bin Hârûn Reşîd'' (d. [[14 Eylül]] [[786]], [[Bağdat]] - ö. [[9 Ağustos]] [[833]], [[Tarsus]] yakınları), 813-833 arasında 7. [[Abbasi]] [[halife]]si.
809'da babaları [[
== Çocukluğu ve gençliği ==
36. satır:
Annesi Marajıl çocuğunun doğumunda öldüğü için Memun 2. Abbasiler halifesi [[Mansur]]'un torunu ve halife Harun Reşit'in karısı olan Zübeyde tarafından, Zübeyde'nin Harun Reşit'ten olan ikinci oğlu olan (sonra [[Emin]] adı ile Abbasiler halifesi olan) Muhammed ile birlikte, yetiştirildi.<ref>Rekaya, M. (1991). "al-Maʾmūn". ''The Encyclopedia of Islam, New Edition, VI. Cilt:Mahk–Mid, Sayfa:331–339'', Leiden and New York: BRİLL. ISBN 900408112-7. {{İng}}</ref>
[[Me'mun]] eğitimini babası halife iken Bağdad'da sarayında özel hocalardan aldı. Arapça dili ve edebiyatının inceliklerini Ali bin Hamza el-Kisâî’den; hadis kural ve bilgilerini Hüseym bin Beşîr, Abbâd bin Avvâm, Yûsuf bin Atiyye gibi hocalardan ve, fıkıh derslerini bazı diğer hocalardan okudu. Babası onu özel olarak yetiştirmek üzere İran asıllı Fazl bin Sehl'i saraya tayin etti. Eğitilip yetişmesinden Ca‘fer b. Yahyâ el-Bermekî ve babası önemli rol oynadılar. Me’mûn’un sarayında bulunmuş olan Mu‘tezile âlimlerinden Sumâme bin Eşres de hocası olarak kabul edilmektedir.<ref name="TDV"/>
[[Taberî]] tarihinde etraflı olarak anlatıldığı gibi, Halife Harun Reşit yaşamakta iken öldükten sonra ilk iki oğlu arasında muhtemel olan taht kavgalarını önlemek için devamlı tedbirler aldı.<ref>Fishbein, Michael (1992). Yarshater, Ehsan, (ed.) ''The History of al-Ṭabarī, Cilt 31: The War Between Brothers: The Caliphate of Müḥammad al-Amīn, A.D. 809–813/A.H. 193–198''. SUNY series in Near Eastern studies. Albany, New York: State University of New York Press. İSBN 9780791410851. {{İng}}</ref> Memun'un annesi bir cariye olduğu için ve Harun'un ikinci oğlu Emin'in annesi Zübeyde hem bir eski halife torunu hem de İran'da asiller sınıfından olduğu için Harun Reşit ikinci oğlu olan [[Emin]]'i birinci veliaht olarak seçti ve Memun'u Emin'den öldügunden somra onun yerine halife olmak uzere ikinci veliaht olarak ilan etti. Memun'u devlet merkezi olan Bağdad'dan uzaklaştırmak için de doğu İran'da Horasan'dan [[Hemedan]]'a kadar uzanan arazilere "Horasan Valisi" olarak tayin etti. Memun bu valiliği altında olarak gayet otonom bir şekilde eyalet idareciliğine başladı. Harun Reşit iki oğlunun birbirlerine daha yakın ve babaları Harun Reşit'in veraset için kararlarına ikinci oğlu uygun hareketlerde bulunmalarını ve aralarında ihtilaf çıkmamasını sağlamak için onlara devamlı olarak telkin ve nasihatlarda bulundu. Hatta 802 (hicri:186) yilinda her iki oğluna bunu açıkça gösteren ahitnameler imzalattı. Harun Resit o yil her iki oglu ile birlikte Hicaz'a hac icin gittigi zaman bu ahitnamalerin metinlerini Mekke'de Kabe duvarına astırdı.<ref>Bu ahitnamelerin metinleri Taberi tarihinde verilmiştir; bknz. Taberî, Cilt:VIII, Sayfa:278.</ref>
<!--
805'de Horasan'da cikan karisikliklari bastirip sona vermek icin Halife Harun Resit ordu ile Bagdad'dan ayrildi. Ogullari halifenin ogullari Memun ve Salih bu ordu icinde bulunmakta idiler. Halifenin sagligi iyi degildi. Ordu Rey'e ulastigi zaman Halife huzurundan yapilan ve kadilar, komutanlar ve devlet ileri gelenlerinin katildigi bir harp meclisi toplantisinda Halife Harun Resit buyuk oglu Memun'un ikinci veliahtligini yeniledigni ilan etti ve orduda bulunan mallar, silahlar, hayvanlar ve hazinenin Memun'a ait oldugunu onlara acikladi.
Bazi kaynaklara gore Halife Harun Resit bir ruyasinda yedinci Sii imami olan [[Musa el-Kâzım|Musa el-Kâzım bin Câʿfer es-Sâdık]]'in odasinda oturarak dua edip aglamasini gormustu. Bunu halife Abbasi halifesinin is basina gelmesi icin gecebilecegi buyuk zorluklar dolayi olduguna yormustu. Yine bu kaynaklara gore Halife en onemli danismani olan Fazl ibni Rabi'ye ve diger yakin danismalarina bildirmisti ve veliahti olan iki oglu arasinda karekteri ve saahsiytei iyi olan Memnun'un kendi oldukten u (hemen Emin'e halifelik verilmeden) halife olmasini istegini aciklamisti. Harun Resit oldukten sonra Fazil bin Rabi once
saw in a dream Musa ibn Jafar sitting in a chamber praying and crying, which made Harun remember how hard he had struggled to establish his own caliphate. He knew the personalities of both his sons and decided that for the good of the Abbasid dynasty, al-Maʾmūn should be caliph after his death, which he confided to a group of his courtiers. One of the courtiers, Fadl ibn Rabi' did not abide by Harun's last wishes and convinced many in the lands of Islam that Harun's wishes had not changed. Later the other three courtiers of Harun who had sworn loyalty to Harun by supporting al-Maʾmūn, namely 'Isa Jarudi, Abu Yunus, and Ibn Abi 'Umran found loopholes in Fadl's arguments, and Fazl admitted Harun had appointed al-Maʾmūn after him, but, he argued, since Harun was not in his right mind, his decision should not be acted upon.-->
== Halifeliği ==
| |||