Mâtürîdî: Revizyonlar arasındaki fark

=== Akaid (İnanç ilkeleri) ile ilgili metodu metotu ===

Mâtürîdî 'nin inanç ilkeleri (akaid) ile ilgili en kapsamlı eseri ''Kitab üt-Tevhid''<nowiki>'</nowiki>dir. Bu esere göre dinin öğrenilmesinde başvurulacak "vasıtalar iki olup, biri nakil, diğeri akıl" dır. [[Nakil]]'den maksat [[Kur'an]] ve [[Sünnet]] yani (Hadis)'lerdir. En başta '[[Kur'an]]' gelir ve Kur'an'ın anlaşılması konusunda Matüridî'nin [[Selefiyye]], [[Mutezile]] mezheplerinden ve [[filozof]]lardan ayrılan metodu metotu vardır. Selefiyye, nakli akıldan önce tutar ve Kur'an'ın ancak hadis ışığında açıklanmasına izin verir, felsefi ve te'vile dayalı yoruma izin vermez. Mutezile, Kur'an ve akıl birbiriyle çelişirse nakli yani Kur'an'ı bırakır, aklı esas alır. Filozoflara göre gerçek yalnız akıl ile bilinir ve bulunur, Kur'an genellikle aklî verilere göre yorumlanır. Daha önce de belirtildiği gibi Matüridî'ye göre dinin kaynağı olarak nakil (Kur'an) ve akıla aynı oranda itimat etmek gerekir. Matüridî, İslâmın evrenselliğine zarar vermeyecek biçimde, itici olmaktan çok kucaklayıcı bir yaklaşımla dini anlatır. Bu sebeple Matüridî, dinin "özünü" ilgilendirmeyen görüş farklılıklarını hoş görür, onların sahiplerini dinden çıkmış saymaz. Kendisiyle aynı görüşte olmayanları zorlamaz. "[[Akıl]]" ile "nakli" dengeli bir şekilde kullanır. ''[[Akıl]], bilgi kaynaklarından biri, insana verilmiş ilâhi bir emanettir. İnsanlar akılları sayesinde güzellik ve çirkinlikleri tanır, kendi üstünlüklerini onun sayesinde anlarlar. Kulun kusur işlemesi aklını kullanmayışı yüzündendir''. "Allah'ın emirleri akıllı olana hitabendir". ''Allah'ın emirlerini anlayacak akıl seviyesine sahip olmayanlar, ilâhi emirlerin dışında kalır, sorumlu olmazlar.''

=== Fıkıhla ilgili metodu metotu ===

yolu ve metodunu metotunu benimsemiştir. Ebu Hanife'ye göre fıkıh "Ma'rifet ün-Nefsi ma lehâ ve ma aleyhâ" dır. Anlamı, fıkıh ilmi içine insanın lehinde ve aleyhinde olan her şey girer, demektir. İnsanın inanç meseleleri de, eylemleri de fıkhın konusunu oluşturur. Bu sebeple ebu Hanife kelâm (ilâhiyat) kitabına ''el-Fıkıh ül-Ekber'' adını vermiştir. Ebu Hanife'nin öğrencisi sayılan Matüridî de hem inanç (iman) ve Tanrı bilimi, hem de insan eylemleri (ameli) yönlerini fıkhın içinde mütalaa eder. Bu sebeple "Matüridî"; fıkıhta [[akıl]]a, [[kıyas]]'a önem veren ve fıkıh tarihinde ''[[Ehl-i Re'y]]'' diye anılan guruba dahildir. Daha sonraları dinin füruuna (ikinci derecede önemli olan) ameli hayata (dünyada yapılan eylemlere) ait bilgi ve kararları kapsayan bilim dalının adı olmuştur.

Matüridî'ye göre dinin öğrenilmesinde "başvurulacak vasıtalar iki olup, biri [[nakil]], diğeri de [[akıl]]'dır." 'Nakil'in başında Kur'an gelmektedir. Kur'an'dan dinin bilinmesi konusunda Matüridî'nin [[Selefiyye]]'den, [[Mutezile]]'den ve [[filozof]]lardandan ayrılan bir metodu metotu vardır, demiştik. [[Filozoflar]] için gerçek akıl ile bilinir ve bulunur. Matüridî, Kur'an'ın tefsiri ile ilgili olarak bizlere bıraktığı Te'vilat ül-Kur'an adlı tefsir kitabında ilk defa [[dirayet metodumetotu]] nu kullanmıştır. Ancak Matüridî bu Kur'an tefsirinde ''[[tefsir]]'' kelimesini değil, ''[[te'vil]]'' kelimesini kullanmıştır. O'na göre ''tefsir'' Allah'ın kelâmından murad edilen şey hakkında kesinlikle hüküm vermektir. Fakat ''te'vil'', kelimenin (lafzın) ihtimallerinden birini tercih etmektir. Burada Allah'ı şahit gösterme ve kendi görüşlerini Allah'ın muradı gibi sanmaya yer yoktur. Temelde mutlaklık değil, [[izafilik]] ([[görecelik]]) söz konusudur.

# Matüridî ayetleri ayetle tefsir etmiş ve bu metodu metotu yaygın biçimde kullanmıştır. Ayeti ayetle tefsir ederken, ayetler arasında ilişki kurmuş, asılsız haberlerden, rivayetlerden kaçınmıştır.