Ekim Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark

Şubat 1917’de çarın devrilmesinin ardından iktidara gelen geçici hükümet Ekim Devrimi’yle düştü ve iktidar [[Bolşevikler]] ile Sol SR’lerin çoğunlukta olduğu Sovyetlere geçti. Bu gelişmeler üzerine Bolşevik karşıtı ve monarşi taraftarı Beyaz Ordu [[Rus İç Savaşı]]’nı ve [[Beyaz Terör]] olaylarını başlattı. 1922 yılında iç savaştan galip çıkan [[Bolşevikler]], [[Sovyetler Birliği]]’ni kurdu.

 

 

== Kelimenin kökeni ==

 

23 Şubat’ta (Gregoryen takvime göre 8 Mart) Petrograd işçileri iktidarı ve mevcut düzeni protesto eden bir gösteri yaptı. Kadınların çoğunlukta olduğu gösterilerde “ kahrolsun istibdat, ekmek ve adalet istiyoruz” sloganları atıldı. Çar, ordusunu ve Kazak askerleri gösterileri bastırmak için görevlendirdi. Ancak subayların halkın üzerine ateş edilmesi yönündeki emrine savaştan yorgun düşmüş askerler silahlarını subayların üzerine doğrultarak cevap verdi. Kazak birlikleri de halkla çatışmayı reddetti. İsyanın büyümesi üzerine Çar [[II. Nikolay]] kardeşi Mihail lehine tahttan feragat etti. Ancak Prens Mihail devrimci hareketlenmeden korkarak tahtı devralmayı reddetti. Böylece Rusya’da monarşi rejimi yıkıldı. 350 yıllık Çarlık yönetimi ve 300 yıllık Romanov hanedanı da tarihe karıştı. Ancak seçim sisteminin asillere ve elit kitlelere tanıdığı oy hakkı sebebiyle Duma’da çoğunlukta olan Çar taraftarı milletvekilleri hızlı davranarak Prens Lvov başkanlığında geçici hükümeti kurdu ve yönetimi sahiplenmeye çalıştı. Tabii işçi, köylü ve askerlerin Sovyetleri de alternatif bir iktidar olarak ortaya çıktı. Artık bölünmüş toplumu temsil eden iki ayrı hükümet mevcuttu. Resmi olarak iktidarı devralan burjuva hükümeti, aristokratları, fabrikatörleri, din adamlarını ve Çar yanlısı subayları temsil ederken, yoksul halk kitlelerini, işçi ve köylüleri Sovyetler temsil etmekteydi. İki organ ve destekçileri arasındaki çatışma Bolşeviklerin iktidar olmasına kadar süren belirsizlik ortamında yaşanan kaos ve kargaşanın temel sebebi oldu. Bolşevik Devrimi ile birlikte burjuva hükümeti saf dışı bırakılarak mutlak iktidar Sovyetlere verildi.

İsviçre’de bulunan [[Lenin]] partinin Rusya'daki merkezine geçici hükümete destek verilmemesi gerektiğini, işçi ve köylülerin ancak [[Sovyetler Birliği|Sovyet]]lerin tam iktidarı ile zafer kazanacağını belirten mektup gönderdi. Zaten geçici hükümet de halkın isteklerine cevap vermekten uzaktı. Tarım reformu, günlük çalışma süresinin kısaltılması gibi taleplerin hiçbiri gerçekleşmedi. [[Şubat Devrimi]]’nin çıkış sebeplerinden birisi olan halktaki barış isteği dikkate alınmadı ve [[İtilaf Devletleri]]’nin istekleri doğrultusunda [[I. Dünya Savaşı]]’na devam edildi. 10 (23) Mart’ta [[Bolşevik]]lerin denetimindeki Petrograd Sovyeti, "Dünya Halklarına" adıyla bir manifesto yayınladı: “Rus devrimciler [[egemen sınıf]]ların emperyalist politikalarına karşı Avrupa halklarını barışa çağırıyor”.<ref>Цит. по: [http://www.magister.msk.ru/library/history/xx/suhanov/suhan002.htm Н. Суханов. Записки о революции. М., 1991. Т. 1. С. 255]</ref> Halkta savaş karşıtlığı o kadar ciddi bir boyuta ulaşmıştı ki, ekonomik iflasın eşiğindeki devletin savunma gücünün de yetersizliğine dayanarak yenilginin kaçınılmaz olduğunu fark eden askerler tek çare olarak ordudan firar ediyordu. Öyle ki 1915 yılından devrime kadar firar edenlerin sayısı 1,5 milyona ulaşmıştı. Astları üzerindeki otoritesini tamamen yitirmiş olan subaylar firar etmeye çalışan yüzlerce askeri öldürerek daha büyük bir tepkiye yol açmışlardı. Devrimi engelleyemeyen subaylar bu defa mevcut durumdan istifade ederek burjuva hükümetini savaşa zorluyorlardı.

 

 

Temmuz Günlerini özellikle Bolşeviklere karşı baskı dönemi izledi. 7 Temmuz (20 Temmuz)'da Prens Lvov'un istifası ile kurulan yeni Geçici Hükümette [[Aleksandr Kerenski]] başbakan oldu. Ancak sözde demokrat Kerenski'nin politikaları Çarlık düzenini aratmadı.

 

Yeni hükümet Bolşeviklere ait matbaayı bastı ve [[Pravda]] gazetesinin yayınlanmasını yasakladı. Hükümetten izinsiz olarak bildiri dağıtılması ve miting yapılması yasaklandı. [[Lenin]] hakkında idam kararı çıkarıldı. Bu karar üzerine [[Lenin]] güvenlik amacıyla [[Finlandiya]]'ya iltica etti. Ancak Bolşevikler üzerinde tutuklamalar ve yargısız infazlar arttı. [[Troçki]] başta olmak üzere çok sayıda Bolşevik tutuklandı.

 

== Devrim ve Sovyet İktidarı ==

10 Ekim<ref>Jülyen takvimine göre</ref> günü [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi]] ([[Bolşevik]]) Merkez Komitesi Lenin başkanlığında silahlı ayaklanma gündemiyle toplandı. Toplantıda 2'ye karşı 10 oyla ayaklanma lehine karar alındı<ref>Ayaklanmaya karşı oy kullanan Merkez Komite üyeleri [[Grigory Zinoviev]] ve [[Lev Kamenev]] olumsuz oylarından sonra alınan kararı sindiremeyecek ve Bolşevik karşıtı basına alınan kararı sızdıracaklar ve ayaklanma tarihinin ertelenmesine sebep olacaklardır. İç savaş koşullarında hainliğe eş değer bu davranış daha sonra affedilecekse de Lenin vasiyetinde bu konudan bahsederek ikili hakkında olumsuz görüşlerini sıralayacaktır.</ref>.

 

=== Görev dağılımı ===

 

 

İlk Sovyet hükümeti olan [[Sovnarkom]]’da görev dağılımı aşağıdaki şekilde oldu;

== Geleneği ==

 

 

Kızıl Ekim (Rusçası: Красный Октябрь) ve Büyük Ekim deyimleri de Ekim Devrimi sırasındaki olayları tanımlamak için kullanılmıştır. Kızıl Ekim isminde [[Stalingrad]]’da bir çelik fabrikası, [[Moskova]]’da bir şeker fabrikası ve filmlere konu olan bir Sovyet denizaltısı bulunmaktadır. Ruslar ise genellikle bu devrimden kısaca Büyük Ekim olarak bahsederler.