Şeyhülislam: Revizyonlar arasındaki fark

 

1424-1922 yılları arasında 131 şeyhülislam 175 defa bu makama tayin edilmiştir. [[Ebu's-Suûd Efendi]] 29 yılla en fazla; Memikzade Mustafa Efendi de 13 saatle en az bu makamda kalan şeyhülislamdır.

131 şeyhülislamın yalnızca 9'u [[Türkler|Türk]] asıllı değildir. ([[Araplar (halk)|Arap]], [[Boşnaklar|Boşnak]] [[Gürcüler|Gürcü]], [[Çerkesler|Çerkes]], [[Arnavutlar|Arnavut]]'tur.) Şeyhülislamlar içinde müstesna bilginler, yazarlar, şairler, hattatlar, bestekârlar ve hukukçular vardı. Birçok şeyhülislam verdikleri fetvaları toplayarak hem İslamî ilimler, hem de Osmanlı hukuk tarihi bakımından değerli eserler bırakmışlardır.

 

[[I. Selim]] zamanında (1512-1520) şeyhülislamdan [[Ahmed ibni Kemal Paşa]]ya Müftî-yüs-sekaleyn (insan ve cinlere fetvâ veren) unvanı verilmiştir. [[I. Süleyman]] zamanına (1520-1566) kadar şeyhülislamlık tercihinde uyulması zorunlu bir yasa ya da kural yokken, [[Ebussuud Efendi|Ebu's-Suud Efendi'nin]] hazırladığı bir kanunla [[Kazasker (idari görev)|Rumeli Kazaskerliği]]'nden sonra terfi edilen bir makam haline getirildi. Pek nadir olarak Anadolu kazaskerlerinden de şeyhülislamlar görüldü.

[[II. Mehmet]], [[Fatih Kanunnamesi|kanunnamesinde]] şeyhülislamı ve padişah hocalarını vezirlerden üstün tutmaktaydı. Bu kanunnameye göre [[ulema]]nın reisi kabul edilmekle beraber şeyhülislamın, [[ilmiye sınıfı]]nın başı sayılması 16. asrın ortalarına doğru gerçekleşmiştir. 16. asırda [[Zenbilli Ali Efendi|Zenbilli Ali Cemâlî Efendi]], [[İbn-i Kemal|İbn-i Kemal Paşazâde]] ve [[Ebussuud Efendi|Ebu's-Suûd Efendi]] gibi kudretli alimlerin bu makama gelmesiyle şeyhülislamlık daha da önem kazandı. Bilhassa bu üç şahsiyetin [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin yükselmesinde önemli katkıları olmuştur.