Émile Zola: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile |
|||
23. satır:
Yazar, [[Dreyfus davası|Dreyfus tartışmasında]] aldığı tavırla 19. yüzyılın son ve yirminci yüzyılın ilk çeyreğindeki uluslararası edebiyat gündemine oturmuştur.<ref name=agos/> Fransız ordusunda haksız yere casuslukla suçlanıp askeri mahkemede yargılanan Yahudi asıllı yüzbaşı Dreyfus’u 1897'deki davada hükümetin bütün baskılarına rağmen savunan Zola, Fransa devlet başkanına hitaben "''İtham Ediyorum''" makalesini yayınladıktan sonra baskılardan dolayı Fransa'yı terkedip bir süre [[Londra]]'da yaşamak zorunda kaldı. Çabaları sonucunda Dreyfus Davası'nın yeniden görülüp adaletin yerini bulması sonucu yurduna döndü. Ulusal kahraman haline gelen<ref name=baysan>{{Web kaynağı | soyadı1 = Baysan | ad1 = Gül Tekay | başlık = Dreyfus Davası: Gerçek ve Adalet Savaşçısı Zola | url = http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/index.php/EFD/article/viewFile/818/581 | website = http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/ | yayıncı = Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt 19, Sayı 1 | erişimtarihi = 3 Eylül 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151101134339/http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr:80/index.php/EFD/article/viewFile/818/581 | arşivtarihi = 1 Kasım 2015}}</ref> Émile Zola, 1902 sonbaharında, kaldığı otelin yatak odasında duman zehirlenmesinden öldü.
[[Dosya:Zola 22.jpg|thumb|
== Yaşamı ==
36. satır:
İlk romanı "''La Confession de Claude''" (Claude’un İtirafı) 1865'te basıldı. Bu roman, mezun olduktan sonra şair olmak hayaliyle Paris'e gelen, tavan arasında sefalet içinde yaşarken tanıştığı fahişeye aşık olan, aşkıyla kadını ‘kurtaracağını’ sanan ancak hayal kırıklığına uğrayan taşralı bir gencin arkadaşlarına yazdığı mektuplardan oluşmaktadır ve büyük ölçüde otobiyografiktir.<ref name=agos>{{Web kaynağı | soyadı1 = Cankara | ad1 = Murat | başlık = Bu Topraklarad Zola'yı Okumak | url = http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12382/bu-topraklarda-zolayi-okumak | website = http://www.agos.com.tr | yayıncı = Agos gazetesi, 4 Ağustos 2015 | erişimtarihi = 3 Eylül 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170904015933/http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12382/bu-topraklarda-zolayi-okumak | arşivtarihi = 4 Eylül 2017}}</ref> Zola, 1867'de yayımladığı [[Thérèse Raquin]] adlı romanla birlikte başarıyı yakaladı. Eserin 1868 tarihli ikinci baskısına yazdığı meşhur ön sözde "''naturalist''" sıfatını ilk kez kullandı.<ref name=agos/> Ardından yirmi ciltlik "''‘Rougon-Macquart’lar: İkinci İmparatorluk Devrinde Bir Ailenin Doğal ve Toplumsal Tarihi’''" serisini yazmaya başladı. En tanınmış eserleri olan "''Nana''", "''Germinal''" ve "''Meyhane''"'yi de kapsayan bu seride yer alan romanlarında 1851 Devlet Darbesiyle başlayıp 1870'teki [[Sedan Muharebesi|Sedan bozgununa]] kadar süren [[İkinci Fransız İmparatorluğu|İkinci İmparatorluk Dönemi]] Fransız toplumunun bir tablosunu yansıtmaya çalıştı.
[[Dosya:ZOLA Jeanne Enfants.jpg|thumb|200px|Jeanne Rozerot ve çocukları ile birlikte]]
Sevgilisi Gabrielle-Alexandrine Mele ile 1870 yılında evlendi. Çiftin çocuğu olmadı. 1888'de Jeanne Rozerot ile ilişki yaşamaya başlayan Zola'nın bu ilişkiden iki çocuğu dünyaya geldi.
1860'lar ve 1870'ler boyunca gazete ve dergilerindeki yazılarında Cézanne ve Manet ile [[Claude Monet]], [[Edgar Degas]], [[Pierre-Auguste Renoir]] gibi empresyonist ressamların sanatını savundu. Ressamların çeşitli stüdyo ve kafelerde sanat tartışmalarının yapıldığı düzenli toplantılarına katıldı. 1886 yılında yayımlanan ''Eser'' (L'Ouvre) isimli romanı başta çocukluk arkadaşı Cézanne olmak üzere ressam dostlarıyla arasının açılmasına neden oldu. Romanda, [[Paris Salonu]]'na üçbinden fazla eserin jüri tarafından kabul edilmeyişi üzerine 1863'te yaşanan skandalı, yaratıcı potansiyelini gerçekleştiremeyen ve bu nedenle de kendini asan bir ressamı konu almaktaydı.
47. satır:
===Dreyfus Olayı ===
[[Dosya:J’accuse.jpg|thumb|200px|İtham Ediyorum!]]
Yahudi asıllı bir Fransız subayı olan Yüzbaşı Dreyfus, el yazısı Alman elçiliğine gönderilen bir mektuptaki el yazısına benzediği için 1894 yılında Almanlar aleyhine casusluk yapmakla haksız yere suçlanmış ve kapalı oturumlarla sürdürülen hızlı bir yargılama sonunda ömür boyu hapse mahkum edilmişti. Mektuptaki el yazısının Dreyfus'a değil, Easterhazy adında bir binbaşıya ait olduğu İstihbarat Müdürü Yarbay Picquart tarafından iki yıl sonra ortaya çıkarılınca Dreyfus'un davası 1896'a yeniden gündeme geldi. Genelkurmay, Easterhazy hakkında dava açmak zorunda kaldı. Açılan davada Easterhazy'nin iki günde beraat etti.
Olay gündeme geldiğinde İtalya'da olan Emile Zola, Paris'e geldiğinde bu olay üzerine etkin bir kampanya başlatmayı gerekli buldu. 25 Kasım 1897'de [[Le Figaro]]'da çıkan "''Gerçek Yürüyor, Onu Hiçbir Şey Durduramaz''" başlıklı yazısı yayımlandı. Ardından 1 Aralık 1897'de "Lonca"yı yayımlayarak Dreyfus'un suçlanma nedeninin eylemi değil, ırkı olduğunu açıkladı. Le Figora'daki son yazısı 5 Aralık'ta yayımlandı. Bu yazıda, "Dreyfus'u kurtarıp yerine Easterhazy'nin adını vermesi için Picquart'ın bir Yahudi örgütü tarafından tutulmuş bir kişi olduğu" iddiaları üzerine kaleme aldığı bu yazıda yalan ve iftirayı yayan şoven basını şiddetle kınadı.<ref name=baysan/>
Zola, yazdıklarını yayımlayacak gazete bulamaz olunca savaşımını broşürlerle sürdürdü. "''Gençliğe Mektup''", "''Fransa'ya Mektup''" başlıklı broşürleri yayımladı. Görülen davada casus Esterhazy'nin aklanması yetmezmiş gibi onun suç kanıtlarını bulan Picquart'ın cezalandırılması üzerine Zola, Dreyfus davası hakkındaki en ünlü makalesini yazdı: "''Cumhurbaşkanı Felix Faure'a Açık Mektup''"
Mektup, L' Aurore gazetesinde "''Suçluyorum.''" (J'Accuse) başlığıyla yayımlandı. "Ordunun şerefi", "vatan sevgisi" gibi sürekli sömürülen kavramları ele alan, okuyanları şiirselliğiyle de etkileyen bu mektup Fransa'da bir aydın hareketi doğurdu.<ref name=baysan/> İmza kampanyaları, aydın bildirileri peş peşe geldi.
Ancak Fransızların çoğu Zola'yla aynı fikirde değildi. Bakanlar Kurulu, Zola hakkında suç duyurusunda bulundu; Zola'nın 17 Şubat 1898'de başlayan yargılanma süreci boyunca "Kahrolsun Zola", "Yahudilere ölüm", "Hainlere ölüm" sloganlarıyla gösteriler düzenlendi. Şiddet önce taşraya, sonra da sömürgelere sıçradı; birçok kentte ırkçı gösteriler yapıldı; Dreyfusçu aydınlara ve Yahudilere saldırıldı.
66. satır:
== Bazı eserleri ==
Zola romanlarının çoğunu 1869'den itibaren, Honoré de Balzac'ın izinden giderek, ''Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d’une famille sous le Second Empire'' (Rougon-Macquart'lar. İkinci İmparatorluk'ta Bir Ailenin Tabiat ve Toplum Tarihi) başlıklı bir dizi biçiminde düzenledi. Toplam yirmi roman pozitivist temelde yazılmış bir tür aile tarihi olacak, bu arada ailenin Rougon kolu burjuvaziyi, Macquart kolu da alt tabakaları temsil edecekti.
* ''[[Nana]]''
| |||