Marie Antoinette: Revizyonlar arasındaki fark

{{İçin|Aynı adlı film|Marie Antoinette (film)}}

'''Josephe Jeanne Marie Antoinette von Habsburg-Lorraine''' veya '''Maria Antonia Josepha Johanna''' (''Jozef Jan Mari Antuanet von Habsburg Loren'') (d. [[2 Kasım]] [[1755]] – ö. [[16 Ekim]] [[1793]]), [[Fransa]] Kraliçesi ve [[Avusturya]] [[arşidüşes]]i. Kısaca '''Marie Antoinette''' veya '''Maria Antonia''' olarak bilinir. [[Kutsal Roma İmparatoru]] [[I. Franz]] ve eşi [[Avusturya]] [[İmparatoriçe]]si [[Maria Theresa]]'nın kızıdır. Henüz 14 yaşındayken [[Fransa]] veliahtı [[XVI. Louis]] ile evlendi. [[1774]] Mayıs'ında [[XVI. Louis]] Fransa [[kral]]ı ve Fransa [[kraliçe]]si oldu. [[XVII. Louis]]'nin ([[Kayıp Döfen]]) annesidir. [[Fransız Devrimi]] esnasında "[[Vatana ihanet|Vatan hainliği]]" ile suçlanarak [[giyotin]]le idam edildi ([[1793]]).<ref name="lib">[http://library.thinkquest.org/C006257/revolution/execution_marie.shtml Thinquest.org The Execution of Marie Antoinette]</ref>

 

== Çocukluğu ==

[[2 Kasım]] [[1755]] tarihinde, [[Viyana]]'daki [[Hofburg İmparatorluk Sarayı|Hofburg Sarayı]]'nda, [[I. Franz (Kutsal Roma İmparatoru)|Kutsal Roma İmparatoru I. Franz]] ve [[Maria Theresia]]'nın on beşinci çocuğu olarak dünyaya geldi.<ref name="luci">[http://www.lucidcafe.com/library/95nov/antoinette.html lucidcafe.com Marie Antoinette]</ref> [[Vaftiz]]i esnasında [[Meryem]] onuruna "Maria" ismi verildi. Saray yetkilisi bebeği ''"Ufak ama tam anlamıyla sağlıklı bir [[arşidüşes]]"''<ref>Fraser,Antonia "Marie Antoinette", 2001, Anchor basımı</ref> diye tarif etti. Sarayda kendisine "Madam Antoinette" deniliyordu.

 

Bir iddiaya göre Maria Antonia ve bestekâr [[Wolfgang Amadeus Mozart]] daha çocukken tanışmışlardı. Genç [[Mozart]], kraliyet ailesine verdiği bir konser sonrasında ödül olarak ne istediğini soran imparatoriçeden, şaka yollu kızı Marie Antoinette'i istemişti.<ref>[http://www.angelfire.com/ca6/frenchrevolution89/antoinette.html Let Them Eat Cake: Marie Antoinette]</ref>

 

 

Marie Antoinette'in kız kardeşleri çabucak Avrupalı [[aristokrat]]larla evlendirildiler. [[1748]]'de Avusturya ile Fransa arasında imzalanan [[Ekslaşapel Antlaşması]] ([[:en:Treaty of Aix-la-Chapelle (1748)]]) ile iki ülke arasında bir buçuk asırdır devam eden çekişme son buldu. Bunun sonucu olarak, [[1756]]'dan [[1763]] yılına kadar devam eden [[Yedi Yıl Savaşları]]'nda Fransa ve Avusturya [[müttefik]] oldular. İttifakın sürekliliğini sağlamak amacıyla, [[XV. Louis]]'nin torunu ve [[veliaht]]ı [[Louis-Auguste]] ile Avusturya İmparatoriçesi Maria Theresa'nın kızlarından birini evlendirmeye karar verdiler. Evlilik sırası gelen iki ablası [[çiçek hastalığı]]ndan ölünce henüz 14 yaşında olan Maria Antonia geleceğin [[XVI. Louis]]'si Louis-Auguste ile nişanlandı ([[1769]])<ref name="luci" />. Genç kızın, Fransız dili, gelenekleri ve saray adabına dair yeterli bilgisi olmadığını fark eden annesi Maria Theresa, geleceğin Fransa Kraliçesini hemen hızlandırılmış bir eğitime aldı.<ref>Fraser,Antonia "Marie Antoinette", 2001, Anchor basımı, s.37-38</ref>

 

[[19 Nisan]] [[1770]]'te, [[Viyana]]'da, müstakbel eşi [[Louis-Auguste]]'nin [[gıyabında]] (per procurationem) bir düğünle evlendi.<ref>[http://www.hyperhistory.net/apwh/bios/b2antoinettem.htm hyperhistory.net, Marie Antoinette]</ref> Düğünde damadı, Marie Antoinette'in kardeşi Maximillian temsil etti.<ref>[http://www.ladyreading.net/marieantoinette/cro-en.html ladyreading.net Marie Antoinette chronology]</ref> Bu damatsız düğünün amacı Marie Antoinette'in Fransa'ya Avusturya [[arşidüşes]]i değil, Fransa [[döfnes]]i olarak girmesini sağlamaktı. Böylece Fransız halkının onu benimsemesi daha kolay olacaktı. İki gün sonra [[Viyana]]'yı ağlayarak terketti. Annesi, ''"Elveda sevgili kızım. Fransız halkına öyle iyi davran ki, bize melek gönderdi desinler"'' diyerek uğurladı.<ref>Fraser, s. 53</ref> [[7 Mayıs]]'ta sadakat sembolü olarak tüm Avusturyalı uşaklarını, kıyafetlerini ve hatta arkadaşlarını geride bırakarak, Fransız kıyafetleri ile, "[[Döfnes]] Marie Antoinette" olarak sınırı geçti. Strasbourg şehrinde onuruna verilen şükran yemeğine katıldı. Tüm şehir onuruna çiçekler ve ışıklarla bezenmişti. Birkaç gün konakladıktan sonra [[Versay Sarayı]]'na doğru yola çıktı.

[[Versay Sarayı]]'nda kayınpederi [[XV. Louis]] ve kraliyet ailesinin diğer fertleri ile tanıştı. Müstakbel eşi veliaht Louis-Auguste çok utangaçtı. Marie Antoinette'ten sadece bir yaş büyüktü ve henüz romantizm veya cinsellikle tanışmamıştı. Aynı gün, kraliyet [[şapel]]inde yapılan gösterişli bir düğünle dünya evine girdiler ([[16 Mayıs]] [[1770]]). Düğünden önce Marie Antoinette'e, geleneksel olarak Fransız [[döfnes]]ine ait olan muhteşem bir mücevher koleksiyonu armağan edildi. Takıların birçoğu önceki kraliçelere aitti ve toplam değeri 2 milyon [[livre]] ediyordu (yaklaşık olarak 625&nbsp;kg. altın). Ayrıca elmas ve incilerle bezeli bir gelinlik hazırlanmıştı. Törenden sonraki yemekte tıka basa yiyen damat, kendisini daha az yemesi konusunda uyaran krala, ''"Nedenmiş o? Karnım tok iken çok daha iyi uyuyorum"'' cevabını verdi. Daha sonra çift, [[Reims]] [[başpiskopos]]u tarafından kutsanmış yatak odasına götürüldü. Fakat, birkaç sene boyunca cinsel anlamda beraber olmadılar.

 

 

== Veliaht prenses olarak yaşam ==

 

== Taç giyme töreni ve hükümdarlık ==

 

=== "Ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler" sözü ===

 

Gün geçtikçe daha fazla para harcamaya başladı. Paranın gerçek değeri hakkında en ufak bir fikri yoktu. Yeni kıyafetler ve pahalı elmaslar satın alıyor, her fırsatta kumar oynuyordu. Yirmi birinci doğumgününde, üç gün üç gece süren bir kumar partisi verdi. Bu süre zarfında el değiştiren paranın haddi hesabı yoktu.

 

[[Versay Sarayı|Versay]]'da o güne kadar neden olduğu huzursuzluklar yetmiyormuş gibi, samimi arkadaşlarını, başkalarına ait mevki ve pozisyonlara atamaya başladı. Örneğin, [[Thérèse de Lamballe]]'i kraliçeye bağlı saray görevlilerinin müfettişliğine atadı. Oysa bu göreve getirilmesi daha uygun olan başka [[aristokrat]]lar vardı.

 

== Anne Marie Antoinette ==

 

Marie Antoinette'in ilk çocuğu, [[19 Aralık]] [[1778]]'de [[Versay Sarayı]]'nda dünyaya geldi. Saray halkından yüzlerce kişinin gözleri önünde gerçekleşen doğum esnasında acıdan ve utançtan defalarca bayılıp ayıldı. Sonraki doğumlarında, umuma açık doğum yapmaya şiddetle karşı çıktığı için bu uygulama tekrarlanmadı.

İlk çocuğu kızdı ve [[Marie Thérèse Charlotte]] ismi ile [[vaftiz]] edildi. Fransa kralının en büyük kızı olması nedeniyle "[[Döfnes]]" unvanı verildi. Saray ve halk erkek çocuk istemesine rağmen, Marie Antoinette kız çocuk sahibi olmaktan çok memnundu. Bebeğe şöyle dedi, ''"Erkek olsaydın devlete ait olacaktın, ama sen bana aitsin ve benim tüm alakama sahip olacaksın; mutluluklarımı paylaşacak, acılarımı azaltacaksın."''

 

 

Sonraki yıllarda veliaht prensesi üç kardeşi takip etti: Prens [[Louis Joseph]] ([[1781]]), [[Louis Charles]] ([[1785]]) ve [[Sophie Béatrix]] ([[1786]]).

 

[[Aristokrat]] Fransız hanımefendileri arasında bu suni köyler çok yaygınlaşmıştı. Kendi [[malikâne]]lerinin konforundan vazgeçmeden, gözlerden uzak, köy yaşantısının huzurunu da yaşıyorlardı. Bu geleneği başlatan, [[1680]]'lerde [[XIV. Louis]]'nin metresi olan, Montespan markizi, güzeller güzeli [[Françoise-Athénaïs]]'ydi. Marie Antoinette taraftarları, inşa ettirdiği [[Petit Hameau]] köyü konusunda, bu kadar eleştirilmeyi haketmediğini düşünüyorlardı. [[Barones d'Oberkirch]], "''Başkaları, Marie Antoinette'in yaptığı masraftan daha fazlasını, bahçelerini düzenlemek için yapıyor!"'', demişti. Kraliçe zaten popülaritesini yitirmişti ve bu suni köy olayı namını biraz daha lekeledi. Birçok kişi, gerçek köylüler çok zor şartlarda yaşamaya çalışırken, dünyadan bihaber müsrif kraliçenin "çobancılık" oynadığını düşünüyordu.

 

== Elmas gerdanlık olayı ==

Kocasının öldürülmesinden sonra Marie Antoinette, hiçbir zaman kendine gelemedi. Kızı, ''"Kalbinde hiçbir ümit kırıntısı kalmadı. Yaşıyor mu, ölü mü belli değil"'' demişti. Bayılma ve [[spazm]] nöbetleri geçiriyordu. İştahını tamamen yitirmiş, aşırı kilo kaybetmişti.

 

 

[[3 Temmuz]] [[1793]] gecesi, bir grup hükümet yetkilisi Marie Antoinette'in oğlunu götürmek üzere hücreye geldi. Küçük veliaht, sürgündeki kraliyet yanlıları tarafından [[XVII. Louis]] ilan edilmişti. Bu nedenle cumhuriyetçi hükümet, henüz sekiz yaşındaki çocuğu ayrı bir yerde tutmaya karar verdi. Louis histerik bir şekilde ağlayarak annesinin arkasına saklandı ve oğluna kalkan olan Marie Antoinette, iki saat boyunca onu yetkililere teslim etmedi. Sonunda yetkililer [[Marie Thérèse]]'yi öldürmekle tehdit edince pes etmek zorunda kaldı. Kraliçe o günden sonra oğlunu bir daha göremedi. Kısa süre sonra Marie Antoinette'in yargılama süreci başladı. Küçük Louis annesinden ayrılmasından iki yıl sonra, [[1795]]'de, hapishanede öldü.

[[2 Eylül]]'de cumhuriyetçi siyaset adamı ve gazeteci [[Jacques Hébert]], [[Halkın Güvenliği Komitesi]]'ne, ''"(Okuyucularıma) Antoinette'in kellesi sözünü verdim. Eğer bu iş geciktirilirse, kendim gider keserim"'' dedi. [[Cumhuriyetçi]]lerin çoğu Marie Antoinette'ten ölesiye nefret etmeye başlamıştı ve onu ölü görmekte kararlıydılar.

 

 

[[14 Ekim]]'de yargılanmasına başlandı. Mahkeme salonuna girdiğinde, herkes şok oldu. Erken yaşta çökmüş, bir deri bir kemik kalmış, bitkin ve harap bir vaziyetteydi. İddia makamı kırk tane şahiti [[tanık kürsüsü]]ne davet etti. Elmas gerdanlık olayı ve sarayın kuşatması esnasında [[İsveç Muhafızları]]'nı sarhoş ettiği iddiaları gündeme geldi. En korkunç iddia ise [[Jacques Hébert]]'den geldi. Hébert kraliçeyi, öz oğluna [[cinsel taciz]] yapmakla itham etti. Sessiz kalan Marie Antoinette, yanıtlaması için baskı yapıldığında, ''"Eğer yanıt vermediysem bu, bir anneye yapılan böyle bir suçlamayı, doğanın kendisinin bile yanıtlamayacağındandır"'' dedi.

 

== İdamı ve defnedilmesi ==

 

[[16 Ekim]] [[1793]] sabahı, bir gardiyan saçlarını kesmek ve ellerini arkadan bağlamak için geldi. Alelade, römorklu bir at arabası ile [[Paris]] sokaklarında bir saatten fazla dolaştırılarak [[Fransız Devrimi|Devrim]] Meydanı'na ([[Concorde Meydanı]]) getirildi. Arabadan yavaşça indi ve [[giyotin]]e şöyle bir baktı. Kendisine eşlik eden [[papaz]] kulağına, ''" Bu an madam, cesaretinizi kuşanmanız gereken andır"'' dedi. Marie Antoinette papaza dönerek gülümsedi ve ''"Cesaret mi? Tüm sıkıntılarımın sona ereceği bu an, cesaretimin yüzümü kara çıkaracağı an değildir"'' dedi. Bir söylentiye göre daha sonra [[cellat]]ın ayağına bastı ve ''"Özür dilerim mösyö, istemeden oldu"'' dedi.<ref name="lib" /><ref>[http://www.geocities.com/Athens/Acropolis/6537/real-a.htm, A: Last Words of Real People]</ref> Cellatla dalga geçtiği için ceza olarak çırılçıplak soyuldu.

 

== Sinemada Marie Antoinette ==

Tarihi bir ikon haline gelen Marie Antoinette'i konu edinen birçok sinema filmi yapılmıştır. En meşhuru, 1938 yapımı Marie Antoinette'dir. [[Stefan Zweig]]'in Marie Antoinette biyografisi baz alınarak [[MGM]] stüdyolarında hazırlanan film, milyonlarca [[dolar]]a mal olmuştur. Üç saatten biraz uzun olan film, dekorları ve kostümleri sayesinde, kısa sürede büyük bir hit olmuştur.