Alevilik: Revizyonlar arasındaki fark

'''Alevilik''' ({{dil-ar|عَلَوِیُّون}}), [[Alevî Hanedanı|Alevî]] kelimesi [[İmamet|İmam]] [[Ali]] soyundan gelen, onun velayetini kabul eden ve onun taraftarı olan Müslümanlara denilir. Kesinlikle [[mezhep]] veya [[tarikat]] değildir. [[Alevilik|Alevî]] [[Müslüman]]<nowiki/>larda [[Hüseyin]]'in soyundan gelenlere Hüseyni veya [[Seyyid]], [[Hasan bin Ali|Hasan]]'ın soyundan gelenlere ise Hasani veya [[Şerif (din)|Şerif]] denir.<ref>[[Alevî Hanedanı|Alevî]] ([[Arapça]]: [[Alevî Hanedanı|علوِی]]) / [[Alevilikte inanç|Alevîlik]] ([[Arapça]]: [[Alevî Hanedanı|علوِیون]]) [[Alevî Hanedanı|Alevî]] kelimesinin anlamı; "[[Ali]]'ye mensup olan, [[Ali]]'nin soyundan gelen, onun [[Velayet-i fakih|Velayet]]<nowiki/>ini savunan (ikrâr veren) ve onun [[Şiilik|taraftarı]] olan demektir. [[Alevî Hanedanı|Alevî]] [[Müslüman]]<nowiki/>larda; [[Hüseyin]]'in soyundan gelen Alevîlere Hüseyni veya [[Seyyid]], [[Hasan bin Ali|Hasan]]'ın soyundan gelen Alevîlere ise Hasani veya [[Şerif (din)|Şerif]] denir.</ref> [[Türkiye]]'de [[Sünnilik]]ten sonra en fazla mensuba sahip olan [[İslam]]i bir cemaattır. Bu cemaatin mensupları ''[[İmamiyye#Alev.C3.AEler|Aleviler]]'' olarak adlandırılır. Alevilikte, [[Muhammed]]'in son [[peygamber]] olduğu, [[Ali]]'nin ise [[Velî (İslam)|Velî]]liği ''([[imamet|İmâm]]lığı)'' esastır. Sünnilikteki [[Allah]]-[[Muhammed]]-[[Dört Büyük Halife]] sıralamasından farklı olarak, [[Onikicilik]] [[i'tikad]]ının da temelini teşkil eden [[Hâkk-Muhammed-Ali|Hâkk (Allah)-Muhammed-Ali]] sıralamasını, [[Ehl-i Beyt]] ve [[On İki İmam]] sevgisini esas alan [[inanç]]tır.

[[Anadolu]] dışında ise [[Rumeli]], [[Balkanlar]] ve [[Arnavutluk]]'ta yaşayan [[Bektaşiler]]'in yanı sıra, [[Batı İran]], [[Luristan]] ve [[Kuzey Irak]]'ta ise [[Yâresânîlik]] ''([[Ehl-i Hak]])'', Kakai, ve [[Ali İlâhîlik]]<ref>Elahi, Bahram (1987). ''The path of perfection, the spiritual teachings of Master Nur Ali Elahi''. ISBN 0-7126-0200-3.</ref> gibi isimlerle anılan ve kendilerini ''"[[Yezdânizm|Alevi]]-[[Kürtler]]"'' veya [[Alevi]]-[[Zaza]]lar {{fact}}olarak tanımlayan gruplar da bulunmaktadır. Bugün [[İran]]'ın doğusunda [[Horasan]]'da da küçük bir [[Alevilik (anlam ayrımı)|Alevi]] topluluğu vardır. [[Alevî tarihi (anlam ayrımı)|Alevîler]] daha ziyâde dağlık olan merkezî otoritenin baskısının ulaşamadığı bölgelerde yaşamlarını sürdürmektelerdir.

}}</ref>, [[İslam]]î-[[Batıni]] inançlarla herhangi bir alâkası bulunmayan [[Yezîdî]] [[gnostik]] dini,<ref>Xemgin, E. (2012), ''[[Mazdaizm|Mazda İnancı]] ve Alevilik'', Berfin Yayıncılık.</ref> [[Hitit mitolojisi]]nden esinlenerek [[antik]] [[Anadolu]] [[paganizm]]ini ''[[Kürtler|Kürt]]-[[Alevi]]'' kimliğini benimsemiş kitleler arasında yeniden canlandırmağa uğraşan [[Işıkçılık|Işık Aleviliği]],<ref name="ışık">{{Kitap kaynağı|yazar=Erdoğan Çınar|başlık= Aleviliğin Gizli Tarihi, Chivi Yazıları|yayımcı=idefix.com|yıl= 2004|url=http://www.kitapturk.com/books/Kitap/19669/Aleviligin_Gizli_Tarihi.htm}}</ref> ve [[İslam]] [[tasavvuf]]unun özellikle de [[Bektaşilik|Bektaşili]]ğin [[Mazdaizm|Mazdeizm]] [[i'tikat]]ları üzerinde oluşturduğu tesirler neticesinde yeniden biçimlenen [[Yâresânîler|Yâresânî]] [[Kürtler|Kürt]] [[tarîkat]]ı <ref>[[Faik Bulut|Bulut, Faik]], (2011) ''[[Ali'siz Alevilik]]'', Berfin Yayıncılık.</ref> gibi gayr-î [[İslam]]î [[İran]]-[[Kürtler|Kürt]] kökenli gruplar”'' <ref name="kreyen">{{Kitap kaynağı|son=Kreyenbroek|ilk= Philip G.| bölüm=Religion and Religions in Kurdistan| başlık=Kurdish Culture and Identity|yayımcı= Zed Books Ltd.|yıl=1996|isbn= 1856493296}}</ref> arasında mevcut inançları tanımlamak maksadıyla ilk defa Mehrdad R. Izady <ref name="Izady" /> tarafından kullanılan yeni bir tâbirdir.<ref>[http://www.milliyet.com.tr/2005/07/05/guncel/gun01.html Not:] Günümüzde bazı Aleviler inançlarının sadece [[insan]]îyet ve sevgi temelli bir [[felsefe]] olduğunu ve doğrudan bir din ile alâkası bulunmadığını ifade etmektedirler.</ref>

;[[Alevi]] kimliği

;Avrupa'da [[Alevi]]likAlevilik