1. Târgu Frumos Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark

[[STAVKA]] (Sovyet Yüksek Komutanlığı) 1944 yılının Nisan ayı başlarında güneybatı [[Ukrayna]]'da harekâta katılan iki ''cephe'' kuvvetine, Romanya'nın kuzeydoğusunda girişilecek bir stratejik taarruz için emir vermişti. Mareşal [[Konev]] komutasındaki [[2. Ukrayna Cephesi]], 5 Nisan'da [[Târgu Frumos]] ve [[Botoşani]] bölgesine yaklaşmıştı. Bu birliklerden bir kısmı, 8 Nisan'da Târgu Frumos yönündeki taarruzuna başladı. Bölgeyi savunmakla görevli olan RomenRumen 4. Ordu'su, Alman [[24. Panzer Tümeni]]'nin zırhlı unsurlarıyla takviye edilmişti ve beklenen Sovyet taarruzunu göğüslemek için savunma hazırlıklarını düzenlemekteydi. Sovyet 27. Ordusu'na bağlı iki tümen, 9 Nisan'da bu kenti sararak savunma mevzilerini kıpırdayamaz hale getirdi. Böylelikle, savunmadaki kuvvetlerini, bir Sovyet saldırısını göğüslemekte yetersiz güçte olduğu ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine Alman [[8. Ordu (Almanya)|8. Ordu]]'su komutasının hızlı tepkisi, General [[Hasso von Manteuffel]]'e emrindeki [[Großdeutschland Tümeni]] ile Târgu Frumos'a hareket ederek kenti geri almasını emretmek oldu. Emrin alınmasından 48 saat sonra 10 Nisan akşamı kent Tümen tarafından geri alındı ve bölgede yeni bir savunma düzeni oluşturuldu. Bölgede kalan Sovyet birlikleriyle dağınık çatışmalar 12 Nisan'a kadar devam etti ve bu birlikler tehlikeli biçimde kuşatılma tehlikesi içine düştü.

[[STAVKA]] Nisan ayı başarında 2. ve 3 Ukrayna Cephesi kuvvetlerine, batı Romanya'da stratejik hedefli bir genel taarruz icra etmeleri için emir verdi.<ref>Glantz, Sh.: 18</ref> Genel taarruzun stratejik hedefleri, Romanya'nın kuzeyindeki Alman ve RomenRumen kuvvetlerinin dağıtılması, önemli iki kent olan [[Yaş, Romanya|Yaş]] ve [[Kişinev]]'in alınması ve Romanya'nın derinlerine, olabilirse [[Ploieşti]] petrol havzasına ve [[Bükreş]]'e ulaşmaktı. Mareşal Konev'in kuvvetleri, 5 Nisan'da [[Dinyester]] ve [[Prut]] geçişlerine ulaştılar, [[Hotin]] ve Dorohoy'u alarak Botaşani ve Târgu Frumos bölgelerine, hafif bir RomenRumen direncini aşarak ulaştılar. Her iki bölgeden Yaş'a, 48 ve 97&nbsp;km. yaklaşmışlardı.<ref>Glantz, Sh.: 29</ref> Konev 8 Nisan'da 27. ve 40. Ordulara, Târgu Frumos ekseni üzerinden güney yönünde taarruz emri verdi. General Semyon Bogdanov komutasındaki 2. Tank Ordusu da bu iki ordunun birlikte yürüteceği harekâta yakın destek sağlayacaktır.<ref name=Glantz52>Glantz, Sh.: 52</ref> Konev'in bu çevik kuvvetleri Târgu Frumos yönünde ilerlerken, General Konstantin Koroteev'in 52. Ordu'su ile General Andrey Gravçenko'nun 6. Tank Ordusu'nun bazı unsurları,<ref>Armstrong, Sh.: 450</ref> Mareşal Konev'in esas kuvvetlerini desteklemek için Yaş'ın kuzeyinde harekât halindeydiler.<ref name=Glantz52 />

Mareşal Konev'in orduları Târgu Frumos yönünde taarruzları için ilerlerken General Wöhler'in 8. Ordu'su, Alman kuvvetlerini bu bölgeye bağlamaya ve asıl taarruz ekseni olan Târgu Frumos ekseninden uzak tutmaya çalışan iki Sovyet kolordusu ile Yaş'ın 14&nbsp;km. kuzeyindeki bir kasaba içinde ve civarında şiddetli çatışmalara girişmiş bulunuyordu.<ref name=Glantz56>Glantz, Sh.: 56</ref><ref name=Glantz59>Glantz, Sh.: 59</ref> Yaş bölgesinde 52. Ordu'nun yanıltma harekâtlarından yararlanarak Mareşal Konev'in çevik kuvvetlerini oluşturan üç Sovyet ordusu, 8 Nisan sabahı erken saatlerinde güney yönündeki ileri harekâta başladılar.<ref name=Glantz60>Glantz, Sh: 60</ref> İleri harekât, Yaş'ın kuzeybatısında Prut nehrinin batısına geçince, mevsim dolayısıyla çamur kaplı yollar nedeniyle oldukça yavaş ilerledi.<ref name=Glantz60 />

Mareşal Konev'in hazırlamış olduğu harekâtın açılış planı, Yaş'ın 48 ve 97&nbsp;km. batısındaki Târgu Frumos, Paşcani ve Târgu Neamt bölgelerine ulaşmak ve bu üç kasabayı, Alman savunmasını ani bastırarak almaktı.<ref name=Glantz60 /> 51. Piyade Kolordusu'nun üç tümeni Paşcani'nin güneyinden baskı yapma emri aldı. Kolordu'nun diğer iki piyade tümeni onların ileri harekâtını bölgenin kuzeyinde ve Târgu Neamt'ın kuzeybatısından örtecekti.<ref name=Glantz60 /> Daha doğuda, Sovyet 27. Ordu'suna bağlı 33. Piyade Kolordusu ile 35. Muhafız Piyade Kolordusu'nun yedi piyade tümeni, Prut üzerinden güneydoğu yönünde ilerlemeye başlama emri aldı. Bu birliklere verilen görev, RomenRumen 8. Piyade Tümeni'ni, Târgu Frumos'un 27&nbsp;km. kuzeyindeki Hârlau yönünde çekilmeye zorlamaktı.<ref name=Glantz61>Glantz, Sh.: 61</ref> Bu arada 33. Piyade Kolordusu'nun diğer iki tümeni 2. Tank Ordusu'nun iki kolordusu ile birleşerek RomenRumen 7. Piyade Tümeni'ni Târgu Frumos yönünde geri atacaktı.

Târgu Frumos bölgesini savunmakla sorumlu RomenRumen 4. Ordusu'na bağlı 4. Kolordu'su, başka bir hatta yayılmış olan birliklerini Ruginoasa - Strunga - Oteleni hattındaki ileri mevzileri savunmak üzere toplamaya hazırlanıyordu.<ref name=Glantz61 /> Sonuç olarak 6. ve 8. Piyade Tümenleri, Târgu Neamt'dan Paşcani'ye uzanan bir hatta birliklerini yayacaktı. Bu arada 1. Muhafız Piyade Tümeni ile 7. Piyade Tümeni de Paşcani'nin doğusu yönünde Târgu Frumos - Podu Iloaiei bölgesinde mevzilenmişti.<ref name=Glantz61 /> Daha sonra 8 Nisan'da Alman birlikleri General [[Maximilian von Edelsheim]]'in 24. Panzer Tümeni'nden küçük bir muharebe grubuyla takviye edildi.<ref name=Glantz62 />

General Trofimenko komutasındaki 27. Ordu öncülüğünde General Goriaçev'in 35. Muhafız Piyade Kolordusu, ileri kademede iki piyade tümeni olmak üzere 9 Nisan sabahı güneye yönünde Târgu Frumos'a doğru ileri hareketine başladı.<ref name=Glantz62>Glantz, Sh.: 62</ref> Sovyet piyade birlikleri kasabayı savunan RomenRumen birliklerini kısa sürede yenilgiye uğrattı. Bir hava indirme tümeni ve bir piyade tümeninden oluşan Kolordu'nun ikinci kademesi, Alman tepkisinden önce bu birlikleri takviye etti ve bölgenin büyük bir kesimini kuşatıldı.<ref name=Glantz62 /> Bu arada 42. Muhafız Piyade Tümeni, Târgu Frumos'un 23&nbsp;km. batısındaki Paşcani kasabasını, RomenRumen 6. Piyade Tümeni'ni geri atarak ele geçirdi.<ref name=Glantz62 /> Aynı anda General Bogdanov'un 2. Tank Ordusu'ndan bir "ileri müfreze", kasabanın doğusuna ilerleyerek muharebe halindeki General Trofimenko'nun piyade birliklerini takviye etme girişiminde bulundu. Ancak Alman savunmasını geçip bu birliklere ulaşamadı. Alman 8. Ordu'su, Yaş'ın batısındaki savunma hatlarında baş gösteren tehlikeyi fark ederek derhal tepki verdi. Bunun için General Hasso von Manteuffel komutasındaki Grossdeutschland Mekanize Piyade Tümeni Târgu Frumos yönünde harekete geçti.<ref name=Glantz63>Glantz, Sh.: 63</ref> Tümen, kasabanın güneyinden olabildiğince çabuk bir karşı taarruz başlatma emri almıştır. Günün sonuna kadar Alman birlikleri, sadece kasabanın güney kesiminde bir dayanak elde etmeyi ve tutmayı başarmışlardı.<ref name=Glantz63 /> Buna karşın bu esnada General Goriaçev'in 35. Muhafız Piyade Kolordusu'na bağlı iki tümen, bölgeye ulaştı ve General Trofimenko'nun birliklerinin güney yönündeki taarruzuna katıldı. Gece yarısına doğru ileri harekâtına devam eden Sovyet 35. Kolordu'suna bağlı üç tümen, Târgu Frumos'u geçti ve RomenRumen savunma hatlarında, kasabanın güneydoğusunda 5 x 7&nbsp;km.'lik bir girinti oluşturdu.<ref name=Glantz65>Glantz, Sh.: 65</ref>

Grossdeutschland Tümeni'nin 70 tank ve taarruz topundan oluşan bir taarruz kuvveti (12 adeti [[Panzerkampfwagen V Panther|Panther]] ve 10 adeti [[Panzerkampfwagen VI Tiger|Tiger]]), 10 Nisan sabahı Târgu Frumos - Podu Iloaiei yolunun her iki yanından batı yönünde taarruza geçti.<ref name=Glantz66>Glantz, Sh.: 66</ref> Ağır bir bombardımanın ardından Alman kuvvetleri kente girdi ve evlerde, binalarda gizlenen Sovyet birlikleriyle çatışmaya başladı.<ref>Spaeter, Sh.: 312</ref> Alman atağı, Sovyet birliklerinden bir kısmını esas birliklerden ayırarak kasabanın batısındaki yüksek araziye ulaştı. bu taarruz, tam da 206. Piyade Tümeni, 3. Muhafız Hava İndirme Tümeni ve 93. Muhafız Piyade Tümenlerinin güney yönünde taarruza hazırlandıkları sırada başlatılmıştı ve geride sadece artçı ve ikmal unsurları bırakılmıştı.<ref name=Glantz67>Glantz, Sh.: 67</ref> Bu arada RomenRumen 1. Muhafız Piyade Tümeni ve 7. Piyade Tümeni, güneyden ilerleyerek kuzeydeki Sovyet geri hatlarına yüklendi.<ref name=Glantz68>Glantz, Sh.: 68</ref> Doğudan Târgu Frumos içindeki Alman zırhlılarıyla, güneyden de karşı taarruz durumundaki RomenRumen piyade birlikleri arasında tuzağa düşen Sovyet 35. Kolordusu'nun üç tümeninin geri çekilmekten başka çaresi yoktu.<ref name=Glantz68 /> Saat 22:00 dolaylarında Alman motorize kuvvetleri Târgu Frumos'u ve kasabanın kuzeyi ile batısını ele geçirdi.<ref name=Glantz66 />

Savaşın sonunda [[Grossdeutschland Tümeni]] Târgu Frumos'un güvenliği için yeni bir savunma düzeni kurdu. Bu hat, kasabanın doğusunu 14&nbsp;km., 10&nbsp;km. kuzeydoğusunu ve 8&nbsp;km. kuzeybatısını, geniş bir kavis olarak örttü.<ref name=Glantz68 /> General Manteuffel, savunma mevzileri tamamlandığında kasabanın kuzeybatısına (tümenin sol kanadı) bir mekanize alay ve kasabanın doğusuna (sağ kanat) bir başka alay yerleştirdi. Ayrıca tümenin panzer alayını, kasabaya yakın bir bölgede ihtiyat toplanma sahasında bıraktı.<ref name=Spaeter313>Spaeter, Sh.: 313</ref> Bu arada 12 Nisan günü boyunca bir panzer alayı, kasabanın batısında Sovyet birliklerinden kalanları imha etmekle uğraştı. Bunun sonunda savunma hatlarını kasabanın batısında 11&nbsp;km. kadar batıya uzattı. Böylelikle RomenRumen 1. Muhafız Tümeni ile bağlantı sağlandı.<ref name=Glantz69 /> Bundan başka Grossdeutschland Tümeni'nin sağ kanadı, 24. Panzer Tümeni'nden bir muharebe grubu tarafından Podu Iloaiei'nin kuzeyinden Yaş'ın 16&nbsp;km. batısına kadar uzatıldı. Bu noktada da Yaş'ın kuzeybatı kanadını savunan RomenRumen 7. Tümeni ile bağlantı kuruldu.<ref name=Glantz69>Glantz, Sh.: 69</ref>