Kullanıcı:Nanahuatl/Çalışma2: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
1. satır:
[[Dosya:Ionization energies tr.svg|left|thumb|300px| Bu çizelge atom numaralarına göre [[İyonlaşma enerjisi|iyonlaşma enerjilerini]] göstermektedir. İşaretlenmiş olan soygazların her periyotta oldukça yüksek iyonlaşma enerjisine sahip olduğu görülmektedir.]]
== Fiziksel ve atomik özellikleri ==
<div style="float: right; padding-left: 10px;">
{| class="wikitable" style="text-align: center; font-size: 90%;"
! Özellik<ref name=brit />{{sfn|Greenwood|1997|p=891}}|| [[Helyum]] || [[Neon]] || [[Argon]] || [[Kripton]] || [[Ksenon]] || [[Radon]]
|-
|align="left" | [[Yoğunluk]] (g/[[litre|dm<sup>3</sup>]]) || 0,1786 || 0,9002 || 1,7818 || 3,708 || 5,851 || 9,97
|-
|align="left" | [[Kaynama noktası]] (K) || 4,4 || 27,3 || 87,4 || 121,5 || 166,6 || 211,5
|-
|align="left" | [[Erime noktası]] (K) || 0,95<br/>(25 [[bar (birim)|barda]]) || 24,7 || 83,6 || 115,8 || 161,7 || 202,2
|-
|align="left" | [[Buharlaşma ısısı]] (kJ/mol) || 0,08 || 1,74 || 6,52 || 9,05 || 12,65 || 18,1
|-
|align="left" | 20 °C sudaki [[Çözünürlük (kimya)|çözünürlüğü]] (cm<sup>3</sup>/kg) || 8,61 || 10,5 || 33,6 || 59,4 || 108,1 || 230
|-
|align="left"| [[Atom numarası]] || 2 || 10 || 18 || 36 || 54 || 86
|-
|align="left" | [[Atom yarıçapı]] (hesaplanan) ([[pikometre|pm]]) || 31 || 38 || 71 || 88 || 108 || 120
|-
|align="left" | [[İyonlaşma enerjisi]] (kJ/mol) || 2372 || 2080 || 1520 || 1351 || 1170 || 1037
|-
|align="left" | [[Elektronegatiflik#Allen elektronegatifliği|Allen elektronegatifliği]]<ref>{{dergi kaynağı |doi=10.1021/ja00207a003 |başlık=Electronegativity is the average one-electron energy of the valence-shell electrons in ground-state free atoms |yıl=1989 |son=Allen |ilk=Leland C. |dergi=Journal of the American Chemical Society |cilt=111 |sayfalar=9003-9014 |sayı=25 |dil=İngilizce}}</ref> || 4,16 || 4,79 || 3,24 || 2,97 || 2,58 || 2,60
|}
<span class="dablink" style="font-size:smaller; padding-left:0em;">Daha fazla veri için [[soy gaz (veri sayfası)]] sayfasına bakılabilir.</span></div>
 
It was the insight that xenon has an ionization potential similar to that of the [[oxygen]] molecule that led Bartlett to attempt oxidizing xenon using [[platinum hexafluoride]], an [[oxidizing agent]] known to be strong enough to react with oxygen.<ref name=bartlett/> Noble gases cannot accept an electron to form stable [[anion]]s; that is, they have a negative [[electron affinity]].<ref>{{cite journal |journal=Journal of Chemical Education |author=Wheeler, John C. |year=1997 |volume=74 |pages=123–127 |title=Electron Affinities of the Alkaline Earth Metals and the Sign Convention for Electron Affinity|bibcode= 1997JChEd..74..123W |doi= 10.1021/ed074p123 }}; {{cite journal|journal=Chemical Reviews |year=1994 |volume=94 |pages=2291–2318|author1=Kalcher, Josef |author2=Sax, Alexander F. |title=Gas Phase Stabilities of Small Anions: Theory and Experiment in Cooperation |doi=10.1021/cr00032a004|issue=8}}</ref>
Soy gazlar, diğer elementlere göre sahip oldukları zayıf [[moleküller arası kuvvet|atomlar arası kuvvet]] nedeniyle, daha düşük [[erime noktası|erime]] ve [[kaynama noktası|kaynama]] noktalarına sahiptirler. Normalde katı olan elementlerin çoğundan daha büyük [[atom kütlesi]]ne sahip olanlar da dahil olmak üzere soy gazların tamamı [[Standart sıcaklık ve basınç|standart şartlar altında]] [[Tek atomlu gaz|tek atomlu]] [[gaz]]lardır.<ref name="brit"/> Helyum; erime ve kaynama noktası, bilinen diğer tüm [[kimyasal madde]]lerden daha düşük olması; [[süperakışkanlık]] gösteren tek element olması ve standart şartlar altında soğutularak katılaştırılamayan tek element olması (helyumu katılaştırmak için {{convert|25|atm|kPa psi|lk=on}} basınç, {{convert|0.95|K}} sıcaklıkta uygulanmalıdır) açılarından diğer elementlere göre birtakım eşsiz özelliklere sahiptir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.phys.ualberta.ca/~therman/lowtemp/projects1.htm | başlık = Solid Helium | yayımcı = [[Alberta Üniversitesi]] |dil=İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20081105093749/http://www.phys.ualberta.ca:80/~therman/lowtemp/projects1.htm | arşivtarihi = 5 Kasım 2008}}</ref> Ksenona kadarki soy gazlar birden çok [[kararlı izotop oranı|kararlı]] [[izotop]]a sahiptir. Radonun kararlı izotopu bulunmamakla birlikte en uzun ömürlü izotopu olan <sup>222</sup>Rn'nin [[yarı ömür|yarı ömrü]] 3,8&nbsp;gün olup helyum ve [[polonyum]]a, nihayetinde de [[kurşun]]a bozunur.<ref name="brit" /> Soy gazların erime ve kaynama noktaları, grupta aşağı gidildikçe yükselmektedir.
 
[[Dosya:Ionization energies tr.svg|left|thumb|300px| Bu çizelge atom numaralarına göre [[İyonlaşma enerjisi|iyonlaşma enerjilerini]] göstermektedir. İşaretlenmiş olan soygazların her periyotta oldukça yüksek iyonlaşma enerjisine sahip olduğu görülmektedir.]]
 
Soy gaz atomlarının, diğer çoğu gruplardaki atomlarda olduğu gibi, elektron sayısındaki artışa bağlı olarak bir [[periyot (periyodik tablo)|periyotperiyottan]]tan diğerinesonrakine geçişte [[atom yarıçapı]] yükselir. Atomun büyüklüğüyarıçapının birkaçartması, niteliğedeğerlik bağlıdır. Örneğinelektronların [[iyonizasyonatom potansiyeliçekirdeği]]nden yarıçapladaha birlikteuzakta artarolmasına çünküyol büyük soy gazların valans elektronlarıaçacağından [[atomiyonizasyon çekirdeği|çekirdektenpotansiyeli]] çok uzaktadırlar ve bu yüzden atom tarafından sıkıca tutulamazlarazalır. Soy gazlargazların her birbiri, kendi periyottakiperiyodundaki elementler içerisindearasında en büyük iyonizasyon potansiyeline sahiptirlersahiptir. Bu durum onların [[elektron konfigürasyonlarınındizilimi|elektron dizilimlerinin]] kararlılığını yansıtırgösterir ve soy gazların göreli düşük kimyasal tepkimeye girme eğilimleriyleeğilimlerinin diğer elementlere kıyasla daha düşük olmasına yol bağlantılıdıraçar.{{sfn|Greenwood|1997|p=891}} Yine de bazı ağır soy gazlar, diğer elementler ve [[molekül]]lerle karşılaştırılmalarına yetecek kadar küçük iyonizasyon potansiyeline sahiptir. Ksenonun iyonizasyon potansiyelinin [[dioksijen|oksijen molekülün]]ünki ile benzer olduğunu fark eden Bartlett, oksijenle çok güçlü bir şekilde tepkimeye girdiği bilinen bir [[oksitleyici ajan]], [[platinyum heksaflorür]] kullanarak ksenonu oksitleme denemesinde bulundu.<ref name=bartlett/> Soy gazlar kararlı [[anyon]]lar oluşturacak bir elektronu kabul edemezler; yani onlar negatif [[elektron ilgisi]]ne sahiptir.<ref>{{Dergi kaynağı|journal=Journal of Chemical Education |author=Wheeler, John C. |year=1997 |volume=74 |pages=123–127 |title=Electron Affinities of the Alkaline Earth Metals and the Sign Convention for Electron Affinity}}; {{Dergi kaynağı|journal=Chemical Reviews |year=1994 |volume=94 |pages=2291–2318 |author= Kalcher, Josef; Sax, Alexander F.|title=Gas Phase Stabilities of Small Anions: Theory and Experiment in Cooperation |doi=10.1021/cr00032a004}}</ref>
 
Soy gazların [[makroskobik]] [[fiziksel özellik]]lerinde atomlar arasındaki zayıf [[van der Waals kuvvetleri]] hakimdir. [[Kutuplanabilirlik]]teki artış ve iyonizasyon potansiyelindeki düşüşün sonucu olarak atomun boyutu ve çekici kuvvet artar. Bu sistematik grup eğilimiyle sonuçlanır: 18. gruptan aşağı gidilirken atom yarıçapıyla atomlararası kuvvetler artar ve sonuçta erime ve kaynama noktaları, [[buharlaşma entalpisi]] ve çözünürlük yükselir. [[Atom kütlesi]]nin artamasıyla da yoğunluk artar.{{sfn|Greenwood|1997|p=891}}