Kullanıcı:Nanahuatl/Çalışma2: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
3. satır:
[[Dosya:Helium spectrum.jpg|thumb|sol|300px|Helyum, karakteristik [[tayf çizgileri]]leri nedeniyle ilk olarak [[Güneş]]'te tespit edildi.]]
 
[[Helyum]]un varlığına dair ilk gözlem 18 Ağustos 1868'de, [[Güneş]]'in [[renk yuvarı]]nın [[emisyon spektrumu]]da 587.49 nanometre [[dalga boyu]]na sahip sarı bir çizgi gören [[Pierre Janssen]] tarafından gerçekleştirildi; ancak o dönem bu çizginin [[sodyum]] olduğu düşünüldü.<ref>{{dergi kaynağı |başlık=French astronomers in India during the 17th&nbsp;– 19th centuries |dergi=Journal of the British Astronomical Association |cilt=101 |sayı=2 |sayfalar=95-100 |bibcode = 1991JBAA..101...95K |son=Kochhar |ilk=R. K. |tarih=1991 |dil=İngilizce}}</ref><ref>{{kitap kaynağı |son=Emsley |ilk=John |başlık=Nature's Building Blocks |yayımcı=[[Oxford University Press]] |yıl=2001 |yer=Oxford |dil=İngilizce |sayfalar=175-179 |isbn=0-19-850341-5}}</ref> Aynı yıl 20 Ekim'de, Güneş spektrumunda sarı bir çizgi gözlemleyen [[Norman Lockyer]]; çizgiyi, halihazırda bilinen sodyumun D<sub>1</sub> ve D<sub>2</sub> [[Fraunhofer çizgileri]]nin yanında olacak şekilde D<sub>3</sub> olarak adlandırdı ve buna, Güneş'te var olsa da Dünya'da bilinmeyen bir elementin yol açtığı kanısına vardı.<ref>{{dergi kaynağı |son=Lockyer |ilk=J. N. |başlık=Notice of an observation of the spectrum of a solar prominence |dergi=Proceedings of the Royal Society of London |cilt=17 |tarih=Ekim 1868 |sayfalar=91-92 |url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044106279359;view=1up;seq=109 |jstor=112357 |dil=İngilizce |bibcode=1868RSPS...17...91L |doi=10.1098/rspl.1868.0011}}</ref><ref>{{kitap kaynağı |başlık=The Encyclopedia of the Chemical Elements |sayfalar=256-268 |ilk=Clifford A. |son=Hampel |yer=New York |isbn=0-442-15598-0 |yıl=1968 |yayımcı=Van Nostrand Reinhold |dil=İngilizce}}</ref> Lockyer ile [[Edward Frankland]] bu elemente, [[Yunanca]]da Güneş anlamına gelen {{lang|el|ήλιος}} (''{{lang|el-Latn|ilios}}'') sözcüğünden esinlenerek helyum [[İngilizce]] ''helium'' adını verdiler.<ref>{{dergi kaynağı |son=Thomson |ilk=William |tarih=3 Ağustos 1871 |cilt=4 |sayfalar=261-278 [268] |doi=10.1038/004261a0 |başlık=Inaugural Address of Sir William Thomson |dergi=Nature |url=https://books.google.com/books?id=IogCAAAAIAAJ&pg=PA268 |dil=İngilizce |bibcode=1871Natur...4..261. |sayı=92 |pmc=2070380}}</ref> [[Argon]]unArgonun varlığına dair ilk bulgulara 1784'te, [[Henry Cavendish]]'in havanın [[azot]]tan daha az reaktif küçük oranlarda bir madde içerdiğini tespit etmesiyle ulaşıldı.{{sfn|Ozima|2002|p=1}} 1894'te [[John William Strutt]] ile [[William Ramsay]]; yaptıkları deneyle havadaki azot, [[oksijen]], [[karbondioksit]] ve [[su]]yu ayrıştırması sonrasında, bu şekilde elde ettikleri azotun yoğunluğunun, [[kimyasal reaksiyon]]lar sonucunda oluşan azotun yoğunluğundan farklı olduğunu keşfettiler ve havadan elde edilen azotun başka bir gaz ile karışık olduğu kanısına vardılar.<ref>{{dergi kaynağı |ilk1=John William |son1=Strutt |son2=Ramsay |ilk2=William |tarih=1894-1895 |başlık=Argon, a New Constituent of the Atmosphere |dergi=[[Proceedings of the Royal Society]] |cilt=57 |sayı=1 |sayfalar=265-287 |doi=10.1098/rspl.1894.0149 |jstor=115394 |dil=İngilizce}}</ref><ref>{{dergi kaynağı |ilk1=John William |son=Strutt |son2=Ramsay |ilk2=William |tarih=1895 |başlık=VI. Argon: A New Constituent of the Atmosphere |dergi=Philosophical Transactions of the Royal Society A |cilt=186 |sayfa=187 |doi= 10.1098/rsta.1895.0006 |jstor=90645|bibcode = 1895RSPTA.186..187R |dil=İngilizce}}</ref> Ardından yapılan deney sonucunda yeni bir element başarılı bir şekilde izole edildi ve elemente Yunancada "inaktiftembel" anlamına gelen {{lang|el|αργός}} (''{{lang|el-Latn|argos}}'') sözcüğünden yola çıkılarak argon ismi verildi.<ref>{{web kaynağı |tarih=3 Mart 1895 |başlık=About Argon, the Inert; The New Element Supposedly Found in the Atmosphere |url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9B04E3D61139E033A25750C0A9659C94649ED7CF |çalışma=[[The New York Times]] |dil=İngilizce}}</ref>{{sfn|Ozima|2002|p=1}} Bu keşifle birlikte [[periyodik tablodatablo]]da bütün bir sınıf [[gaz]]ın noksaneksik olduğunu fark ettiler. Argon üzerindeki çalışmalarını sürdürürkensürdürdüğü esnada Ramsay, bir taraftan da [[kleveyit]] mineralini ısıtırkenısıtması sonucunda helyumu ilk kez izole etmeyi başardı. 1902'de helyum ve argon elementleri için kanıtların kabul edilmesiyle [[DmitriDmitriy Mendeleyev]], bu gazları, daha sonra periyodik tablo olacak olan element dizilimine 0. grupta yer alacak şekilde yerleştirdi.<ref>{{harvnbsfn|Mendeleev|1903|p=497}}</ref>
 
Ramsay bu gazlar üzerindeki çalışmalarına, [[sıvı hava]]yı birçok bileşene ayırdığı [[ayrımsal damıtma]] yöntemini kullanarak devam etti. 1898'de [[kripton]], [[neon]] ve [[ksenon]] elementlerini keşfetti ve onlara sırasıyla Yunancadaki {{lang|el|κρυπτός}} (''{{lang|el-Latn|kryptós}}'', "saklı"), {{lang|el|νέος}} (''{{lang|el-Latn|néos}}'', "yeni") ve {{lang|el|ξένος}} (''{{lang|el-Latn|xénos}}'', "yabancı") isimlerini verdi. Radon ilk kez [[Friedrich Ernst Dorn]] tarafından 1898'de tanımlandı,<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Discovery of Radon|son=Partington|ilk=J. R.|dergi=[[Nature (dergi)|Nature]]|basım=179|cilt=4566|sayfalar=912|ay=Mayıs | yıl=1957|doi=10.1038/179912a0}}</ref> ve ''radyum emanasyonu'' şeklinde isimlendirildi, ancak özelliklerinin diğer soy gazlara benzediğinin bulunduğu 1904 yılına kadar soy gaz olarak kabul edilmedi.<ref name="brit">{{Ansiklopedi kaynağı|ansiklopedi=[[Encyclopædia Britannica]]|yıl=2008|başlık=Noble Gas|url=http://www.britannica.com/eb/article-9110613/noble-gas}}</ref> Rayleigh ve Ramsay 1904'te soy gaz keşiflerinden dolayı sırasıyla fizik ve kimya dallarında Nobel Ödülü kazandılar.<ref>{{Web kaynağı | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1904/press.html | başlık = The Nobel Prize in Physics 1904 Presentation Speech | erişimtarihi = | yıl = 1904 | yazar = Cederblom, J. E. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160610015419/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1904/press.html | arşivtarihi = 10 Haziran 2016}}</ref><ref name=nobelchem>{{Web kaynağı | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1904/press.html | başlık = The Nobel Prize in Chemistry 1904 Presentation Speech | erişimtarihi = | yıl = 1904 | yazar = Cederblom, J. E. | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160610020943/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1904/press.html | arşivtarihi = 10 Haziran 2016}}</ref>