Korelasyon: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
İmlâ hatalı düzeltildi. Okuma kolaylaştırıldı.
106. satır:
yahut
: C neden A sonuçtur VE C neden B sonuçtur.
İşte ''sahte korelasyon'' üçüncü halde ortaya çıkar. A ve B arasında görülen yakın ilişki biribirinbirbirinin sebep-sonuç olmasından doğmaz. Yakın korelasyon her hâlde sebep-sonuç ilişkisi ifade etmez: "korelasyon nedensellik degildir".
 
''Sahte korelasyon'' hakkında birçok örnek verilmiştir ve bunlar bazen alaycı, bazen şaşırtıcı ve bazen gülünçtür. Bunlardan bazılarını verip niçin ''sahte korelasyon'' bulunduğunu açıklayalım:
* İskandinavya'da 19. yüzyil sonu ve 20. yüzyıl için yıllık leylek sayısı ve yıllık çocuk doğumları inceleyince çok yakın bir pozitif korelasyon bulunmaktadır. Bu, doğan çocukların leylekler tarafından getirildikleri önermesini doğrulamaz. Hem çocuk doğum sayısı hem de leylek sayısı ekonomik gelişme ve şehirleşme dolayısıyla azalmış ve bu iki azalma birinin diğerine sebep-sonuç olmasından ortaya çıkmamıştır.
* Bir sahil şehrinde aylık dondurma satışları ile aylık denizde boğulma sayıları yıl içinde birlikte artıp eksilime gösterip yakın pozitif korelasyon gösterirler. Bu demek değildir ki fazla dondurma fazla boğulmalara sebep-sonuç olmakta veya boğulmaların azalması dondurma satışlarına aksi tesirde bulunmaktadır. Her ikisi de mevsim değiştiği için aynı yönde değişik etki görmektedir.
* Ayakkabı ile uyumak, baş ağrısı ile uyanmakla yakın pozitif korelasyon gösterir. Bu demek değildir ki ayakkabi ile yatmak baş ağrısı doğurur. Çok daha uygun bir açıklama, her ikisinin de fazla alkolikalkollü içki kullanmakullanımı sonucu ortaya çıkmasıdır.
* Bir yangına müdahale eden itfaiye mensuplarının sayısı ile yangından ortaya çıkan maddi hasar birbirleri ile yakın korelasyon gösterirler. Bu demek değildir ki itfaiye mensubu sayısı artışı (yağmacı artışı gibi) daha çok maddi hasar çıkmasına neden olur. Asıl açıklama yangının büyüklüğü ve şiddetine dayanır; büyük yangınlar daha çok itafiyeciitfaiyeci gerektirir ve daha çok hasar doğurur ve aksi de doğrudur.
* 1950lerden beri hava kirliği göstergeleri ile polise bilirilenbildirilen hırsızlık olayları sayısı pozitif korelasyon göstermektedir. Bu demek değildir ki hava kirliğikirliliği artışı hırsızlık olaylarının artışına; yahut hava kirliğininkirliliğinin artışı hırsızlikhırsızlık sayısı artışına neden olmuştur. Her iki değişkendeğişkende de hızlı şehirleşme dolayısı ile artış göstermektedirgörülmektedir.
 
=== Korelasyon ve doğrusallık ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Korelasyon" sayfasından alınmıştır