Pul (posta): Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Birleşik Krallığın → Birleşik Krallık'ın |
Dz. |
||
6. satır:
İlk olarak [[Birleşik Krallık]]'ta, [[6 Mayıs]] [[1840]] tarihinde kullanılmaya başlanmıştır. [[Türkiye]]'de ise [[Osmanlı İmparatorluğu]] döneminde [[1 Ocak]] [[1863]] tarihinde kullanılmaya başlanmıştır.
Posta pulları ayrıca [[Pul koleksiyonculuğu|pul koleksiyoncuları]] tarafından satın alınarak biriktirilen çok popüler bir koleksiyon aracıdır. Zarf, kart, [[damga]], posta kartı, ve benzeri posta ile ilgili her türlü malzeme dünya çapında yüz milyona yakın olduğu tahmin edilen koleksiyoncu tarafından toplanır. Posta pulları [[filatelist]]ler tarafından incelenerek pulların [[dantel]]leri, kâğıtları, [[mürekkep]]leri ve benzeri diğer teknik özellikleri araştırılır; pulların posta merkezlerine
== Tarih ==
12. satır:
[[Dosya:Penny black.jpg|thumb|left|100px|"Penny Black", dünyanın ilk posta pulu]]
Dünyada posta idareleri tarafından çıkartılan ilk posta pulu konusunda tartışmalar olmakla birlikte, genel kabul gören [[Birleşik Krallık]] ve İrlanda'da posta reformcusu Rowland Hill tarafından başlatılan çalışmalar sırasında kullanılmaya başladığıdır. O zamana kadar postayı alan posta ücretini ödüyordu. Sonradan postayı gönderenin posta ücretini ödemesine ve bu ücretin ödendiğini göstermek için gönderinin üzerine posta pulu yapıştırılmasına karar verilmiştir.
[[Dosya:Tughra1863.jpg|thumb|150px|right|1863 Tuğralı 1k tetbeş dörtlü blok Osmanlı posta pulu]]
[[Osmanlılar|Osmanlı]] İmparatorluğu zamanında kurulan posta sistemi [[Bosna-Hersek]]'ten [[Yemen]]'e, [[Kafkasya]]'dan [[Libya]]'ya bugün bağımsız devlet haline gelen 23 ülkede organize posta taşımacılığının başlangıcı kabul edilmektedir. İlk Türk posta pulları ise 1862 yılında Darbhane-i Amire'de [[taş baskı]] (litografi) tekniği ile basılmıştır. Değişik kalınlıklardaki kâğıtlar üzerine basılan pullar elle boyanmış ve zamklanmıştır, ayrıca sahtekarlıkları azaltabilmek için Nezaret-i Maliye tarafından
Posta pullarının kullanılmaya başlaması o gün için iletişimde bir devrim yaratmıştır denilebilir, Birleşik Krallık'ta pul öncesi dönemde 1839 yılında 82 milyon posta gönderisi yollanmasına karşılık pul sonrası dönemde 1841 yılında bu sayı 170 milyon olmuştur. Bugün ise Birleşik Krallık'ta her yıl yaklaşık 20 milyar posta gönderisi yollanmaktadır.
24. satır:
Pullar alışılagelen kare veya dikdörtgen şekillerin dışında daire, üçgen, beşgen veya sekizgen şekillerinde de basılmışlardır.
[[Sierra Leone]] ve [[Tonga]] kendinden yapışkanlı pulları çıkaran ilk ülkeler arasındadır, hatta bunlar arasında meyve şekilli pullar bulunmaktadır. [[Bhutan]] ise üzerinde, ulusal marşlarını içeren, çalınabilir bir kayıt bulunan bir pul çıkartmıştır. Ayrıca pullar kâğıt dışında maddelerden de yapılmışlardır, kabartmalı folyo (bazen altın) sıkça kullanılmıştır; [[İsviçre]] kısmen dantelden bir pul ve kısmen tahtadan başka bir pul yapmıştır; [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] plastikten bir pul üretmiş, [[Doğu Almanya]]
== Pul cinsleri ==
* [[Sürekli pul]]
* [[Anma pulu]]
* [[Ek değerli pul]]
* [[Resmi pul]]
* [[Uçak postası pulu]]
* [[Takse pulu]]
* [[
* [[Otomat pulu]]
* [[Kişisel pul]]
* [[Yardım dernekleri pulları]]
== İlk Gün Zarfı ==
İng. ''
{{ana|İlk gün zarfı}}
[[Dosya:1923 İktisat kongresi İGZ.jpg|150px|thumb|1923 İzmir İktisat Kongresi İGZ.]]
Bir pul setinin çıkartıldığı ilk gün pul seti bir zarfa yapıştırılıp o gün için hazırlanan özel hazırlanan bir hatıra damgası ile damgalanırlar bu zarfa İlk Gün Zarfı (kısaltılmış olarak İGZ -
Türkiye'de 1950 ile 1980 yılları arasında İGZ'ler PTT tarafından değil filateli dernekleri, pul tüccarları ve PTT çalışanları yardım derneği tarafından hazırlanmıştır. 1981 yılından beri
== Koleksiyonculuk ==
Satır 74 ⟶ 72:
[[Dosya:Miningstamp.jpg|right|thumb|300px|1897 Newfoundland posta pulu, madenciliği konu edinen ilk pul]]
[[Dosya:Carcassonne_stamp_2000.jpg|thumb|300px|right|[[Fransa]] tarafından 2000'de [[Carcassonne]]'yi anmak için yayımlanmış pul.Bu pul sıradan olmayan panaromik bir ormat kullanır, boyu normal olsa da oldukça geniştir.]]
[[Dosya:Subhadra.jpg|thumb|Büyük
[[Dosya:SelloJuanCarlosI.jpg|thumb|Kral [[I. Juan Carlos
* [[Airmail]] – for payment of airmail service. While the [[word]] or words "airmail" or equivalent is usually printed on the stamp, [[Scott catalog|Scott]] (the dominant U.S. cataloguing firm) has recognised as airmail stamps some U.S. stamps issued in denominations good for then-current international airmail rates, and showing the silhouette of an [[fixed-wing aircraft|airplane]]. The other three major catalogs do not give any special status to airmail stamps.
* ATM, stamps dispensed by automatic teller machines ([[Automated Teller Machine|ATM]]s) whose sheets are paper currency sized and of similar thickness.<ref>[http://www.freepatentsonline.com/5503436.html Freepatentsonline: ''United States Patent 5503436''] (retrieved 10 June 2007)</ref>
|