Sümerler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Bjelica (mesaj | katkılar)
213.14.11.194 tarafından yapılan 18489765 sayılı değişiklik geri alınıyor.
düzeltme AWB ile
74. satır:
Bazı araştırmalarda Sümerlilerin zayıflaması Sümer topraklarındaki tuzlanma ve buna bağlı tarımsal üretimin düşmesi gibi ekolojik nedenlere bağlanır.
 
Sümer bölgesinde [[Gılgamış destanı]] gibi [[anlatı]]mlara konu olan büyük bir sel meydana gelmiş ve bu [[Tufan]]'dan sonra bazı şehir devletleri diğerleri üzerinde hakimiyet kurmuşlardır. Şehirleri birleştiren kralların ilki, MÖ. 2800 yıllarında [[Kiş]] kralı olan [[Etana]] dır. [[Kiş]], [[Erech]], [[Ur (antik kent)|Ur]] ve [[Lagaş]] şehirleri diğerlerine hâkim olabilmek için asırlar süren mücadelelere giriştiler. Bu durum Sümerleri harici düşmanlara karşı zayıf bıraktı. Önce [[Elam]]lılar (MÖ y. 2530-2450) ve sonra Kral [[Sargon]] yönetimindeki (MÖ 2334-2279) [[Akad]]lılar Sümerlere saldırdılar. Sargon hanedanı yaklaşık 1 asır iktidarda kaldı ve şehir devletlerini birleştirdi. Sargon hanedanının yönetim modeli tüm Orta Doğu medeniyetlerini etkilemiştir.<ref name=SUMER/>
 
Akadlar tarafından çökertilmesi sonrasında Sümerler bir daha eski haline gelemedi. MÖ 2000'li yıllarda bağımsız kimliklerini kaybettiler.{{kaynak belirt}} Ardından gelen [[Akad]] ve [[Babil]] uygarlıkları çoğunlukla Sümerler'in izlerini taşıdılar. Kendilerine özgü dilleri ve çivi yazıları uzun süre yaşadı. Sümer inanışları ve mitolojisi İbranilerin [[Babil sürgünü]] yoluyla Yahudi, Hıristiyan ve İslam inanışlarını etkilediği gibi [[Fenike]] - [[Antik Yunanistan|Yunan]] - [[Antik Roma|Roma]] bağlantısıyla da günümüze dek ulaşmıştır.
169. satır:
Arif Tekin'e göre, Sümer mitolojisine ait birçok unsur [[İbrani]]lerin [[babil sürgünü]] gibi değişik yollar ve etkileşimlerle günümüze kadar değişimler geçirerek gelmiş, kutsal kitaplara konu olmuştur. Bunların başlıcaları yaratılış ve tufan efsanelerinde karşımıza çıkar. Başlıca temalar; Gök ve yer bitişik iken sonradan ayrılması, her şeyin sudan veya su üzerinde yaratılması, insanın balçıktan ve tanrıya (tanrılara) benzer şekilde yaratılması, erkeğe ait Ti (Sümercede yaşam özü ve kaburga anlamlarına gelmektedir) kullanılarak kadının yaratılması, ilk insanların bin (veya binlerce) yıl yaşaması, insanın Gökteki bilgiye ulaşmak için çabalaması ve bunun tanrıları sinirlendirmesi, tufan, gemi yapımı ve her canlıdan bir çiftin gemiye alınması vb.<ref>[http://archive.is/20121201133850/http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:xWgTEspGS8cJ:http://www.tabularatalanayalanabalta.com/Arif%2520Tekin.htm%2Barif+tekin+%22kuran%C4%B1n+k%C3%B6keni%22+yalana+talana+balta&hl=tr&gbv=2&gs_l=heirloom-serp.3...9234.14593.0.15687.12.12.0.0.0.0.735.735.6-1.1.0...0.0...1c.1.JXdzEMPFuG8&spell=1&ct=clnk] Arif tekin, Sümerlerden İslam’a Kutsal Kitaplar ve Dinler</ref> Bu konuda en net örneği [[gılgamış destanı]] vermektedir.
 
[[Orhan Hançerlioğlu]]'nun ifadeleri; "Sümer Tanrısı Marduk’un büyük önemi, üç büyük tektanrıcı dine kaynaklık etmiş olmasıdır. Tevrat’la İncil’deki hikâyelerin çoğu Sümer efsaneleridir. Nuh ve Tufan hikâyesinin aslı olan bu Sümer efsanesi, Tevrat’la İncil’den dört bin yıl öncedir. Gene aynı bölgede, İ.Ö. XX. Yüzyıldayüzyılda yaşamış olan Kral Hamurabi kanunları, Tevrat kurallarına kaynaklık etmişlerdir. Samuel Reinach, Orpheus adlı kitabında şöyle demektedir: Hamurabi kanunları için ileri sürülmesi gelenek haline gelen tarihten yedi yüzyıl önce yapılmıştır. Eğer Musevi kanunlarının Musa’ya Tanrı tarafından yazdırıldığı doğruysa, Tanrı, Hamurabi’nin yapıtını
aşırmış demektir."<ref>http://web.itu.edu.tr/~bulu/favorite_books_files/dusunce_tarihi_v01.pdf</ref>
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sümerler" sayfasından alınmıştır