Göktürk Kağanlığı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
||
45. satır:
|bayrak =
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_bağlantısı =
112. satır:
}}
{{Türk tarihi}}
'''Göktürk Kağanlığı''', '''Gök Türkler''' veya '''Kök Türkler'''<ref name="TUNA">Osman Nedim Tuna, "Ekin Ara İdi Oksuz Kök Türk Anca Olurur Ermiş (KT; D; 2-3) İbaresi Üzerine", Türk dili araştırmaları yıllığı Belleten 1993, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995 s. 77-81. {{Tr icon}}</ref>, [[Kül Tigin Yazıtı|Kül Tigin]] ve [[Bilge Kağan Yazıtı|Bilge Kağan]] yazıtlarında '''𐱅𐰇𐰼𐰰''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Türük) <ref name="KULTEGIN">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=15&m=1 Kultegin's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] {{En icon}}</ref><ref name="BILGEKAGAN">[http://irq.kaznpu.kz/?lang=e&mod=1&tid=1&oid=16&m=1 Bilge Kagan's Memorial Complex, TÜRIK BITIG] {{En icon}}</ref> veya '''𐰜𐰇𐰛 𐱅𐰇𐰼𐰰''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Kök Türük) <ref name="KULTEGIN" /><ref name="BILGEKAGAN" /> ya da pek az kabul gören bir görüşe göre '''Ökük Türük'''<ref name="TUNA" />, [[Tonyukuk Yazıtı]]nda ise '''𐱅𐰇𐰼𐰛''' (<small>okunuşu sağdan sola doğru:</small> Türk<ref>Muharrem Ergin-Orhun abideleri,s-78,Boğaziçi yayınları 1978(7
Köktürkler(
Türk adı bugün kullandığımız şekli ile ilk kez Göktürkler dönemine ait [[Orhun Yazıtları]]'nda geçmektedir. "Türk" adıyla kurulmuş ilk ve Türk adını resmi devlet ismi şekliyle kullanan ilk Türk devletidir.<ref name="TASAGIL">Ahmet Taşağıl-Göktürkler,cilt-1,Atatürk Kültür, Dil, ve Tarih Yüksek Kurumu Basımevi, 1995</ref><ref>İbrahim Kafesoğlu-Türk millı̂ kültürü(S27).Ayyıldız matbaası, 1977</ref> Devletin kurucusu ve ilk önderi [[Bumin Kağan]]'dır. Bumin Kağan'ın kardeşi [[İstemi Kağan|İstemi Yabgu]] ülkenin batı kanadını yönetirdi. [[Göktürkler]] komşuları olan [[Çin]], [[Sasani]] ([[İran]]) ve [[Bizans İmparatorluğu]] ile askeri, siyasi ve ekonomik ilişkiler kurdular.
422. satır:
[[Göktürkler]]'in ekonomik tutumu, aynı zamanda askeri stratejilerini ve dış politikalarını büyük ölçüde etkilemiştir. Göktürk Kağanlığı, [[Çin]] başta olmak üzere [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]], [[Sasani]] ve [[Hindistan]] ile ticari alışverişte bulunmuştur. Özellikle Göktürk Kağanlığı'nın dış alım ve satımlarında ilk sırada [[Çin]] yer almıştır. Göktürk Kağanlığı ile [[Çin]] arasında sürekli devam eden bir elçilik ve kervan akışı olmuştur. Çin İmparatoru Kao-tsu 622 yılında Göktürkler'in Çin sınırına saldırıda bulunmaları üzerine Göktürk kağanına bir elçi göndererek şu isteklerde bulunmuştur: ''Sayı bakımından Çin İmparatorluğu ile Göktürk Kağanlığı aynı değildir. Göktürkler Çin topraklarını ele geçirse bile buralarda yaşayamazlar. Üstelik elde ettiğiniz ganimetlerin hepsi milletinizin eline geçti. Size ne kaldı? Siz en iyisi ordunuzla birlikte geri dönün ve Tang İmparatorluğu'ndan gelen altın paraların ve ipekli kumaşların hepsi cebinize girsin.'' [[Göktürkler]] Çin imparatorunun bu önerisini kabul edip geri dönmüşlerdir. Bu tarihi kayıt [[Göktürkler]]'in, [[Çin]]'i ele geçirmekten çok, askeri güçleri sayesinde denetim altında tutarak ekonomik gereksinimlerini elde etmek amacını güttüklerini göstermektedir.
Göktürk ekonomisinde, pazar kimliğinde olan kervanlar, önemli bir yer tutmuştur. Sasani ile Çin başta olmak üzere birçok ülkeden, Göktürk ülkesine kervan gelmiştir. Göktürkler uzak yerlerden gelen kervanlara ''arkış'' demişlerdir. Yabancı ülkelerden gelen bu kervanlar genellikle Göktürk kağanlarının karargahını yani orduyu takip etmişlerdir. Göktürkler ticaret ile uğraşan kişilere ''satıkçı'' demişlerdir. Göktürk tüccarları ise genellikle hayvan sürülerinin ticareti ile ilgilenmekteydi. Nitekim 584 yılında Göktürk kağanı [[İşbara Kağan]] Çin sarayına mektup yazarak koyun ve atlarla ipek değiştirilmesini istemiş, bunun üzerine bin at Çin tarafından satın alınmıştır. Yine 588 yılında yaşanan bir diğer tarihi olay da Tu-li Kağan'ın Çin imparatoruna bir elçi göndererek 10 bin at, 20 bin koyun, 500 deve, 500 sığır sunarak bir pazaryeri kurulmasını istemesidir. Bu iki tarihi kayıt Göktürk ekonomisinde hayvancılığın yerini göstermesi bakımından önemlidir. Bunun dışında Göktürk tüccarları [[Bizans İmparatorluğu]]'na işlenmiş ya da işlenmemiş demir satmaktaydı. Bizans imparatorunun izniyle Göktürk tüccarları ile birlikte Soğdlu tüccarlar da [[İstanbul]]'da ticaret merkezi kurmuşlardı. [[Göktürkler]], demir ile at başta olmak üzere koyun, et, konserve, yün, yağ, bal, yünlü kumaş, ipekli giysi, zamk, boynuz, kılıç, zırh, kalkan, topuz, eyer, ham ya da işlenmiş madenler ihraç etmişlerdir. Ayrıca [[Göktürkler]] tilki, samur, sincap, sansar, kakum, kunduz, kaplan gibi av hayvanlarının kürklerini de ihraç etmişlerdir. Bunun yanında [[Göktürkler]], dış ülkelerden ise ipek başta olmak üzere hububat, pirinç, ipekli işlemeler, işlenmiş cam ve gümüşler, çeşitli süs eşyaları ile yerleşik toplumların yaptıkları ürünleri ithal etmişlerdir.
[[Göktürkler]] batıda [[İpek Yolu]] için [[Çin]] ve [[Sasani]] gibi devletlerle savaşmaktan kaçınmamıştır. [[Göktürkler]] armağanlar, yağmalar ve ticaret sayesinde elde ettikleri ipekleri Soğd şehir devletlerindeki tüccarlar sayesinde batıya satıp ticari üstünlüğü ele geçirmeye çalışmışlardır. Göktürk-Bizans ittifakı ile iki yönden saldırıya uğrayan [[Sasani İmparatorluğu]] 579 yılına kadar düzenli olarak [[Göktürkler]]'e yıllık 40000 altın ödemiştir. [[İstemi Yabgu]]'nun ölümünden sonra Türk Şad'ın vergi miktarını arttırması üzerine [[Sasaniler]], [[Göktürkler]] ile karşı karşıya gelmiş ve yenilgiye uğramışlardır. Yine Göktürk-Bizans ittifakının bozulması üzerine Göktürkler 576 yılında [[Kerç Kuşatması]] ile Ukrayna'daki Kerç Kales'ni fethetmiş, bunun üzerine [[Bizans İmparatorluğu]] Göktürk Kağanlığı'na yıllık vergi vermeyi kabul etmiştir. Bu tarihi kayıtlar [[Göktürkler]]'in yaptıkları savaşlarda, fetihlerde ve çıktıkları seferlerde ekonomik etkenlerin en az diğer etkenler kadar değer taşıdığını göstermektedir. Sahip olunan ekonomik güç ve olanaklar, [[Göktürkler]]'in otoritesini ve egemenliğini pekiştirmiştir.<ref>{{kitap kaynağı |başlık= Sorularla Eski Türk Tarihi|soyadı= Ahmetbeyoğlu |ad= Ali |yazarbağı= |yıl= 2015 |yayıncı= Yeditepe Yayınevi|yer= İstanbul|isbn=978-605-5200-41-1 |sayfa= |sayfalar= 321,322,323,324,325,330|erişimtarihi=2 Şubat 2016 |url=}}</ref><ref>{{kitap kaynağı |başlık= Erken Türk Devletlerinin Ve Topluluklarının Ekonomik Hayatı (''Başlangıçtan
=== Tarım ===
441. satır:
[[Kategori:Göktürk Kağanlığı| ]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]
| |||