Tabun: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
62. satır:
Tabun az miktarlarda bile "çok zehirli" bir sinir ajanıdır. İnsan üzerindeki ilk etkilerini vücuda giren madde miktarından ziyade vücuda giriş noktaları ve giriş hızı belirler. Sadece deri üzerinden kontrollü bir şekilde verilen çok düşük miktarda Tabun buharı, söz konusu deri alanında sırasıyla lokal terleme, şiddeti giderek artan şekilde genel titreme ve sonrasında Tabun ile temas eden deri üzerinde içi ağılı sıvı dolu kabarcıklar oluşmasına sebep olur. Vücuda giriş solunum yolları vasıtasıyla olduğunda Tabun, Sarin'e oranla yaklaşık %50 daha az zehirlidir, ancak Tabun'un gözler üzerindeki zararlı etkisi Sarin'den daha fazladır.
 
Deri ve gözler üzerinden vücuda alınan Tabun ajanı her ne kadar kurbana dayanılamaz derecede acı çektirse de, kurbanın ölümü Tabun'un solunum yoluyla vucuda girmesine nazaran daha uzun sürmektedir. Deri uzerindenüzerinden vücuda girmesini takiben Tabun, 2 saat içerisinde merkezi sinir sistemini tamamiyle etkisiz hale getirir. Bu süre solunum yoluyla vücuda girişte Tabun'un havadaki yoğunluğuna bağlı olarak 1 ila 10 dakika arasına iner. Bu durum kimyasal silahlarla saldırıya maruz kalındığında gaz maskesi kullanarak özellikle solunum yollarını korumanın önemini göstermektedir. Tabun etkisindeki kurbanın hayatının, kendisi zehirli bölgeden uzaklaştırıldıktan ve üzerindeki toksik giysiler çıkarıldıktan sonra otoenjektörle [[atropin]] ve/veya [[obidoksim klorür]]([[:en:obidoxime]]) verilerek kurtarılabilmesi mümkün olabilir.
 
Tabun'un sinir sistemi üzerindeki etkilerinin ve digerdiğer ek bilimsel araştırmaların çoguçoğu maymun ve goriller üzerinde yapılan deneylere dayanmaktadır.
 
== Alternatif isimlendirme ==
80. satır:
Tabun, bilinen ilk sinir ajanıdır ve [[Almanya|Alman]] araştırmacı [[Gerhard Schrader|Dr. Gerhard Schrader]] tarafından [[1936]] senesinde "yanlışlıkla" bulunmuştur. [[Elberfield]] şehrindeki [[IG Farben]] adlı ecza şirketi adına daha etkili böcek ilaçları (insektisit) üretebilmek için bu canlıların sinir sistemlerini etkileyerek öldüren [[organofosfat]]'larla çeşitli deneyler yapmakta olan Dr. Schrader, çok etkili bir insektisit olduğu gibi insanlar için de son derece tehlikeli ve ölümcül olan Tabun'u oluşturmuştur.
 
İlk olarak [[II. Dünya Savaşı]] esnasında Almanlar tarafından "Trilon-83" kod adıyla Dyhernfurth'da (şimdiki adı [[Brzeg Dolny]], [[Polonya]]) [[1942]] yılında kurulan bir fabrikada [[Anorgana GmbH]] şirketinin lisansı ile silah amaçlı olarak üretilmeye başlanmıştır. Fabrika daha sonra [[Sovyetler Birliği|Sovyet Ordusu]] tarafından bombalanmış, ardından istila edilmiştir. DoneminDönemin Rus hukumetihükümeti daha sonra bu fabrikayı ve elde edilen bilimsel verileri kendi kimyasal silah programına yardımcı olması amacıyla [[Rusya]]'ya taşıtmıştır. Ancak dönemin birçok süpergücü gibi, Ruslar da kısa süre sonra Tabun yerine daha etkili ve Tabun'a nazaran daha uzun raf ömrüne sahip olan '''GB''' ve '''GD''' sinir gazlarına yönelmişlerdir.
 
GA'nın üretimi ise diğer G serisi ajanlara oranla daha kolay olduğundan ve kullanılan kimyasal işlem birçok kimyager tarafından kolaylıkla anlaşıldığından kimyasal silah programına sahip olmak isteyen ancak gelişmiş bir endustriyel yeteneği olmayan ülkeler (örn. [[Irak]], [[İran]], [[Libya]] ve [[Suriye]]) tarafından tercih edilmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tabun" sayfasından alınmıştır