Bilgi teknolojisi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Kaynakça: düzeltme AWB ile
→‎Kaynakça: düzeltme AWB ile
1. satır:
{{kaynaksız}}
'''Bilgi teknolojisi '''('''IT'''), genellikle bir işletme veya başka bir girişim bağlamında [[veri]] veya [[bilgi]] depolamak, almak, iletmek, çalışmak ve işlemek için [[bilgisayar]]<nowiki/>ların uygulanmasıdır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://foldoc.org/information+technology | title = Free on-line dictionary of computing (FOLDOC) | accessdate = 9 February 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150326102117/http://foldoc.org/information+technology | arşivtarihi = 26 Mart 2015}}</ref> Bilgi Teknolojisi, [[bilgi ve iletişim teknolojisi]]<nowiki/>nin (ICT) bir alt kümesi olarak düşünülür. 2012'de Zuppo, her hiyerarşi düzeyinin "bilgi aktarımını ve çeşitli elektronik ortamdaki iletişim türlerini kolaylaştıran teknolojilerle ilişkili olması nedeniyle bir derece ortaklık içerdiği" bir BİT hiyerarşisini önermişti.<ref name="Defining ICT in a Boundaryless World: The Development of a Working Hierarchy">{{Web kaynağı | title = Defining ICT in a Boundaryless World: The Development of a Working Hierarchy | author = Zuppo, Colrain M. | publisher = International Journal of Managing Information Technology (IJMIT) | page = 19 | url = http://www.airccse.org/journal/ijmit/papers/4312ijmit02.pdf | accessdate = 2016-02-13 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160705104259/http://www.airccse.org:80/journal/ijmit/papers/4312ijmit02.pdf | arşivtarihi = 5 Temmuz 2016}}</ref>
'''Bilişim teknolojisi''', '''Bilgi teknolojisi''' ('''BT'''), '''informasyon teknolojisi''' veya '''enformasyon teknolojisi''', [[bilgisayar]] tabanlı [[bilişim]] sistemlerinin, özellikle [[yazılım]] uygulamaları ve [[bilgisayar donanımı]]nın incelenmesi, tasarlanması, geliştirilmesi, yürütülmesi, yönetimi ve desteğine verilen addır. BT temel olarak bilgisayarların ve yazılımların aracılığıyla bilginin işlenmesi, dönüştürülmesi, saklanması, korunması, iletilmesi ve bu bilgiye güvenli bir biçimde erişilmesini sağlar.
 
Günümüzde bilişim teknolojisi terimi, bilgisayar ve teknolojinin çeşitli yönlerini içine alacak şekilde genişlemiş ve bilinir hale gelmiştir. BT alanında çalışanlar, uygulama yüklenmesinden karmaşık bilgisayar ağlarının ve [[veri tabanları]]'nın tasarımına varan çeşitli görevleri yerine getirirler. Bu görevlerden bazıları, veri yönetimi, [[bilgisayar ağı|ağ]] baglantıları, bilgisayar donanımı, veri tabanı ve yazılım tasarımı ve sistem yönetimini içerir.
Terim, yaygın olarak bilgisayarların ve bilgisayar ağlarının [[eşanlamlı]]<nowiki/>sı olarak kullanılır, ancak aynı zamanda televizyon ve telefonlar gibi diğer bilgi dağıtım teknolojilerini de kapsar. Bilgisayar donanımı, [[yazılım]], [[elektronik]], [[yarı iletken]]<nowiki/>ler, [[internet]], [[telekom ekipmanı]] ve e-ticaret de dâhil olmak üzere çeşitli endüstriler bilgi teknolojisi ile ilişkilidir.{{Efn|On the later more broad application of the term IT, Keary comments: "In its original application 'information technology' was appropriate to describe the convergence of technologies with application in the broad field of data storage, retrieval, processing, and dissemination. This useful conceptual term has since been converted to what purports to be concrete use, but without the reinforcement of definition&nbsp;... the term IT lacks substance when applied to the name of any function, discipline, or position."{{sfnp|Ralston|Hemmendinger|Reilly|2000|p=869|ps=}}}}
 
Bilişim teknolojileri bilgi verip alma üzerinde dayalıdır. Örneğin telefon bir bilişim teknolojisidir. Televizyon, bilgisayar ve daha niceleri bulunur.
[[Mezopotamya]]'daki [[Sümerler]] yaklaşık M.Ö. 3000 yıllarında yazı geliştirdiler, ancak modern anlamda ''bilgi teknolojisi'' kavramı ilk olarak [[:en:Harvard Business Review|Harvard Business Review]]'da yayınlanan 1958 tarihli bir makalede ortaya çıktı; Yazarları [[:en:Harold Leavitt|Harold J. Leavitt]] ve Thomas L. Whisler, "yeni teknolojinin henüz kurulmuş tek bir ismi yok, buna bilgi teknolojisi (IT) diyoruz" diye yorum yaptı. Tanımları üç kategoriden oluşur: işlem teknikleri, istatistiksel ve matematiksel yöntemlerin karar vermeye uygulanması ve üst düzey düşüncenin bilgisayar programları vasıtasıyla simülasyonu.
 
Kullanılan depolama ve işleme teknolojilerine dayanarak Bilgi Teknolojisi gelişiminin dört farklı aşamasını ayırt etmek mümkündür: Mekanik (1450-1840), elektromekanik (1840-1940), elektronik (1940-1940), elektronik öncesi mekanik (M.Ö. 3000 - M.S. 1450). Bu makale, yaklaşık 1940 yılında başlayan en son dönem (elektronik) üzerine odaklanmaktadır.
 
== Bilgisayar teknolojisinin tarihçesi ==
[[Dosya:Z3_Deutsches_Museum.JPG|küçükresim|Münih'teki [[Deutsches Müzesi]]'nde sergilenen Zuse Z3 kopyası. Zuse Z3 ilk programlanabilir bilgisayardır.]]
Aygıtlar binlerce yıldır hesaplamaya yardımcı olmak için, muhtemelen başlangıçta [[:en:Tally stick|çetele sopası]] şeklinde kullanılmıştır.{{r|Schmandt-Besserat}} M.Ö. ilk yüzyılın başlarından kalma [[Antikythera]] mekanizması, bilinen en eski mekanik [[analog bilgisayar]] ve en eski bilinen dişli mekanizması olarak düşünülür. Karşılaştırılabilir dişli cihazlar Avrupa'da 16. yüzyıla kadar ortaya çıkmadı ve 1645 yılına kadar, dört temel aritmetik işlemi gerçekleştirebilen ilk [[mekanik hesap makinesi]]<nowiki/>nin geliştirildi.
 
[[Röle]] veya [[valf]] kullanan elektronik bilgisayarlar, 1940'ların başında ortaya çıkmaya başladı. 1941'de tamamlanan elektromekanik [[:en:Z3 (computer)|Zuse Z3]], dünyanın ilk programlanabilir bilgisayarı ve modern standartlar ile komple bir bilgisayar makinesi olarak düşünülen ilk makinalardan biriydi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman mesajlarının şifresini çözmek için geliştirilen [[Colossus]], ilk elektronik dijital bilgisayar oldu. Programlanabilir olsa da genel amaçlı değildi, yalnızca tek bir görevi yerine getirecek şekilde tasarlandı. Aynı zamanda programını belleğe kaydetme özelliği de yoktu; Dahili kabloları değiştirmek için fişler ve anahtarlar kullanılarak programlama yapıldı. İlk tanınan modern [[elektronik]] [[dijital]] s[[aklı program bilgisayarı]]<nowiki/>nın ilk programı 21 Haziran 1948'de çalıştırılan [[Manchester Küçük Ölçekli Deney Makinesi]] (SSEM) idi.{{r|Enticknap}}
 
1940'ların sonundaki [[Bell Laboratuarları]]<nowiki/>ndaki [[transistör]]<nowiki/>lerin geliştirilmesi, yeni nesil bilgisayarların büyük ölçüde azaltılmış güç tüketimi ile tasarlanmasına izin verdi. İlk ticari olarak satılan saklı program bilgisayarı olan [[:en:Ferranti Mark 1|Ferranti Mark I]], 4050 valf içerdi ve 25 kilovatlık bir güç tüketimine sahipti. Karşılaştırıldığında, Manchester Üniversitesi'nde geliştirilen ve Kasım 1953'te faaliyete geçen ilk transistorize edilmiş bilgisayar son sürümünde yalnızca 150 watt tüketiyor.<ref>{{citation|doi=10.1049/esej:19980301|last=Cooke-Yarborough|first=E. H.|title=Some early transistor applications in the UK|journal=Engineering and Science Education Journal|volume=7|issue=3|pages=100–106|publisher=IEE|date=June 1998|url=http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?arnumber=00689507|issn=0963-7346|accessdate=7 June 2009}} (subscription required)
</ref>
 
== Elektronik veri işleme ==
 
=== Veri depolama ===
[[Dosya:PaperTapes-5and8Hole.jpg|sağ|küçükresim|300x300pik|Erken bilgisayarlarda kullanılan delikli bantlar verileri göstermek için]]
[[Colossus]] gibi eski elektronik bilgisayarlar, [[delikli bant]]<nowiki/>larla, verilerin bir dizi deliyle temsil edildiği uzun bir kâğıt şeridini kullandı; artık kullanılmayan bir teknoloji. Modern bilgisayarlarda kullanılan elektronik veri saklama birimi, 2. Dünya Savaşı'ndan kalma, radar sinyallerindeki dağınıklığı gidermek için bir dizi gecikme çizelgesi belleği geliştirildi ve ilk uygulama alanı cıva geciktirme hattıydı. İlk [[rasgele erişimli]] dijital depolama aygıtı, standart bir [[katot ışını tüpü]]<nowiki/>nü temel alan [[Williams tüpü]] idi, ancak içinde depolanan bilgiler ve gecikme çizgisi belleği, sürekli olarak yenilenmek zorunda kalması nedeniyle uçucuydu ve böylece güç çıkarıldıktan sonra kayboldu. Uçucu olmayan bilgisayar depolamasının en eski formu, 1932'de icat edilen [[manyetik tambur]]<nowiki/>du ve dünyanın ilk ticari olarak satılan genel amaçlı elektronik bilgisayarı olan [[:en:Ferranti Mark 1|Ferranti Mark 1]]'de kullanılıyordu.
 
IBM 1956'da ilk [[sabit disk]] sürücüsünü [[:en:IBM 305 RAMAC|305 RAMAC]] bilgisayar sisteminin bir parçası olarak tanıttı. Çoğu dijital veri bugün hâlâ manyetik olarak sabit disklere veya optik olarak CD-ROM'lar gibi ortamlara depolanmaktadır. 2002 yılına kadar çoğu bilgi analog cihazlarda saklandı, ancak bu yıl dijital depolama kapasitesi ilk kez analogu aştı. 2007 itibarıyla, dünya genelinde depolanan verilerin yaklaşık %94'ü dijital olarak tutuldu:{{r|USCNews}} sabit disklerde %52, optik cihazlarda %28 ve dijital manyetik bantta %11. Elektronik cihazlardaki bilgileri saklama kapasitesinin dünya çapında 1986 yılında 3 [[:en:Exabyte|exabyte]]'dan, 2007'de{{r|HilbertLopez2011}} 295 exabyte'ya çıktığı ve her 3 yılda bir iki katına çıktığı tahmin edilmektedir.<ref name="Hilbertvideo2011">{{Web kaynağı | url = http://ideas.economist.com/video/giant-sifting-sound-0 | title = Americas events- Video animation on The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information from 1986 to 2010 | work = The Economist | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120330181542/http://ideas.economist.com/video/giant-sifting-sound-0 | arşivtarihi = 30 Mart 2012}}</ref>
 
==== Veritabanları ====
Veritabanı yönetim sistemleri 1960'lı yıllarda, büyük miktarda verinin doğru ve hızlı bir şekilde saklanması ve alınması problemini çözmek için ortaya çıkmıştır. Bu tür sistemlerin ilklerinden olan [[IBM]]'in 50 yılı aşkın süredir yaygın olarak kullanılan [[Bilgi Yönetim Sistemi]] (IMS) idi. IMS, verileri hiyerarşik olarak saklar, ancak 1970'lerde [[Ted Codd]], [[set teorisi]], yüklem mantığı ve tabloların tanıdık kavramlarına satırlar ve sütunlara dayanan alternatif bir ilişkisel depolama modeli önerdi. İlk ticari olarak bulunan [[Ilişkisel veritabanı yönetim sistemi|ilişkisel veritabanı yönetim sistemi]] (RDBMS) Oracle'dan 1980'de temin edildi.
 
Tüm veritabanı yönetim sistemleri, depoladıkları verilere, bütünlüğünü koruyarak aynı anda birçok kullanıcı tarafından erişilebilmesini sağlayan bir dizi bileşenden oluşur. Tüm veritabanlarının karakteristik bir özelliği, içerdikleri verilerin yapısının tanımlandığı ve veriden bağımsız olarak bir [[veritabanı şeması]]<nowiki/>nda depolandığıdır.
 
[[Genişletilebilir biçimlendirme dili]] (XML) son yıllarda veri sunumu için popüler bir format haline gelmiştir. XML verileri normal [[dosya sistemleri]]<nowiki/>nde depolanabilmesine rağmen, "sağlam kurguların teorik ve pratik çabanın yıllarca doğrulanması" ndan yararlanmak için [[Ilişkisel veritabanları|ilişkisel veritabanları]]<nowiki/>nda tutulur. XML'in metin tabanlı yapısı, [[Standart Genel İşaretleme Dili]] (SGML)'in evrimi olarak hem makine hem de okunabilir olma avantajını sunar.
 
=== Veri alma ===
İlişkisel veritabanı modeli,[[Ilişkisel cebir|ilişkisel cebir]]<nowiki/>e dayalı bir programlama dili olan bağımsız [[Yapısal Sorgu Dili]] (SQL)ni karşımıza çıkardı.
 
"Veri" ve "bilgi" terimleri eş anlamlı değildir. Depolanacak herhangi bir şey veri olmakla birlikte, yalnızca organize edilip anlamlı bir şekilde sunulduğunda bilgi olur. Dünyanın dijital verisinin çoğu yapılandırılmamıştır ve tek bir organizasyonda bile farklı fiziksel formatlarda depolanmaktadır. [[Veri ambarları]], bu farklı depoları entegre etmek için 1980'lerde geliştirilmeye başlandı. Genellikle [[karar destek sistemleri]]<nowiki/>ni (DSS) kolaylaştıracak şekilde organize edilen Internet gibi dış kaynaklar da dâhil olmak üzere çeşitli kaynaklardan elde edilen verileri içerir.
 
=== Veri iletimi ===
[[Veri iletimi]]<nowiki/>nin üç özelliği vardır: İletim, yayılım ve alım. Bilgi geniş yelpazede, bilginin tek yönlü olarak aşağı doğru iletildiği [[yayımlama]] olarak ya da yukarı ve aşağı kanallarla iki yönlü akış ile iletildiği [[telekomünikasyon]] olarak sınıflandırılabilir.{{r|HilbertLopez2011}}
 
XML, 2000'li yılların başlarından beri veri değişimi aracı olarak giderek daha fazla kullanılmaktadır, özellikle durağan veri(data-at-rest), yerine hareket halindeki veri(data-in-transit) olarak tanımlanan [[SOAP]] gibi web tabanlı protokollerde yer alan makine odaklı etkileşimler için gibi web tabanlı protokollerde yer alanlar gibi makine yönelimli etkileşimler için. Bu tür kullanımın zorluklarından biri, verileri ilişkisel veritabanlarından XML [[Belge Nesne Modeli]] (DOM) yapılarına dönüştürmektir.
 
=== Veri işleme ===
Hilbert ve Lopez'in teknolojik değişimin üstel hızını belirlemekteki tespiti (bir tür [[Moore yasası]]): Makinelerin, kişi başına düşen bilgiyi hesaplama kapasitesine 1986 ve 2007 yılları arasında her 14 ayda iki katına çıktı; Dünyadaki genel amaçlı bilgisayarların kişi başına kapasitesi, aynı yirmi yıl boyunca her 18 ayda bir iki katına çıktı; küresel telekomünikasyon kapasitesi her 34 ayda bir iki kat arttı; dünyadaki kişi başına düşen depolama kapasitesinin ikiye katlanması için yaklaşık 40 ay (her 3 yılda bir) gerekti ve kişi başına yayın bilgileri her 12,3 yılda ikiye katlandı.
 
Her gün dünya çapında büyük miktarda veri saklanır ancak etkili bir şekilde analiz edilip sunulamıyorsa, esasen veri mezarı olarak adlandırılan yerlerde bulunur: "nadiren ziyaret edilen veri arşivleri". Bu soruna hitap etmek için, 1980'lerin sonunda [[veri madenciliği]] alanı - "büyük miktarda veriden ilginç örüntüleri ve bilgileri keşfetme süreci" ortaya çıktı.
 
== Perspektif ==
 
=== Akademik perspektif ===
Akademik bağlamda, Bilgisayarlar İşleme Derneği, BT'yi "öğrencileri iş, devlet, sağlık, okullar ve diğer tür organizasyonların bilgisayar teknolojisi ihtiyaçlarını karşılamaya hazırlayan lisans derecesi programları" olarak tanımlar .... BT uzmanlarının üzerlerindeki sorumluluğu ise, Donanım ve yazılım ürünlerini organizasyonel ihtiyaçlara ve altyapıya entegre etmek ve kuruluşun bilgisayar kullanıcıları için bu uygulamaları yüklemek, özelleştirmek ve sürdürmek" olarak açıkladı.
 
=== Ticari ve istihdam perspektifi ===
Bilgi teknolojisi alanındaki şirketler çoğunlukla "teknoloji sektörü" veya "teknoloji endüstrisi" şeklinde grup olarak ele alınmaktadır.
 
Ticari bir bağlamda, Amerika Bilişim Teknolojileri Birliği, bilgi teknolojisi "bilgisayar tabanlı bilgi sistemlerinin çalışması, tasarımı, geliştirilmesi, uygulanması, desteklenmesi veya yönetimi" olarak tanımlamıştır. Alanda çalışanların sorumlulukları arasında ağ yönetimi, yazılım geliştirme ve kurulum, donanım ve yazılımların muhafaza edilmesi, yükseltilmesi ve değiştirilmesi ile bir kuruluşun teknoloji yaşam döngüsünün planlanması ve yönetimi yer almaktadır.
 
Bilgi teknolojisinin iş değeri, iş süreçlerinin otomasyonunda, karar vermede bilgi sağlanmasında, işletmelerin müşterileri ile bağlantılandırılmasında ve verimliliği artırmak için verimlilik araçlarının sağlanmasında yatmaktadır.
 
{| class="wikitable" style="width: 50%; margin: 1em auto 30px;"
|+ Dünya çapında BT harcama tahmini[./Information_technology#cite_note-Gartner-46 <span class="mw-reflink-text"><nowiki>[44]</nowiki></span>]{{r|Gartner}} (milyar ABD doları)
!Kategori
!2014 harcama
!2015 harcama
|-
| [[Çevresel cihaz|Cihazlar]]
| 685
| 725
|-
| rowspan="3" | Veri merkezi sistemleri
| 140
| 144
|-
| 321
| 344
|-
| 967
| 151
|-
| [[Telekomünikasyon|Telekom hizmetleri]]
| 1,635
| 1,668
|-
| Toplam
| 3,748
| 3,888
|}
<gallery>
File:ComputerSystemsEmployment distribution .png|İstihdam dağılımı bilgisayar sistemleri ve ilgili hizmetler 2011[45]
File:EmploymentComputerSystems.png|İstihdamda bilgisayar sistemleri ve tasarımı ile ilgili hizmetleri sektöründe, binlerce, 1990-2011[45]
File:ComputerSystemsOccupationalGrowthWages.png|Mesleki büyüme ve ücretlerde bilgisayar sistemleri ve ilgili hizmetler 2010-2020[45]
File:ProjectedEmploymentChangeComputerSystems.png|Öngörülen yüzde değişim, istihdamdaki seçilen mesleklerde bilgisayar sistemleri ve ilgili hizmetler 2010-2020[45]
File:ProjectedAverageAnnualEmploymentChangeSelectedIndustries.png|Öngörülen yıllık ortalama yüzde değişim çıktı ve istihdamda seçilen sektörler, 2010-2020[45]
</gallery>
 
=== Etik bakış açısı ===
 
== Ayrıca Bkz. ==
 
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
; Notlar
 
; Alıntılar{{Kaynakça|30em|refs=<ref name="Butler">{{citation |last=Butler |first=Jeremy G. |title=A History of Information Technology and Systems |url=http://www.tcf.ua.edu/AZ/ITHistoryOutline.htm |publisher=University of Arizona |accessdate=2 August 2012}}</ref><ref name="Digital60MM1">{{citation |title=The Manchester Mark 1 |url=http://www.digital60.org/birth/manchestercomputers/mark1/manchester.html |publisher=University of Manchester |accessdate=24 January 2009}}</ref><ref name="DMC">{{citation |last1=Chandler |first1=Daniel |last2=Munday |first2=Rod |contribution=Information technology |title=A Dictionary of Media and Communication |edition=first |publisher=Oxford University Press |url=https://books.google.se/books?id=nLuJz-ZB828C&pg=PA211 |quote = Commonly a synonym for computers and computer networks but more broadly designating any technology that is used to generate, store, process, and/or distribute information electronically, including television and telephone. |accessdate=1 August 2012}} {{subscription required}}</ref><ref name="DOP">{{citation |contribution=IT |title=A Dictionary of Physics |editor-last=Daintith |editor-first=John |publisher=Oxford University Press |year=2009 |url=http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t83.e1592 |accessdate=1 August 2012}} {{subscription required}}</ref><ref name="Enticknap">{{citation |last=Enticknap |first=Nicholas |title=Computing's Golden Jubilee |journal=Resurrection |issue=20 |publisher=The Computer Conservation Society |date=Summer 1998 |url=http://www.cs.man.ac.uk/CCS/res/res20.htm#d |issn=0958-7403 |accessdate=19 April 2008}}</ref><ref name="Gartner">{{citation |url=http://www.gartner.com/DisplayDocument?id=2291618 |title=Forecast Alert: IT Spending, Worldwide, 4Q12 Update |publisher=[[Gartner]] |accessdate=2 January 2013}}</ref><ref name="HilbertLopez2011">{{citation |last1=Hilbert |first1=Martin |last2=López |first2=Priscila |title=The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information |date=1 April 2011 |journal=[[Science (journal)|Science]] |volume=332 |issue=6025 |pages=60–65 |url=http://www.sciencemag.org/content/332/6025/60.full?sid=ef08b031-c911-46ae-9e9c-d675cc635c6d |accessdate=10 September 2013 |doi=10.1126/science.1200970 |pmid=21310967}}</ref><ref name="IMS">{{citation |last=Olofson |first=Carl W. |title=A Platform for Enterprise Data Services |date=October 2009 |publisher=[[International Data Corporation|IDC]] |url=http://public.dhe.ibm.com/software/data/sw-library/ims/idc-power-of-ims.pdf |accessdate=7 August 2012}}</ref><ref name="LeavittWhisler">{{citation |title=Management in the 1980s |url=http://hbr.org/1958/11/management-in-the-1980s |last1=Leavitt |first1=Harold J. |last2=Whisler |first2=Thomas L. |journal=Harvard Business Review |year=1958 |volume=11}}</ref><ref name="MagDrum">{{citation |url=http://cs-exhibitions.uni-klu.ac.at/index.php?id=222 |title=Magnetic drum |work=Virtual Exhibitions in Informatics |editor=Universität Klagenfurt |accessdate=21 August 2011}}</ref><ref name="Resurrection">{{citation |title=Early computers at Manchester University |journal=Resurrection |volume=1 |issue=4 |publisher=The Computer Conservation Society |date=Summer 1992 |url=http://www.cs.man.ac.uk/CCS/res/res04.htm#g |issn=0958-7403 |accessdate=19 April 2008}}</ref><ref name="USCNews">{{citation |last=Wu |first=Suzanne |title=How Much Information Is There in the World? |url=http://news.usc.edu/#!/article/29360/How-Much-Information-Is-There-in-the-World |work=USC News |publisher=University of Southern California |accessdate=10 September 2013}}</ref><ref name="Schmandt-Besserat">{{citation |last=Schmandt-Besserat |first=Denise |title=Decipherment of the earliest tablets |journal=Science |year=1981 |volume=211 |issue=4479 |pages=283–85 |doi=10.1126/science.211.4479.283 |pmid=17748027}} {{subscription required}}</ref>}}
; Kaynakça
 
== Daha fazla okuma ==
 
{{teknoloji-taslak}}
== Dış bağlantılar ==
 
[[Kategori:Bilişim teknolojisi| ]]
[[Kategori:Pages containing links to subscription-only content|Category:Pages containing links to subscription-only content]]
[[Kategori:Bilişim teknolojisi]]
[[Kategori:Medya teknolojisi]]