Mehdî (Abbâsî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Teacher0691 (mesaj | katkılar) düzeltme AWB ile |
|||
32. satır:
=== Mehdi'nin halife Olması===
Halife Mansur'un 775'
Mehdi [[4 Ağustos]] [[785]]'
===Halifeliğini Daha Önceden Yumuşak Karakterli Olması ===
82. satır:
=== El Mukanna'nın isyanı===
Bu arada Orta Asya'da [[Amu Derya]]'nın doğusunda kendini kutsal bir peygamber olarak iddia eden yeni bir mehdi ortaya çıktı. Bu sahte peygamber yüzünü bir peçe gibi bir maske ile kapattığı için [[El-Mukanna|Hasım El Mukanna]] (Peçeli Hâsim) olarak anılmaya başlandı. El Mukanna Abbasiler hanedanının halifeliğini sağlayanan ve 755'
Fakat sonunda etrafında bulunanlar El-Mukanna'dan ayrıldılar. Hâlife Mehdi’nin sevk ettiği kuvvetler El-Mukkanan ve 2,000 yakin müridini "Kış" kalesinde kuşattılar. Kalede mahsur kalan El-Mukkanna ve müridleri teslim olmayı reddettiler ve birlikte intihar ettiler., El-Mukanna kendisini ve ailesine zehirledi ve kaleyi ateşe verdi. Ailesi ile birlikte bu kale yangıninda kendini ve ailesini alevler içine atarak öldü. Onun yandaş müridleri onun bu intiharını "İsa gibi gibi göğe çekilmesi" olarak propaganda ile yaymaya başladılar. Bu devrimi destekleyenler başında olan Buhârâ hükümdarı da yakalanıp idam edildi. Fakat El-Mukanna'nın ortaya çıkardığı itikat, özellikle onun sonuna ait geliştirilen efsaneler haline girerek, uzun zaman "Beyazlar (Mübeyyezâ)" olarak gizliden devam etti.<ref name="muir"/>
=== Bizans'a karşı Anadolu'ya saldırılar ve savaşlar===
Bizans İmparatoru [[V. Konstantin]] 775'
Ertesi yıl 780 yılındaki akına halife Mehdi şahsen komuta etmeye karar verdi. 12 Mart 780'de Bağdad'dan ayrılan halife [[Mehdi]] komutasında büyük bir Abbasi ordusu Bizanslılara karşı sefere başladı. [[Halep]] üzerinden geçen bu ordu ile Hadath kalesini geri alıp onarılmasını sağladı. Ama Arabbissus'da Mehdi Bağdad'a geri döndü. Kendine refakat eden (olasılıkla) 17 yaşındaki oğlu ([[786]]-[[809]]) döneminde Abbasiler halifesi olacak ve "Reşid" lakabını alacak) [[Harun Reşid|Harun]] ordunun yarısının komutasını üzerine aldı. Bu kısım ordu ile genç Harun Bizans [[Armeniakon Theması]]'na girip burada talana başladı. Ayrıca [[Semalous]] kalesini eline geçirdi. O yılki akına son vererek büyük talana Bağdad'a döndü. Thumama ibni el-Vali'nin komutasındaki Abbasiler ordusunun ikinci kısmı ise Anadolu'nın içlerine girdi ve ta [[Trakya Theması]] uçlarına (ve hatta bazı birlikleri Boğaz'a) kadar ulaştılar. Fakat bu thema stregos'u olan Bizanslı general Mihail Lachanodrakon tarafından burada bu Abbasiler ordusu yenik düşürüldü. Thumama ibni el-Vali ordusuyla geri çekilme zorundda kaldı.
119. satır:
=== Mehdi'in Hayzuran ile aile hayatı===
Halife Mehdi tahta çıkmadan önce cariyesi olan Hayruzan'dan Musa ve [[Harun Reşid|Harun]] adlı oğulları olmuştu. Halifelik tahtına çıkar çıkmaz, Halife Mehdi cariyesi Hayzuran'ı azat etti ve çok geçmeden onunla bir nikah yaparak evlendiler. Mehdi'nin eşine gayet yumuşak davranışli ve sevgi gösterili bir bağlığı olduğu bildirilmektedir. Hayruzan'ın Mehdi üzerinde büyük bir etkisi vardı ve halife devlet işlerinde eine danışmaktan çekinmemekte idi. Bu nedenle Mehdi dönemide Hayruzan'ın Abbasiler devletine önemli etkileri oldu. En küçük çocuklari olan kız çocuklarina "Yakuta" ismini vermişlerdi. Halife kızı Yakuta'yı yanından hiç ayırmak istemecesine sevmekte idi. Yakuta erkek giysileri giyerek kamu işlerinde de halifenin yanında bulunmakta ve onunla birlikte ata binerek şehir içinde gezmekte idi. Eşi Hayruzan 784'
=== Büyük oğlu Hadi'nin veliaht seçilmesi ve küçük oğlu Harun ===
İlk Abbası halifesi [[Seffah (Abbası)|Seffah]] yaptığı vasiyeti ile halefi halifenin oğlu İsa bin Musa bin Muhammed bin Ali olmasını istemişti. Fakat Mehdi'yi halife olarak atandı. Mehdi de İsa'nın kendisine veliaht olmasını kabul etmişti. Onun için halktan güven istemişti. Fakat halife bu sözünde durmadı. 23 yıldır halife valiahtliği görevinde bulunan İsa bin Musa bin Muhammed bin Ali'yi bu görevden ayırdı ve onu bunu kabul etmeye zorladı. Mehdi'nin büyük oğlu Musa'ya "Hadi" (Kılaviuz) verilerek "Hadi" halifelik veliahdi ilan edildi.
Halife'nin ikinci oğlu olan [[Harun Reşid|Harun]] [[Bizans-Abbasiler Savaşı (775-783)]] sırasında 780'deki seferde ve özellikle 782'de seferde yaptığı komutanlıkla babasının gözüne girdi. 782 seferinde Abbasiler ordusunun komutanı olan Harun ordusu ile ta Boğaz üzerinde ''[[Hrisopolis]]''{{'}}e (modern [[Üsküdar]]) kadar Bizanslılar arazilerine girmiş, büyük ganimetler toplamış ve 782'de Bizanslılarla yapılan barış anlaşması ile Bizans'ın Abbasilere yıllık haraç-tazminati vermesine de neden olmuştu. Halife Mehdi 982'de bu seferden geri dönen daha 20 yaşına girmemiş Harun'u Abbasiler devletinin doğu Anadolu, Güney Kafkasya ve Azerbaycan'ı ihtiva eden Batı eyaletlerine genel vali olarak atamıştır. 784'
<!--
With Harun, the younger son, his father was so pleased after the expedition to the Bosphorus, that he placed him, though still quite a youth, in charge of all the Western provinces inçluding Azerbijan, and two years later proclaimed him, ünder the title of Rashid (the Upright3), second in succession. Büt Harun was so much the favourite of his mother, and was also so preferred by his father, that he went a step further, and a year or two after çalled on Al-Hadi to waive his claim of precedence in his brother's favour. Al-Hadi, at the time prosecuting a campaign in Jurjan, naturally resisted the demand, and treated contumeliously a second messenger summoning him to Bağdad. Al-Mehdi thereupon, accompanied by Harun, set out with an army to reduce his .contumacıous son,
135. satır:
Ülkede bulunan Emevilerin ölmüş olan Abbasi halifelerinin belirlenmiş mezarda gömülmüş cesetlerini çıkartıp cenazelerine hakaret etmelerinden korkulduğu için ilk Abbai halifelerinin nereye gömüldükleri ve mezarlarının yerleri açıkça bilinmemekte ve saklı tutulmakta idi. Mehdi'nin cenazesinin de askeri kampa yakın bir yerde gizli olarak gömüldüğü sanılmaktadır. Bağdat'a Mehdi'nin ölümü gizlice iletilmiş ve kendisine refakat eden orduya Mehdi'nin ölümü haberi verilmemiştir. Ancak ordu Bağdat'a geri döndüğünde Mehdi'nin ölümünden haberdar edilmiştir.<ref name="muir"/>
Mehdi 785'
==Mehdi'nin karakteri==
| |||