Dwight D. Eisenhower: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
78. satır:
Daha çok dış ilişkilerle ilgilendi. Dışişleri bakanı [[John Foster Dulles]]'la birlikte, [[komünizm]]in yayılmasını durdurmaya yönelik ortak savunma anlaşmalarına büyük büyük çaba harcadı. Resmen göreve başladıktan kısa bir süre sonra [[Kore]]'yi ziyaret etti ve [[Josef Stalin]]'in ölümünün sağladığı elverişli ortamdan yararlanarak Temmuz 1953'te [[Kore Savaşı]]'nı sonlandıran ateşkes görüşmelerini başlatmayı başardı. Aralıkta da bütün dünya ülkelerinin nükleer bilgi ve malzeme birikimlerini uluslararası bir kuruluşun gözetimi altında birleştirilmelerini önerdi. Bu düşünce 1957 yılında 62 ülkenin [[Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı]]'nı (IAEA) kurmasına yol açtı.
 
Temmuz 1955'te [[Cenevre]]'deki zirve konferansında [[Birleşik Krallık]], [[Fransa]] ve [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] liderleriyle buluştu. ABD ve SSCB'nin birbirlerinin askeri üslerini havadan sürekli gözetleyebilmelerine yönelik göklerde serbestlik önerisi, dünya kamuoyunda olumlu karşılanmakla birlikte SSCB tarafından reddedildi. Eylül 1954'te yörede komünizmin yayılmasını önlemek üzere [[Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı]]'nın (SEATO) kurulmasını sağladı. NATO'nun gücü de 1955'te [[Batı Almanya]]'nın katılmasıyla arttı.
 
Yönetimi dış ilişkilerde tutarsız davrandığı gerekçesiyle çeşitli eleştirilere hedef oldu. Bir yandan [[Çin]]'e karşı [[Milliyetçi Çin]]'in lideri [[Çan Kay-şek]]'in iplerini bırakma tehdidi savrulurken, Nisan 1954'te [[Milliyetçi Çin]] ile, [[Çan Kay-şek]]'i [[Çin]]'e saldırmaktan alıkoyan bir savunma antlaşması imzalandı. Komünist saldırılarına karşı [[John Foster Dulles|Dulles]]'un misilleme vaadine karşın, [[Fransa]] ve [[Vietnam]]lı gerillalar arasında süregelen Çinhindi Krizi'nde ABD'nin rolünü mali ve askeri yardımıyla sınırlı tutma yolunu seçti.
84. satır:
1955 yılında bir [[kalp krizi]] ve 1956 yılında bir bağırsak ameliyatı geçirmesine karşın kısa sürede toparlandı. [[Cumhuriyetçi Parti]] tarafından oy birliğiyle yeniden başkanlığa aday gösterildi. İkinci kez karşısına çıkan Demokrat aday Stevenson'ı büyük bir yenilgiye uğrattı. Ama [[Demokratik Parti (ABD)|Demokratlar]] iki mecliste de yeniden çoğunluğu kazandılar ve 1958 yılında aynı başarıyı gösterdiler. Muhalefet partisinin egemen olduğu üç Kongre ile çalışan ilk başkan oldu.
 
Seçim kampanyası sırasında [[Mısır]]'ın [[Süveyş Kanalı]]na elkoymasıyla patlak veren [[Süveyş Krizi]] [[Birleşik Krallık]], [[Fransa]] ve [[İsrail]]'in [[Mısır]]'a saldırması ve [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin Mısır'ın yanında yer almasıyla tırmanışa geçti. Bunun üzerine Eisenhower [[ABD Kongresi|Kongre]]'den, [[Komünizm|komünist]] saldırısına karşı yardım isteyen [[Orta Doğu]] ülkelerine ABD silahlı kuvvetlerini gönderme yetkisi istedi. ABD'nin üstlendiği bu yükümlülük sonradan [[Eisenhower Doktrini]] adıyla anıldı.
 
[[Dosya:Dwight Eisenhower Nikita Khrushchev and their wives at state dinner 1959.png|right|thumb|200px|Eisenhower, [[Sovyet Sosyalist CumhuriyetlerSovyetler Birliği|SSCB]] lideri [[Kruşçev]] ve eşleri onurlarına verilen akşam yemeğinde]]
[[ABD Yüksek Mahkemesi]]'nin 1954 yılında resmi okullarda [[ırk ayrımcılığı]]nın anayasaya aykırı olduğunu açıklamasından sonra, özellikle [[güney eyaletleri]]nde çekişmeler ve şiddet hareketleri baş gösterdi. [[Arkansas]] eyaletindeki [[Little Rock, Arkansas|Little Rock]]'ta federal mahkemenin bir lise için aldığı öğrenim birliği kararının engellenmek istenmesi üzerine, eyalet valisinin başını çektiği girişimi bastırmak amacıyla bin kişilik bir federal kuvvet gönderdi. Birçok kez ırk ayrımından hoşlanmadığını belirtmekle birlikte, ırkların toplumsal kaynaşmasının zamanla gerçekleşebileceği kanısındaydı. [[1957 Medeni Haklar Yasası]] 1875'ten sonra bu yönde atılan ilk yasal adım oldu.
 
[[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin 1957 yılında [[Sputnik I]] adlı ilk insan yapımı uyduyu yer çevresinde yörüngeye oturtması Amerikalıları derinden sarstı. Birçok kimse Eisenhower'ı askeri harcamaları kısıtlamak ve bir uzay programı geliştirememekle suçladı. Uzay araştırmalarını desteklemek ve bilimsel inceleme fonlarını artırmak için önlemler alındı. Temmuz 1958'de [[Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi]] (NASA) kuruldu. 1957 sonbaharında başlayıp 1958 yazına değin süren ekonomik durgunluk nedeniyle yeniden eleştirilere neden oldu. [[Enflasyon]]u tırmandırmaktan çekindi. Piyasayı canlandırmak için vergileri düşürmeyi ya da kamu harcamalarını artırmayı reddetti.
 
[[John Foster Dulles|Dulles]]'ın 1959 sonbaharında ölümünden sonra, dış politikada daha doğrudan bir rol üstlendi. [[Avrupa]], [[Afrika]], [[Asya]] ve [[Güney Amerika]]'da gezilere çıktı. SSCB ile ilişkileri geliştirmek amacıyla [[Nikita Kruşçev]]'i [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'ye davete edip özel görüşmeler yaptı. Planlanan ikinci zirve toplantısı, bir [[Lockheed U-2|U-2]] keşif uçağının SSCB toprakları üzerinde düşürülmesi yüzünden suya düştü. Keşif uçuşlarının dört yıldan beri yapıldığını itiraf ederek bu zamansız olayın sorumluluğunu üstlendi. Yönetiminin sonlarına yaklaştığı Ocak 1961 yılında [[Küba]] ile diplomatik ilişkileri kesti.