IV. Edward: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Sabri76 (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Sabri76 (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
78. satır:
[[Dosya:BL Royal Vincent of Beauvais2EdIVarms.jpg|thumb|upright|Bir yazma kitapta bulunan Kral IV. Edward'in armasi]]
 
1470'de Lancaster hanedanından eski kral [[VI. Henry (İngiltere Kralı)|VI. Henry]] tekrar İngiltere Krallığı tahtına çıkartıldı. Daha önce ilk York Hanedanı'ndan kral olan IV. Edward ve genç kardeşi [[III. Richard (İngiltere Kralı)|Richard, Gloucester Dükü]] [[Burgundi Dükalığı]]'nin bir parçası olan Flandara'ya ksçtılar. ĮV. Edward'ın kızkardeşi olan "Margaret Yorklu" 3 Temmuz 1468'de Burgundi Dükü Charles' ile bir evlilik yapmıştı ve Burgundi Dükü böylece İV. Edward 'in kayın-biraderi olmaktaydı. Gerçekte Charles, Burgundi Dükü önceden kayın-biraderi IV. Edward'a destek sağlamaktan kaçınmıştı. Fakat tam bu konu yeniden ortaya çıktığında Fransa Krallığı Burgundi Dükalığı'na karşı bir savaş açtığını açıkladı. Bunun üzerine "Charles, Burgundi Dükü" IV. Edward'ın Flandara'ya gelmesine izin verdi ve IV. Edward'ın burada yeni bir ordu topayıptoplayıp tekrar İngiltere'ye geri gitme çabalarına da destek sağladı.
 
IV. Edward Flandara'dan nispeten küçük sayıda askerden oluşan bir ordu topladı ve bu ordu ile Manş Denizi'ni geçerek İngiltere'ye çıktı. IV. Edward ve nispeten küçük ordusu İngiltere kraliyet ordusuna yakalanmayı başararak kuzey İngiltere'ye geçebildiler. IV. Edward kuzey İngiltere bölgesinden kendini tutan şehirler bulma ve ordusu için askerler toplama çabalarına koyuldu. Önce kendi ismini taşıyan ve 70 yıl önce yakın atası [[IV. Henry (İngiltere Kralı)|Henry Boligbroke]]'i taklidtaklit edercesine hareket ederek sadece kendi "York Düklüğü"'nu eline geçirmek için geldiğini bildirerek [[York]] şehrini eline geçirdi. IV. Edward'a ilk katılan soylular "Sır James Harrington" ve "William Parr Kendalli, 1. Baron Parr" oldular ve bunlar [[Doncaster]]'da Edward'ın ordusuna katılmak üzere 600 ağır süvari şövalye getirdiler. IV. Edward güneye Londra'ya doğru ilerlemekte iken diğer asiller de kendi askeri birlikleri ile onun ordusuna katılmaya başladılar. Bunların başında Lancasterlıların kendini tutmayacağını bilen ve ağabeyi olan Edward'ın kazanacağından emin olan eski isyancı "George, Clearance Dükü" de bulunmaktaydı.
 
Edward Londra'yı hiç direniş görmeden kolaylıkla eline geçirdi. Burada bulunan Lancasterli kral VI. Henry'yi esir olarak aldı ve tutuklattı. Edward ve ordusu Warwick Kontunun ordusunu [[Barnet Muharebesi]]'de yenik düşürdü ve bu muharabede "Ricard Neville, Warwick Kontu" öldürüldü. İngiltere'de bulunan diğer Lancaster HanedanıniHanedanını tutanların ordusu ise 1471'de yapılan "Tewkesbury Muharebesi"'nde yenik düştü. Lancaster Hanedanı'ndan kral VI. Henry'nin oğlu olan ve kral varisi olan "Edward Westmisterli, Galler Prensi" bu savaş sahasında öldürüldü. Böylece Lancasterlilari tutanların direnme güçleri kırılmış oldu. Birkaç gün sonra IV. Edward Londra'ya geri döndü. Ş ehreŞehre girmekte iken kendisine Londra Kulesi'nde tutuklanmış olan Lancasterli VI. Henry 'nin ölümü haberi getirildi ve bu haber şehirde etrafa ilan edildi. Zamanın kronikçileri bu ölümün nedenini tutuklu olan kral VI. Henry'nin "melenkolimelankoli" gecirmesigeçirmesi olarak bildirirler. Fakat modern tarihçiler İV. Edward'ın yaşamakta olan krallığa meşru haklı Lancaster Hanedanı üyelerinin büyük bir tehdit olduğunu görerek onu kasdenkasten öldürttüğünde fikir birliğindedirler.<ref name="ross"/>
 
Edward'ın iki daha küçük olan erkek kardeşleri "George, Clearance Dükü" ve "Richard, Gloucester Dükü" (sonradan [[III. Richard (İngiltere kralı)|III. Richard]] iki kız kardeş olan "İsabelIsabel Nevill" ve "Anne Neville" ile evlendirilmişlerdir. Bu iki kız kardeşin babaları [[Richard Nevill, Warwick Kontu]] [[Barnet Muharebesi]]'de öldürülmüş idi ve anneleri [[Anne Neviill, 16. Warwick Kontesi]] idi. Bu iki kızkardeş o zaman hala yaşamakta olan annelerinden gayet büyük servetler miras beklemekteydiler; ama bu veraset için birbirlerine rakiptiler. Bu iki kız kardeşsin, yani düklerin eşlerinin, büyük veraset üzerinde rekabetleri sonradan iki dük kardeşin arasını açmıştır.<ref name="ross"/>
 
1476'de ise "George, Clearance Dükü" ağabeyi Kral IV. Edward aleyhinde bir komplo düzenlediği sanıklığı ile suçlanıp yargılanmıştır. Bu yargılama sonucu olarak "George, Clearance Dükü" suçlu bulunmuş; [[Londra Kulesi]]'nde hapise atılmış ve 18 Şubat 1478'de ise bu zindanda gizlice idam edilmiştir. O zamandan beri inanılır söylentilere göre gizlice idam edilmesi bir büyük varil "Malvasia" şarabi içine atılıp şaraptan boğulması şeklinde olmuştur.
92. satır:
IV. Edward tahta ikinci defa geçtikten sonra hiç tahtına karşı hak eden diğer ayaklanamacılara ortaya çıkmadı. Lancaster Hanedeni üyeleri hemen hemen ortadan silinmişlerdi. İngiltere Krallığı'na ona rakip olarak tek meşru hak iddia edip ayaklanabilecek kişi [[VII. Henry|Henry Tudor]] idi ve Avrupa kıtasında sürgüne gonderilmişti.
 
1475'de IV. Edward Fransa'ya karşı savaş ilan etti ve Haziran'da ordusu ile Manş Denizi'ni geçip [[Calais]]'ye çıktı. Fakat bu girişimde kendine destek sağlayacağını umduğu müttefiki olan Burgundi Dükü [[Charles Cesur]], İngiltere ordusuna pak az yardımda bulunabildi. Bunun üzerine IV. Edward Fransa ile bir barış antlaşması yapmak üzere müzakerelere girişti. İki taraf anlaşıp [[Picquigny Antlaşması]]'nı imazaldılarimzaladılar. Bu antlaşmaya göre Fransa Krallığı IV. Edward'a hemen taksitsiz toptan ödenmek üzere 75.000 altın kron tazminat verdi ve her yıl 50,000 alın kron maaş da ödemeyi garanti etti.
 
IV. Edward aynı yıllarda [[İskoçya Krallığı]] içişlerine de karışmaya baaladıbaşladı. 1482'de İskoçya Kralı olarak tahta geçmek üzere teşebbüse geçen ve o zaman tahtta bulunan İskoçya Kralı [[II. James]]'in kardeşi olan "Alexander Stewart, 1. Albany Dükü"'nun girişimine destek sağladı. İngiltere ordusu ''Gloucester Dükü'' komutanlığında İskoçya başkenti olan [[Edinburg]]'u ve burada bulunan Kral II. James'i eline geçirmek hedefiyelehedefiyle bir sefer düzenledi> Bu sefer başaribaşarı ile sonuçlandı. İngiltere ordusu Edinburg'u eline geçirdi. Fakat "Alexander Stewart, 1. Albany Dükü" tam bu sırada girişiminden ve ve İngiltere Kralı olan anlaşmasından vazgeçtiğini ilan etti. İngiliz ordusu ve Glocester Dükü Edinburg'dan çekilip ayrılmak zaoyndazorunda kaldı. Fakat bu askeri seferin bir neticesi olan Kuzey Denizi kıyısında İskoçya-İngiltere arasında sınırda olan [[Berwick-on-Twick]] tekrar İngiltere eline geçti.
 
IV. Edward'ın sıhhati bozulmaya başladı ve bir seri değişik hastalıkta muzdarip olmaya başladı. 1483 yılı Paskalya Yortusu'ndan kendini ölüme götürecek en son hastalıktan şikayet etmeye başladı. Bu uzunca süren hastalığı sırasında daha önce hazırlamış olduğu vesayetnameyevasiyetnameye ekler yapmayı başardı. Bu eklerden en önemlisine göre ölümünden sonra İngiltere'nin gerçek idaresi "İngiltere'nin Koruyucusu" unvanı ile kardeşi [[III. Richarad|Richard, Glocester Dükü]]]'ne geçecekti. IV. Edward [[Windsor Kalesi]]'nde 9 Nisan 1483'de vefat etti. Windasor Kalesi'nde İngiltere Krallarının mezarlarının bulunduğu "St George Şapeli"'nde toprağa verildi. Onun yerine İngiltere Kralı olarak 12 yaşında daha yetişkin olmayan oğlu [[V. Edward]] tahta geçirildi. Ama bu kralın taç giyme töreni yapılamadı. IV. Edward'ın kardeşi olan ve "İngiltere'nin Koruyucusu" unvanı ile taht naipliği yapmaya başlayan kardeşi "Richard, Glocester Dükü" yeğenini tahttan indirip [[III. Richard]] adı ile İngiltere Kralı olarak tahta geçti.
 
IV. Edward'ın ölümünün gerçek nedeni hangi hastalıktan olduğu iyice bilinmemktedirbilinmemektedir. Ölüm nedenin [[zatürre]] veya [[tifo]] ve hatta kasdenkasten zehirlenme olduğu değişik kişiler tarafından iddia edilmişti. Birçok tarihçi ölümünü hayatının son yıllarına gayatgayet sağlıksız bir yaşam tarzı yanında hiçbir şekilde eksersiz yapmaması dolayısıyla hareketsizleşmesi ve gayet şişmanlaması ile vücudunun direncini kaybetmesine atfederler.
 
==Evlilik ve çocukları==
 
IV. Edward'ın karısı "Elizabeth Woodville"'den 10 tane çocuğu olmuş ve bunlardan 7 tanesi babalarından sonra ölmüşlerdir. 1483'de Edward'ın kardeşi III. Richard olarak tahta geçmeyi sağlamak için İngiltere Parlamentosu'na baskı yaparak Parlamento'dan "Titulus Regius (Kralın Unvanı)" adlı bir kanun çıkarttırmış ve bu kanunla babalarının ölümünden sonra hayatta kalan Edward'ın çocukların hepsini gayrimeşru olduklarını kabul ve ilan etmiştir. Kral [[VII. Henry]] Tudor bir isyandan sonra Kral III. Richard'ı tahttan indirdikten hemen sonra bu "Titulus Regius (Kralın Unvanı)" adlı kanunu geri aldırmış ve hayattyahayatta kalan Edward'ın çocuklarının hepsinin meşru olduğunu kabul ettirmiştir. VII. Henry, Richard'ın Parlamento'ya çıkarttırdığı bu kanunu hukuksal olarak ortadan kaldırmakla yetinmemiş bu kanunun metnini de ortadan kaldırmak hedefiyle kanunun her kopyasının tahrip edilmesini ve elinde bir kopya bulundurmayı ve hatta bu kanunun ismini ağzına almayı da hukuken ceza gerektiren bir suç saydırmıştır.
 
* "Elizabeth Yorklu": [[VII. Henry (İngiltere kralı)|VII. Henry]]'nin eşi kraliçe - (11 Şubat 1466– 11 Şubat 1503).
"https://tr.wikipedia.org/wiki/IV._Edward" sayfasından alınmıştır